Læknablaðið - 15.11.1984, Qupperneq 27

LÆKNABLADIÐ
297
hannesson, prófessor í lyfjafræði, Eggert
Gunnarsson, dýralæknir á Keldum, og annar
okkar (T.Á.) hafa athugað fellimótefni í ís-
lenskum hestum (19), Blóðsýni voru tekin úr
18 heilbrigðum hestum, 15 heysjúkum hestum,
10 náskyldum hestum og 14 innræktuðum
hestum. Heilbrigðu hestarnir voru allir án
fellimótefna nema einn hafði væga svörun
gegn Rhizopus. Heysjúku hestarnir höfðu allir
mótefni gegn M. faeni og einn að auki
gegn Aspergillus fumigatus og annar gegn
Rhizopus. Af náskyldu hestunum höfðu 7 af
10 fellimótefni gegn M. faeni. Fimm pessara
sjö hesta höfðu einkenni frá öndunarfærum,
pótt ekki væru peir taldir heysjúkir, en tveir
voru einkennalausir. Af innræktuðu hestunum
höfðu fjórir af 14 fellimótefni gegn M. faeni.
Af pessum fjórum hestum höfðu prír einnig
veika svörun gegn A. fumigatus og einn gegn
Alternaria. Allir fjórir voru einkennalausir.
Niðurstöður pessara rannsókna bentu pó
fremur til pess, að samhengi væri milli aðbún-
aðar og fellimótefna gegn M. faeni, en milli
skyldleikaræktar og fellimótefna. Peirri spurn-
ingu er pó enn ekki svarað, og rannsóknir
í hrossum ættu að vera kjörnar til pess að
komast til botns í pví, hvort erfðir skipti parna
máli. I pví sambandi má geta pess, að í
blóðsýnum frá 82 ættbókarfærðum grað-
hestum fundust mótefni gegn M. faeni hjá 14
(20).
Vonir standa til, að pessum rannsóknum
verði lokið innan fárra ára. Einnig standa
vonir til pess, að hægt verði að finna leiðir til
að koma í veg fyrir heysjúkdóma, eða a.m.k.
draga stórlega úr peim frá pví sem nú er.
Fyrstu árin, sem rannsóknir pessar stóðu yfir,
var fé veitt af fjárlögum til peirra. Rannsóknir
á hrossum voru kostaðar af rannsóknastofu
Háskóla íslands í lyfjafræði. Á pessu ári brá
svo við, að ekkert fé fékkst af fjárlögum til
pessara rannsókna. Munaði pví litlu, að pær
legðust alveg niður í hálfnuðu starfi. Með
drengilegum stuðningi erlendis frá og góðri
hjálp Stéttarsambands bænda tókst pó að halda
rannsóknunum áfram á pessu ári.
Aðstæður við fóðuröflun eru sérstæðar á
íslandi. Heypurrkun er oftast erfið og búfén-
aður er hafður á gjöf í húsi lengur en tíðkast
víðast hvar annarsstaðar. Vegna pessa hafa
ofnæmisvaldar í heyi sérstöðu hér á landi.
Reynsla frá öðrum pjóðum verður pví aðeins
að nokkru leyti nýtt við íslenskar aðstæður.
Ólíklegt er, að nokkur atvinnuvegur á íslandi
bjóði heim jafn mikilli hættu á atvinnusjúk-
dómum og landbúnaður. Pað er pví umhugs-
unarefni, ef pað á að vera undir örlæti útlend-
inga komið, hvort hægt verði að draga úr pess-
um sjúkdómum eða girða fyrir pá í framtíðin-
ni.
Davíð Gíslason
Tryggvi Ásmundsson
HEIMILDIR
1) Pálsson S. íslensk sjúkdómanöfn. Tímarit hins
konunglega íslenska lærdómslistafélags 1790; 9:
221.
2) Pétursson J. Um líkamlega viðkvæmni. Tímarit
hins konunglega íslenska lærdómslistafélags.
1794; 13:215-6.
3) Elíasson Ö. Heymæði á íslandi. Læknablaðið
1982; 68: 163-9.
4) Finsen U. Iagttagelser angivande sygdomsfor-
holdene i Island. (Disp.) Köbenhavn: Köben-
havns Universitet, 1874.
5) Emanuel DA, Kryda MJ. Farmer’s lung disease.
Clin Rev Allergy 1983; 1: 509-32.
6) Ramazzini B. De morbus artificum diatriba.
Chicago: University of Chicago Press, 1940.
7) Pepys J, Jenkins PA. Precipitin (FLH) test in
farmer’s lung. Thorax 1965; 20: 21-35.
8) Gíslason D, Ásmundsson T, Guðbrandsson B,
Belin L. Fellipróf gegn mótefnavökum heysótt-
ar og tengsl þeirra við lungnaeinkenni íslend-
inga sem unnið hafa 1 heyryki. Læknablaðið 1984;
70:281-6.
9) Cuthbert DO, Brostoff J, Wraith DG, Brighton
WD. »Barn allergy«. Asthma and rhinitis due to
storage mites. Clinical Allergy 1979; 9: 229-36.
10) Gíslason D, Gravesen S, Belin L. Ofnæmi fyrir
villtum músum á íslandi. Læknaþing Domus
Medica 1983; 8.
11) Hallas TE. Mites of stored hay in Iceland. J Agr
Res Icel 1981; 13:61-7.
12) Hallas TE. Spatial distribution of the mites
Acarus farris (OUD) and Lepidoglyphus des-
tructor (SCHR) in stored hay in Iceland. J
Stored Prod Res. In press.
13) Hallas TE, Guðmundsson B. Mites of stored hay
in Iceland related to quality of hay and the
storage duration. J Agr Res Icel. In press.
14) Guðmundsson B, Hallas TE. Water activity,
moisture content and concentration of mites in
stored hay in Iceland. J Agr Res Icel. In press.
15) Gravesen S, Magnússon V, Schwartz B, Gísla-
son D. Potential allergens of stored hay in
Iceland. Demonstration by cultivation and im-
munochemical methods. J Agr Res Icel. In press.
16) Gíslason D. Orsakir bráðaofnæmis af heyryki
hjá sjúklingum sem komu á göngudeild of-