Læknablaðið - 15.11.1984, Blaðsíða 33

LÆKNABLAÐIÐ
301
Læknafélags Reykjavíkur. Sem dæmi má
nefna kjarasamminga. Eftir sem áður eru pó á-
hrif Læknafélags Reykjavíkur afgerandi inn-
an heildarsamtakanna par eð meiri hluti ís-
enskra lækna býr á félagssvæði pess.
Fræðslustarfsemin hefur ávallt verið veiga-
mikill páttur í starfi Læknafélags Reykjavíkur
og pað er eftirtektarvert hvað frumherjarnir
voru ötulir í pessum efnum. Því bera vitni
listarnir í gömlu læknablöðunum yfir fyrir-
lestra og dagskráratriði fundanna.
Þá hefur og ekki lítið verk að halda úti
Læknablaðinu, sem lengi vel kom út mánaðar-
lega og var fyrr á tíð alla jafnan skemmtilega
skrifað og á góðu máli. Raunar var petta
prekvirki af svo fáum mönnum að vera og
ekki síst pegar samanburður er gerður við pað
sem síðar varð pegar dráttur fór að verða á
útkomu blaðsins, prátt fyrir pað að lækna-
stéttin væri pá orðin hlutfallslega miklu fjöl-
mennari.
Læknafélag Rekjavíkur hafði allan veg og
vanda af útgáfu Læknablaðsins til ársins 1955
en pá kom Læknafélag íslands inn í myndina.
Afangar
Við skulum augnablik reyna í huganum að
tylla okkur á tá, rýna aftur í móðu liðins tíma
og vita hvort við getum grillt í, pó ekki væri
nema örfá atriði peirra kringumstæðna er
ríkjandi voru við merkari áfangaskipti í sögu
Læknafélags Reykjavíkur.
Þeir voru 9 sem stofnuðu Læknafélag
Reykjavíkur árið 1909. Þá var læknaskólinn
gamli enn við lýði og tvö ár til stofnunar lækna-
deildar í Háskóla íslands með auknu kennara-
liði og meiri festu í skólastarfsemi. Átján nem-
endur voru við nám í læknaskólanum og
3 kanditatar útskrifuðust petta á. íbútala
Reykjavíkur var rúm 11 púsund manns og i
landinu öllu rúmlega 84.500.
Landakotsspítali hafði tekið til starfa fyrir 7
árum með 50-60 sjúkrarúmum. Þar lágu mest
skurðsjúklingar en læknaskólinn og lengi vel
læknadeild Háskólans áttu ekki í annað hús að
venda til að ná í klínískan efnivið til kennslu
fyrir stúdenta. Sérspítali fyrir holdsveika var
byggður í Laugarnesi rétt fyrir aldamótin og
fyrir geðveika á Kleppi árið 1907. Berklahælið
á Vífilsstöðum var reist ári síðar eða 1910.
Engin fæðingastofnun var til í bænum og engir
möguleikar voru á að einangra fólk með
hættulega, smitnæma sjúkdóma.
Á 25 ára afmæli Læknafélags Reykjavíkur,
árið 1934, er íbúatalan hér í höfuðborginni
orðin tæp 33 púsund manns og um 37 púsund
að Hafnarfirði og Seltjarnarnesi meðtöldum. í
landinu öllu bjuggu pá 114-115 púsund manns.
Á pessu ári eru 62 læknar starfandi í höfuð-
borginni á móti 76 úti á landi. Átta kandídatar
bætast í hópinn úr læknadeild. Þá hafði Land-
spítalinn verið starfandi í 4 ár og Rannsókna-
stofa Háskólans, sem verið hafði til húsa í
Kirkjustræti 12 frá pví hún var stofnuð, árið
1917, flutti á pessu ári í nytt hús við Baróns-
stíg par sem hún er enn. Farsóttahús Reykja-
víkur hafði tekið til starfa 1920 og á pessu
afmælisári Læknafélags Reykjavíkur var fyrir
stuttu hafin viðbygging eða endurbygging á
Landakotsspítala sem lauk ekki fyrr en all-
mörgum árum síðar.
25-ára afmælisins var minnst með veislu-
höldum og í tilefni pess var haldin heilsufræði-
sýning fyrir almenning sem stóð í hálfan mán-
uð, 6.-21. október. Mikið magn sýningamuna
barst frá Þýskalandi, en auk pess voru ýmsir að-
ilar hér innanlands sem lánuðu muni á sýning-
una. Læknar fluttu stutt erindi fyrir almenning
meðan á sýningunni stóð, kvikmyndir, heilsu-
fræðilegs efnis foru sýndar og fluttir nokkrir
fyrirlestrar í útvarp. Sýningin pótti hin merk-
asta og var mjög vel sótt af almenningi. Tekjur
urðu verulegar á peirra tíma mælikvarða. Á
fundi í Læknafélagi Reykjavíkur var ákveðið
»að verja tekjuafgangi sýningarinnar til pess
að koma hér í Reykjavík upp heilsufræðilegu
safni, sem svo gæti orðið grundvöllur fyrir
almenningsfræðslu félagsins um heilbrigðis-
mál,« eins og segir í fundargerð.
Á 50 ára afmælinu 1959 var íbútala Reykja-
javíkur orðin rúm 71 púsund manns og Stór-
Reykjavíkur hátt 87 púsund eða um helm-
ingur landsbúa. Þá eru um 180 læknar starf-
andi hér á pessu svæði eða tæplega 500 íbúar
á hvern lækni.
Fæðingastofnun er nú risin í sérstöku húsi á
Landspítalalóð og veruleg stækkun Landspít-
alans hafin. Ýmsar aðrar heilbrigðisstofnanir
hafa verið teknar í notkun, Blóðbankinn 1953,
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur 1953-56, Bæj-
arspítalinn 1955 (í hýsakynnum Heilsuvern-
darstöðvarinnar, síðar Borgarspítalinn í Foss-
vogi (1966-67) og fleira mætti nefna.
1 tilefni 50 ára afmælisins var ákveðið að
láta skrifa og gefa út sögu félagsins og var Páll
Kolka læknir fenginn til pess verks. Hóf hann
söfnun gagna en seint miðaði, einkum vegna