Nýtt Helgafell - 01.05.1958, Blaðsíða 32

26
HELGAFELL
stræte og þar næstu götur eru so mióar, ad
hvorke vard snúed vögnunum, edur spraut-
unum vidkomed edr stýrt fyrer þreingslum.
Hier fyrer utan vantade þá vatn so heyra
mátte framan af þeirre nóttu almennelegt
hróp: vand, vand. Neyddust þeir þá ad taka
vatned úr rennesteinunum, giörde þad ei
annad enn sette skarn í slaungurnar, mun-
ade þó eckert um vatned."
Jón lýsir nú öngþveitinu sem vatnseklan
olli; slöngumar brustu og ein höndin varS
upp á móti annarri. Menn vildu ná vatni úr
Peplingasjó, sem hafði verið grafinn þá um
sumarið, og úr síkjunum, en það var hvort-
tveggja utan víggarða borgarinnar. En
„Commendantenn þorde ei ad liúka vestur-
porte upp, án konungsens skipunar, epter
vatne, út f grafernar (enn eingenn her lá
fyrer utan portenn á þeim tíma) fyrr enn
honum leitst þad of seint og sidar meir, þeg-
ar menn urdu úrkula um, ad elldurenn beid
ecke epter þeirra undandrætte. Wid þetta
allt feck ellduren so mikla yferhönd, ad hann
gaf sig eckert ad sprautunum. Vindurenn
var og ofsa strángur. Lagde nú báled yfer
Vesturgötu, en lopted syndest so raudt upp
yfer, sem elldsky være, og óx því meir sem
báled óx, og færde vindurenn þennan
glampa undan elldenum, so hann var nærre
Vorfrúe spýru kl. 8. og 9. enn neistarner,
meir enn fingurslanger flugu sem þykkvasta
drifa, og það allt ad Rundekyrkiu. Um þetta
leyte var Gameltorg og næstu götur so fullar
af fólke og vögnum, ad bágt var framm ad
komast; þad var brandfólked og þeir er þion-
udu ad elldenum; adrer er fluttu sitt góts, og
hiner þridiu, er flycktust ad fyrer forvitnes
saker ad siá báled. Var nú Vesturgata far-
enn ad brenna vestanframm, so sem eg sá
úr Vorfrúetume circ. kl. 9. Geisade nú elld-
urenn á stuttum tíma úr Vesturgötu yfer um
þvert med Lars Biörns-stræde i Studiistræte,
og ætludu flester, ad hann munde skera
horned af stadnum, og þar munde vid lenda,
en þad vard annad strax epter midnætte, þá
vindurenn snere sier meir til vesturs, og stód
þá uppá flatann stadenn".
Eftir nú að Vesturport hafði fengizt opnað
og komizt varð í vatn, mætti ætla að eitthvað
skár hefði gengið til um slökkvistarfið. Þetta
var þó öðru nær, enda velur Jón næsta kafl-
anum í Relatio sinni heitið Raadaleysed.
Þar útmálar hann ástandið um nóttina meðal
annars þannig:
„Commendanten Sponech . . . var um nótt-
ena vidstaddur, og geck so vel framm, ad
hann barde eige einasta þá sem eige voru
af Brandfolkenu, helldur Brandfolked siálft,
og þá sem þiónudu ad elldenum, og pumpudu
vatned vid Vesturport, so ad þeir stálu sier
frá smám saman og fóru heim, so þeir eige
stæde þar under höggum. Vissi hann so
valla siálfur hvad hann giörde. Soldatarner
voru látner standa alla nóttena og dagenn
epter út á Grænlande ad bida epter befaln-
ing. Kvörtudu þeir um, ad þar voru eige
strax tekner nýer, enn nóttena fyrer föstu-
dagenn, þá þeir voru kallader voru þeir
ordner solltner og dádlauser, sumer hellt i
sig brennevine. . . .
Politiemeistarenn Hans Himmerich (útstr.:
svaf blixfullur og daudadruckenn) var fram-
an af nóttenne vid elldenn og ecke ódruck-
enn sagdur. Sidan þá folked dreifdest frá
elldenum, fór hann heim til sins húss, ad siá
þvi borged, so segia menn, hann mune hafa
aled á sier betur, for þó til elldsenes aptur,
enn sidan þad epter var næturennar sofed
í ölværd sinne út á Timburplátsenu, þar sem
hann hafde lated giöra Rullunarhúsed fyrer
hórurnar; so afsakadur var hann."
Það hefur aldrei þótt gefast, þegar höfð-
ingjar sjóherja taka að skipta sér af málum
á þurru landi, og reyndist svo enn:
„Holmsens Admiral reid adra götuna upp
enn adra nidur og glctpte á elldenn. Matros-
amer, þá þeir voru so sem búner ad dampa
elldenn i hverium stad, seger hann til þeirra.
Þeir hundspottar skule fara út á Holmenn,
og passa uppa konungsens flota. Þad sie
nær. Hier þurfe ecke stórt ad starfa. Fóm
þeir þá burt, enn elldurenn tók sig upp aptur,
sem vonlegt var ..."
Þeir af háskólans mönnum, sem áttu hús