Sveitarstjórnarmál - 01.12.1960, Blaðsíða 20

16
SVEITARSTJÓRNARMÁL
ið, að tíma þeirra sé eytt í þetta, því að tím-
inn, sem aflögu verður til nákvæmra rann-
sókna, verður þeim mun minni sem meiri
brögð eru að því, að þeir verði nauðugir
viljugir að standa í því að skrifa þessa af-
hendingarseðla." — Þessi ummæli hafa öllu
minna gildi nú en þegar þau voru skrifuð,
en eiga þó enn við um vissar tegundir lyfja.
Yfirleitt hefur vandamálið gjörbreytzt vegna
tilkomu hinna nýju flokka mikilvirkra
lyfja. En þróunin hefur aukið vandann en
ekki minnkað. Fólk leggur enn meira upp
úr lyfjum en áður, og jafnframt hafa liætt-
urnar, sem saml'ara eru ofnotkun lyfja
stóraukizt.
Að gefa verði læknunum að miklu leyti
sök á hinni röngu afstöðu almennings, er
áreiðanlegt, því að á þeirra færi einna er
það, að breyta henni til batnaðar. Læknar
viðurkenna þessa sök sína, 'en geta þess
gjarnan um leið, að svona sé það í öllum
löndum. Hitt er líka jafnvíst, að þeir eiga
erfitt um vik. Ástæður eru margar, t. d.
I járhagsörðugleikar ungra lækna í starfs-
byrjun, samkeppni lækna, sem betur eru
búnir að koma sér fyrir, svo og miklar ann-
ir lækna, sem ekki einasta orsakast (meðal
annars) af lyfjagreiðslum sjúkratrygging-
anna, heldur eiga jafnframt þátt í að valda
ofnotkun lyfja. Þannig verður úr þessu
nokkurs konar vítahringur. Að lokum er
það mun erfiðara fyrir lækna, að koma
fólki í réttan skilning um lilutverk lækna,
en samþykkja í verki liinn almenna skiln-
ing á því.
Það er Ijóst, að án gjörbreytingar á þess-
ari afstöðu, er ennþá síður á þessu sviði
en öðrum sviðum sjúkratrygginganna, liægt
að greiða „sérhverja réttmæta meðferð, sem
læknir ákveður“, án þess að með fljóti sá
mikli fjöldi tilfella, þar sem annað hvort
er ástæðulaust að ráðleggja lyf, eða lyfið,
sem gefið er helði átt að vera mun ódýrara,
— svo að ekki sé minnzt á þau tilvik, þar
sem lyfjagjöfin er óréttmæt, af því að hún
byggist ekki á eigin athugun læknisins, og
kemur jafnvel að meira eða minna leyti
í stað slíkrar athugunar.
Hvað snertir afstöðu norrænna sjúkra-
trygginga til lyfjavandamálsins liggur það
Ijóst fyrir, að þær stefna ekki að því að
uppfylla kröfurnar, sem um var ætt í inn-
gangskaíla þessa erindis, um algjöra trygg-
ingu. Þróunin liefur frekar farið í gagn-
stæða átt. Og þar sem réttmæt þörf hinna
tryggðu fyrir greiðslur trygginganna mjög
oft er alveg jafnrík að því er snertir lyfja-
kostnaðinn eins og t. d. læknishjálpina, þá
lilýtur ástæðunnar að vera að leita í „auka-
verkunum" lyfjagreiðslnanna. — í því sam-
bandi hafa umræður mest snúizt um fjár-
hagshliðina, þó að varla verði hún talin
þýðingarmest.
Ekki væri úr vegi að bera saman greiðslu-
reglur samlaganna í þessum löndum. í fyrsta
lagi greiða öll löndin fjögur hin svonefndu
lífsnauðsynlegu lyf. í Svíþjóð og íslandi að
fullu, Noregur ýmist 100% eða 75% og
Danmörk 75%. Á íslandi eru „lífsnauðsyn-
leg lyf“ talin færri en í hinum löndunum,
þar eð þau eru aðeins við anæmia pernici-
osa, diabetes mellitus og insipidus, addisons-
sjúkdómi, skorti á skjaldkirtilshormon,
myasthenia gravis og paralysis agitans. Hin
löndin hafa nokkuð lengri lista og að mestu
samhljóða, nema livað Noregur tekur auk
þess með nokkra sjúkdóma, sem eiginlega
ekki tilheyra þessum flokki, eins og nokkra
meltingarsjúkdóma, langvarandi beinbólgu
og ákveðna þráláta liúðsjúkdóma. Allir eru
sammála um, að lítil liætta sé á misnotkun
þeirra lyfja, sem einkum eiga við þessa
sjúkdóma. Skýringin á því, að Noregur hef-
ur fleiri lyf á lista sínum er eflaust sú, að