Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1930, Side 16

494
Nigarafossarnir.
[Stoínir
notaður, en aðeins þrír fjórðu fá
að renna fram af brúninni. Aðal-
skurðurinn er 10 metrar í þver-
mál, og fara um hann 300.000
lítrar af vatni á sekúndu. En
80.000 ferkílómetra svæði í kring
fær afl til allrar notkunar frá
liessu orkuveri. Til samanburðar
má hafa það, að ísland er liðlega
100.000 ferkílómetrar, en fólks-
fjöldi er auðvitað margfaldur á
hinu svæðinu. Ná sumar leiðslurn-
ar alla leið í vesturhluta New
Yorkríkisins, og er rafmagnið
sent þangað með allt að 60.000
volta spennu.
En nú stendur allt fast. Það
er mikil þörf fyrir meira afl.
I>að vatnsmagn, sem tekið hefir
verið, er notað alveg út í
yztu æsar, og er því ekki um ann-
að að ræða, en fá meira vatn. En
þá koma aðrir og segja nei. Það
er nefnd ein voldug, sem á að sjá
um, að fossinn sé ekki eyðilagður
sem eitt af höf uðdjásnum landsins.
Menn hafa rannsakað nákvæm-
lega allt rennsli árinnar, og kom-
izt að raun um, að þessi fjórði
partur, sem tekinn hefir verið,
skemmi ekki útlit fossins, en aft-
ur á móti megi nú ekki meira
taka.
En þá koma verkfræðingar raf-
magnsfélaganna og segjast skulu
gera ráðstafanir til þess, að takai
helming alls vatnsins í ánni, og-
láta fossana verða fallegri eftir en
áður. Mun þetta vera rétt, en
peninga mun það kosta.
í þessu liggur ]>annig, að foss-
inn er tvískiftur, eins og áður er
getið. Sá fossinn, sem er Kanda-
megin, er skeifumyndaður, eins.
og sjá má af myndum. í honum
eru 94% af öllu vatnsmagni ár-
innar. Bandaríkjafossinn er aftur
á móti aðeins með 6% af vatns-
magninu, en hann er mjög fag-
ur, og ekki að tala.um, að hann
megi skemma eða skerða. I honum
fellur vatnið fram af beinni brún.
hér um bil jafn djúpt landamia
milli. Aftur á móti er sá galli á
Kanadafossinum, að nálega allt
vatnsmegnið, eða um 85% af því,
fellur fram af brúninni í miðj-
unni, inni í beygjunni.
Af þessu leiðir það fyrst og~
fremst, að ef vatnsmegnið minnk-
ar verulega, verður áin þur tit
beggja landa, og er þá fegurS
fossins mjög illa leikin. En hitt
er þó alvarlegra, að ]>etta feikna
vatnsmagn í miðjum fossinum
sverfur brúnina svo ört, að nem-
ur á ]>riðja meter á ári og fer
sífelt versnandi, eftir því sem
bugðan þrengist. Menn hafa upp-
drætti af fossinum frá 1764, og'