Nýtt Helgafell - 01.05.1958, Blaðsíða 14

KRISTJÁN KARLSSON:
Fjórar sögur frá Manhattan
I
Öll þessi gœði
Um áramótin 1952-3 bjó í dálitlum klefa á
132 East 32. street í New York fátækur mað-
ur að nafni Harry Smolenski. Morguninn,
þegar þessi saga gerðist, hafði hann farið
heiman frá sér yfir á Third avenue og haldið
síðan sjjottakorn í suðurátt til pantkaup-
manns, sem Izzy Bernstein hét, (við 27. street)
og selt honum tvær gamlar vekjaraklukkur
fyrir þrjá dollara og tuttugu sent báðar. Þetta
var ekki tilfinnanlegt fyrir Smolenski, því að
hann hafði skömmu áður eignazt þriðju klukk-
una sýnu nýlegri en hinar að gjöf frá ná-
granna sínum, sem allt í einu komst í betri tá
og flutti burt. Þar að auki þurfti Smolenski
sjaldan á klukku að halda, því að hann stund-
aði ekki atvinnu. Hann hafði, þegar þetta var,
lifað um allangt skeið á von um örorkubæt-
ur frá ríkinu vegna meiðsla eða taugaáfalls,
sem hann hafði orðið fyrir í stríðinu 1941—45,
í viðbót við það sem honum áskotnaðist með
ýmsu móti, og hann hafði ennþá ofurlítið
lánstraust, einkum á Kellys-bar, sem er rétt
fyrir hornið á Third avenue, ofan við 32nd
street. A hinn bóginn varð ekki séð, að hann
væri fatlaður og sálarástand hans var óað-
finnanlegt. Ilann var fremur lágvaxinn mað-
ur með hofmannavik og virðulegt mið-
evrópískt göngulag, sem er heldur fágætt í
New York. Ef nokkuð var samt, sem vekja
mætti grun um örkuml, voru það skórnir hans,
sem voru handsmíðaðir og svo „þénanlegir“
eins og kallað er, að þeir minntu á sjóvettlinga
og höfðu fengið á sig hinn einkennilega mann-
lega þjáningarsvip, sem slíkir skór fá með
aldrinum.
Smolenski var fastheldinn á eigur sínar, og
hefði ekki farið að pantsetja klukkurnar,
nema nokkuð lægi við. Ástæðan var sú, að
hann ætlaði á nýjan bar alllangt upp með
Third avenue, uppundir 39th street, til að gera
sér dagamun, í stað þess að fara til Kellys
eins og venjulega og láta skrifa hjá sér. Hann
hafði uppgötvað barinn nokkrum kvöldum
áður af tilviljun, og þessi bar reyndist vera
ólíkur öllum öðrum börum á Third avenue
að því leyti, að það var stúlka, sem gekk
um beina og skenkti. Hún var alúðleg og gaf
sig á tal við Smolenski, og hann leyfði sér að
ætla, að útlit lians, sem hann áleit myndar-
legt og borgaralegt, en j)ó sérkennilegt og
ekki með öllu órómantískt á góðri stund, og
föt hans, scm hann áleit traustvekjandi frem-
ur en fín, liefðu ráðið úrslitum um ])að, að
stúlkan gaf sig meira að honum en öðrum
gestum, þó að sumir þeirra væru greinilega af
öðru sauðahúsi en venjulegar barflugur stræt-
isins. Stúlkan reyndist vera útlend; hún liét
senorita Maria Perez og var nýkomin frá
Trinidad. Það kom Smolenski ekki á óvart,
því að hann liafði lengi talið, að latneskar
stúlkur stæðu amerískum framar að alúð og
kvenlegu lítillæti. Þetta var kvikleg, hnöttótt
stúlka með litað hár, en Smolenski mundi ekki
svo langt, að hann hefði hitt jafn-geðfellda
stúlku. Hann gat ekki gleymt henni. Vera má,
að hann hafi verið ginnkeyptari fvrir ])essari