Sveitarstjórnarmál - 01.03.2012, Blaðsíða 8

Umhverfismál
Aspir við Kringlumýrarbraut
- áhrif jarðvegsfyllingar á heilbrigði og vöxt trjánna
Hér er fjallað um rannsókn sem unnin
var af EFLU verkfræðistofu og Rann-
sóknastöð Skógræktar ríkisins. Höfundar skýrsl-
unnar eru: Magnús Bjarklind, garðyrkju-
tæknir, ráðgjafi hjá verkfræðistofunni EFLU;
Árni Bragason, plöntuvistfræðingur, ráð-
gjafi hjá verkfræðistofunni EFLU og forstjóri
NordGen; Þorbergur Hjalti Jónsson, skóg-
fræðingur við Rannsóknastöð skógræktar,
Mógilsá og Ólafur Eggertsson, jarðfræð-
ingur við Rannsóknastöð skógræktar, Mó-
gilsá.
Á síðustu árum hefur færst í vöxt að
jarðvegi sé fyllt upp að stofni trjáa, aðallega
öspum og var það gert snemmsumars árið
2008 við Kringlumýrarbraut, þar sem um 90
tré voru felld inn í hljóðmön sem sett var upp
m.t.t. hljóðvistar vegna fyrirhugaðra bygg-
inga við Fossvogsveg. Sumarið 2010 voru
síðan aspir felldar inn í hljóðmön sem liggur
meðfram Hringvegi 1 í Mosfellsbæ.
Markmiðið með rannsókninni er að kanna
áhrif jarðvegsfyllinga á heilbrigði og vöxt
trjáa. Rannsóknin er unnin að frumkvæði
verkfræðistofunnar EFLU í samstarfi við
Rannsóknastöð skógræktar á Mógilsá, Félag
skrúðgarðyrkjumeistara og umhverfis- og
samgöngusvið Reykjavíkurborgar.
Rannsóknin var unnin í tveimur hlutum,
þ.e. haustið 2010, þegar tré var grafið upp
Árni Bragason.
úr hljóðmöninni við Kringlumýrarbraut og
mat lagt á viðarvef og rótarkerfi þess. Haustið
2011 voru sfðan borkjarnar teknir úr trjám í
sömu mön og á aðliggjandi svæði til að
leggja mat á áhrif framkvæmdanna á vöxt
þeirra (sjá mynd 1).
Núverandi ástand trjánna er mjög mis-
jafnt, nokkur tré eru dauð eða við það að
drepast og töluvert kal í endagreinum og
toppum margra trjáa. Einnig hefur börkur
víða skemmst og greinar brotnað. Ástandið
er verst í suðurenda manarinnar, þar sem
þykkt hennar er mest, en betra í norðurenda
þar sem þykktin er minni. Trén hafa haustað
fyrr en aðrar aspir í nágrenninu, bæði 2009
og 2010. Einnig var laufgun sein vorið 2010
(sjá mynd 2).
Áhrif á þvermálsvöxt trjánna
Vöxtur trjánna á svæði A (sjá mynd 3) fellur
sumarið 2008 miðað við sumrin á undan.
Fyllt var að trjánum fyrri hluta sumarsins
2008. Vöxturinn er í lágmarki sumarið 2009
og lítill 2010 og 2011. Þó er vöxturinn aðeins
að taka við sér 2011. Á svæði A er mest um
brot og skemmdir á trjánum. Á svæði B fellur
vöxtur lítillega sumarið 2008 en mest sumarið
2009, einu ári eftir að framkvæmdum lýkur
við hljóðmönina, trén bæta litlu við sig eftir
það. Á svæði C þar sem trén eru við góða
heilsu í dag og vel laufguð sumarið 2011
verður smá afturkippur í vextinum sumarið
2009 en trén á þessu svæði eru í góðu
ástandi og hafa ekki orðið fyrir teljandi
skemmdum vegna framkvæmdanna. Á
Svæði D, sem er fyrir utan áhrifasvæði fram-
kvæmdanna, er vöxtur trjánna eðlilegur.
Uppgröftur á ösp - niðurstöður
Þykkt jarðvegsfyllingar, frá nýja yfirborði
hljóðmanar að því gamla, var 234 cm á svæði
A, þar sem öspin var grafin upp. Gömlu
Magnús Bjarklind.
Ólafur Eggertsson.
Þorbergur Hjalti Jónsson.
Mynd 1. Aspirnará hljóðmöninni við Kringlumýrarbraut, haustið 2010.
Mynd 2. Ástand trjánna er verst i suðurenda manarinnar (svæði A á mynd 3) þar
sem þykkt jarðvegsfyllingar er mest eða um 2,5 m.
8