Sveitarstjórnarmál - 01.12.1960, Blaðsíða 19

SVEITARSTJÓRNARMÁL
15
Hérlendis eru þær og stundaðar mjög, og
er blaðað er í læknatímaritum falla menn
í stafi, er þeir sjá þau auglýsingabrögð, sem
læknar eru beittir. Sá áróður, sem læknar
fá í pósti og verða íyrir af hendi sölumanna
er einnig óhugnanlega mikill.
Danskur læknir, Börge Stahl, skrifar í
aprílhefti þessa árgangs Mánaðarrits starf-
andi lækna, mér er næst að segja skemmti-
lega eða að minnsta kosti sérlega greinar-
góða grein um hversu lyfjaframleiðendur
kynna læknum ný lyf á óæskilegan hátt, og
er auðfundið að höfundi finnst auglýsinga-
flóðið hafa verkanir umfram þær, sem æski-
legar geta talizt.
Um aðalástæðurnar fyrir ofnotkun lyfja
lief ég mjög ákveðnar liugmyndir. Ég hygg,
að þær séu fyrst og fremst að finna i skorti
á réttum skilningi almennings á því, í
hverju læknisstarfið er eða ætti að vera
fólgið.
Það er ótrúlega almenn afstaða að lækn-
isvitjun sé lítilsvirði nema hún gefi áþreif-
anlegan árangur þegar í stað, og margir eiga
bágt með að sætta sig við þann „árangur",
að ekkert þurfi að gera. Það er eins og er-
indisleysa hafi verið farin, ef ekkert áþreil'-
anlegt fæst, eins og t. d. lyfseðill, sem sanni
þýðingu þess að læknis var leitað. Þannig
vill lyfið sjálft í hugum manna verða liinn
beini árangur læknisbjálparinnar, og um
leið njóta menn þeirrar þægilegu tilfinn-
ingar að hafa fengið eitthvað „út á“ iðgjöld
sín. Og því dýrara (og þess vegna betra?)
sem lyfið er, þeim mun meira þykjast menn
græða á tryggingunni, þó að þeirn! þurfi
sjálfum að blæða dálítið fyrir um leið. En
fari læknirinn eða sendi sjúklinginn frá sér
án lyfseðils, þá vill kveða við sónninn um
að aldrei geri þeir neitt þessir læknar. Því
er oft auðveldara fyrir lækni að gera sjúkl-
ing ánægðan með flausturslegri skoðun og
lyfseðli, en nákvæmri rannsókn, sem ekki
leiðir til sérstakrar meðferðar. í umsögn,
sem formaður Læknafélags Reykjavíkur ár-
ið 1943 gaf nefnd sem vann að endurskoð-
un tryggingalaganna, sagði m. a.:
„ . .. Þá þætti mér ráðlegt, að greiðslur
tryggingarinnar vegna lyfja væru skornar
niður til stórra muna. Að sjálfsögðu þyrfti
Jjó að greiða lyf, sem lífsnauðsynleg mega
teljast og sjúklingar þurfa að nota til lang-
frama. Sýndist heppilegra að verja fé til al-
mennrar heilsuverndar heldur en eins og
verið hefur að dekra við oftrú landsmanna
á mátt og gagnsemi lyfja.
Með nokkrum rétti má segja, að lyfja-
austurinn sé læknanna sök, og skal viður-
kennt, að undanlátssemi þeirra hefur verið
of mikil í Jaessum efnum. Aðalástæðan er
sú, að straumurinn til lækna hefur aukizt
svo mjög, vegna þess að tryggingin hefur
rofið Jsar allar stíflur. Þessi örtröð hefur í
för með sér, að læknar neyðast oft til Jjess
að kaupa sér frið með lyfseðli. Mun liald-
kvæmara mundi fólki að jafnaði, ef læknir-
inn hefði tíma til að rannsaka það til hlít-
ar, sannfæra það um, að engin hætta væri
á ferðum, og ráðleggja Jjví hollari lifnaðar-
háttu. Slíkar rannsóknir og viðtöl eru mjög
tímafrek, einkum Jjegar í hlut á fólk, sem
lítið er að, en telur sig veikt.
Oftrú almennings á lyf er að verða
ískyggileg. Kveður svo ramt að þessu, að
margir sjúklingar þykjast gera skyldu sína,
ef Jjeir nota lyf samvizkusamlega, Jdó að
aðrar ráðleggingar læknisins séu Jjverbrotn-
ar . ..“
í sambandi við Jjessi ummæli skrifaði Jrá-
verandi tryggingayfirlæknir:
„Mikið af starfi og tíma lækna fer í að
skrifa lyfseðla, sem fólk biður um upp á
ákveðin lyf, sem kaupa mætti án lyfseðla
eins og hverja aðra búðarvöru. Er illa far-