Félagsbréf - 01.01.1955, Page 12

Avarpsorð
Kenning Ara fróða, sú, að skylt sé að hafa það, er sannara reyn-
ist, hefur frá öndverðu mótað bókmenntir íslendinga, en þær hafa
ætíð verið uppistaðan í menningu þjóðarinnar. Einkunnarorðin:
„Sannleikurinn mun gera yður frjálsa“, sem greypt voru í hom~
stein Alþingishússins, eru og náskyld kenningu Ara.
Enginn maður þekkir nú fremur en þá nema örlítið brot af sann-
leikanum. Þess vegna riður á engu meira en að allir hafi frelsi til
að leita sannleikans. Frelsið er vissulega það frjómagn, sem þjóð-
lífið má sízt án vera.
Jón forseti Sigurðsson, sem mestur og víðsýnastur hefur verið
allra íslendinga, brýndi sí og æ fyrir löndum sínum gildi frelsis-
ins. Hann lét og ekki sitja við orðin ein, heldur sannaði gildi þeirra
í sínum daglegu störfum.
Margháttuð bókmenntastörf máttu kallast atvinna Jóns Sig-
urðssonar. Hann hlaut viðumefni sitt, forseti, af því, hve lengi
hann gegndi forsetastörfum í Hinu íslenzka bókmenntafélagi, og
vann þó að ritstörfum og bókaútgáfu fyrir ýmsa aðra. Sjálfur
beitti liann sér fyrir útgáfu Nýrra félagsrita og var einn af for-
göngumönnum um stofnun Þjóðvinafélagsins. Jón Sigurðsson ótt-
aðist því ekki fjölbreytni í félagsskap til útgáfu bóka og lét ekki
á sig fá, þótt því væri fleygt, að Ný félagsrit veittu Fjölni harða
samkeppni.
Nú eru uppi hér á landi aðfluttar kenningar þess efnis, að á
fyrstu árum vísindalegra rannsókna hafi fundizt algild lögmál í
þjóðfélagsfræðum. Þeir, sem þessum kenningum fylgja, þykjast
einir vita allt og telja sjálfsagt, að aðrir séu sviptir skoðana- og
rannsóknarfrelsi. Slík einokun og stöðvun sannleiksleitarinnar er
andstæð meginstoðum íslenzkrar menningar frá öndverðu.
Almenna bókafélagið er félagsskapur þeirra manna, sem efla
vilja þessar fornu stoðir þjóðmenningar íslendinga, þeirra, sem
trúa því, að enn muni þjóðinni hollast að hafa það, sem sannara
reynist.