Morgunblaðið - 12.01.2012, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. JANÚAR 2012
SVIÐSLJÓS
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Fjármálaráðuneytið hefur afhent
Morgunblaðinu gögn um kostnað
vegna samninganefndar vegna Ice-
save undir forystu Lee C. Buchheit,
um ellefu mánuðum eftir að ofanrit-
aður blaðamaður bað fyrst um upp-
lýsingarnar. Áður hafði fjármála-
ráðherra upplýst á Alþingi
heildarkostnað vegna nefndar-
manna og kostnað vegna einstakra
samningamanna og helstu sérfræð-
inga sem leitað var til en þau gögn
sem Morgunblaðið fékk afhent eru
ítarlegri og þar er að finna sund-
urliðun sem ekki kom fram í svari
ráðherrans.
Ráðuneytinu var gert að afhenda
gögnin með úrskurði úrskurðar-
nefndar í upplýsingamálum sem
kveðinn var upp 29. desember.
Málsmeðferð hjá nefndinni tók um
níu mánuði.
Hawkpoint rukkaði mest
Hæstu greiðslurnar voru til
Hawkpoint Partners, lögræðifyrir-
tækis í Lundúnum, vegna sérfræði-
ráðgjafar upp á 143 milljónir.
Reikningar þeirra eru lítt sundur-
liðaðir, aðeins talað um þóknanir
samkvæmt samkomulagi.
Töluverður kostnaður féll til
vegna ferðalaga og þannig rukkar
Hawkpoint t.d. alls um 3,7 milljónir
króna vegna flugferða, þar af 1,6
milljónir vegna flugferða 14. janúar
2010 en ekki kemur fram hvert var
flogið eða hversu margir farseðlar
voru keyptir. Kostnaður vegna
leigubíla og lestaferða starfsmanna
Hawkpoint nam alls um 580 þúsund
krónum.
Lögfræðistofa Lee C. Buchheit,
Cleary, Gottlieb, Steen & Hamilton,
rukkaði alls um 86,4 milljónir. Það
var heildarþóknun til stofunnar,
þ.m.t. allur útlagður kostnaður og
laun annarra starfsmanna en Buch-
heit. Tímagjaldið þar er hærra en
gengur og gerist hér á landi en
fram kemur í skjölunum að rukkað
er um 1.020 bandaríkjadali, jafn-
gildi 128 þúsund íslenskra króna,
fyrir hvern útseldan tíma fyrir lög-
fræðiþjónustu en minna fyrir aðra
þjónustu.
Reikningar frá Jóhannesi Karli
Sveinssyni og Lárusi Blöndal, sem
sátu í samninganefndinni eru ítar-
lega sundurliðaðir. Þeir tiltaka báð-
ir útselda tíma, líkt og lögmenn
gera iðulega, og hvernig þeim var
varið. Þar tiltaka þeir m.a. sam-
skipti við fjölmiðlamenn.
Í fylgiblöðum með reikningum
frá Lárusi Blöndal tiltekur hann
m.a. fundi og símafundi við ráðu-
neytisstjóra fjármálaráðuneytisins,
fjármálaráðherra og við forystu
stjórnarandstöðunnar, einkum
Bjarna Benediktsson, formann
Sjálfstæðisflokksins.
Fór aftur og aftur yfir drög
Lárus rukkar einnig fyrir sam-
skipti við blaðamenn í kjölfar þess
að samningarnir voru kynntir op-
inberlega á blaðamannafundi í Iðnó
9. desember 2010. Þar segir m.a. að
hann hafi „farið aftur og aftur yfir
drög að fréttum í Mogga“ 10. des-
ember. Daginn eftir birtist allítar-
legt viðtal við hann í Morgun-
blaðinu og er hann væntanlega að
vísa til þess að hann hafi fengið að
lesa það yfir fyrir birtingu. Einnig
telur hann til samtöl við fréttamenn
og þingmenn, undirbúning og viðtal
á Hrafnaþingi sem er sjónvarps-
þáttur á ÍNN.
Tók tæplega ár að fá gögnin
 Úrskurðarnefnd í upplýsingamálum gerði fjármálaráðuneytinu að afhenda gögn um kostnað vegna
samninganefndar um Icesave  Ráðuneytinu bar að verða við beiðni sem lögð var fram í febrúar 2011
Gert að afhenda
» Þau gögn sem ráðuneytinu
var gert að afhenda eru afrit
reikninga frá fulltrúum í samn-
inganefnd ríkisins, afrit reikn-
inga frá öðrum sérfræðingum
sem leitað var til vegna máls-
ins og svo í þriðja lagi afrit
reikninga eða greiðslukvittana
vegna ýmissar þjónustu; leigu-
bifreiða, veitinga á fundum,
hótelgistingar, flugferða
o.s.frv.
» Í úrskurðinum kemur fram
að engir verksamningar liggja
fyrir í gögnum málsins.
» Í ljósi kæru málsins var talið
að reikningar sem lúta að öðr-
um greiðslum en sérfræðiþjón-
ustu féllu utan kæruefnis.
Morgunblaðið/Kristinn
Icesave Lee Buchheit og Guðmundur Árnason á kynningarfundinum 2010.
Beðið um upplýsingar í febrúar 2011 og þær afhentar í janúar 2012
9. desember 2010
Niðurstöður Icesave-samninga við Breta og
Hollendinga kynntar í Iðnó.
31. janúar 2011
Síðasti reikningurinn vegna starfa
nefndarmanna og sérfræðiaðstoðar sendur
íslenskum stjórnvöldum.
21. febrúar 2011
Morgunblaðið óskar eftir upplýsingum
umkostnað vegna samninganefndar Lee
C.Bucheit.
24. febrúar 2011
Morgunblaðið ítrekar fyrirspurnina en er sagt að,
líkt og fram hefði komið í samtali fyrr í vikunni,
væri ráðuneytið ekki komiðmeð heildarkostnað
og upplýsingar yrðu ekki gefnar fyrr en hann
lægi fyrir.Morgunblaðið bendir m.a. á að ef
heildaryfirlit liggi ekki fyrir hljóti ráðuneytið
að geta greint frá hversu háir reikningar hefðu
þegar borist ráðuneytinu vegna málsins. Svör
berast ekki við fyrirspurninni.
28. mars 2011
Á dagskrá þingsins var svar fjármálaráðherra
við fyrirspurn alþingismanns um kostnað
vegna samninganefndarinnar. Málið datt út
af dagskrá og var frestað.
31. mars 2011
Morgunblaðið ítrekar beiðni um upplýsingar
um kostnað og bendir á að úr því að svarið
var á dagskrá Alþingis hljóti upplýsingarnar
að liggja fyrir hjá fjármálaráðuneytinu.
9. apríl 2011
Kosið um Icesave III. Samningurinn felldur
með 60% atkvæða.
11. apríl 2011
Fjármálaráðherra greinir frá því á Alþingi að
heildarkostnaður vegna samninganefndar-
innar nemi 369milljónum.
29. desember 2011
Úrskurðarnefnd umupplýsingamál kveður
upp úrskurð,Morgunblaðinu í vil. Hann berst
í pósti 5. janúar. Samdægurs er óskað eftir
gögnunum .
11. janúar 2012
Gögnin berast frá fjármálaráðuneytinu
Úrskurðarnefnd í upplýsingamálum leit svo
á, í ljósi samskipta blaðamanns við fjármála-
ráðuneytið, að kæruefnið væri afmarkað við
synjun ráðuneytisins á beiðni kæranda um
upplýsingar um kostnað ríkisins vegna samn-
inganefndar um svonefndan Icesave III, sem
felldur var í þjóðaratkvæðagreiðslu 9. apríl
2011, og sérfræðikostnað sem honum tengdist.
Fjármálaráðuneytið vísar til þess að bók-
hald ráðuneytisins félli utan gildissviðs upplýs-
ingalaga. Úrskurðarnefndin komst á hinn bóg-
inn að þeirri niðurstöðu að upplýsingalög
tækju til fyrirliggjandi gagna í málum sem
stjórnvöld hefðu eða hefðu haft til meðferðar.
Sá Icesave-samningur sem kæra málsins lyti
að teldist mál í þessum skilningi. Upplýsinga-
lög tækju því til gagna sem fyrir lægju hjá
ráðuneytinu og tengdust honum með nægilega
skýrum hætti.
Í úrskurðinum er bent á að fjármálaráðu-
neytið líti svo á að ósk blaðamanns um upplýs-
ingar lúti í meginatriðum að samtölu kostn-
aðar. Þeirra gagna verði aðeins aflað með
kerfisbundnum hætti í bókhaldi ráðuneytisins
en ráðuneytinu sé ekki skylt að gera það.
Úrskurðarnefndin tekur undir þetta en
bendir á að blaðamaður hafi tekið fram að liggi
ekki fyrir yfirlit yfir heildarkostnað hljóti
ráðuneytið að geta greint frá því hversu háir
reikningar hafi borist ráðuneytinu. Nefndin
telur að þrátt fyrir að beiðni blaðamanns sé
ekki afmörkuð við tilgreind gögn, samninga
eða afrit tilgreindra reikninga sé um að ræða
beiðni um aðgang að þeim gögnum viðkomandi
máls sem sýni upplýsingar um kostnað. Þrátt
fyrir að gögn ráðuneytisins sýni ekki heildar-
tölur í þessu sambandi beri ráðuneytinu að
verða við beiðni blaðamanns, að því leyti sem
fært er og skylt skv. upplýsingalögum.
Úrskurðarnefndin fór ítarlega yfir gögnin.
„Ekkert í þeim gögnum sem fjármálaráðu-
neytið hefur afhent úrskurðarnefndinni og
falla undir beiðni kæranda um aðgang að
gögnum, eins og hann hefur afmarkað hana,
felur í sér viðkvæmar upplýsingar sem eðlilegt
og sanngjarnt væri að leynt fari af tilliti til við-
skiptamanna hins opinbera, sbr. 5. gr. upplýs-
ingalaganna. Þá geyma umrædd gögn ekki
upplýsingar sem séð verður að varði mikil-
væga almannahagsmuni í skilningi 6. gr. Má í
því sambandi einnig taka fram að hvorugri
þessari röksemd hefur verið haldið fram af
fjármálaráðuneytinu undir meðferð málsins,“
segir í úrskurðinum.
Úrskurðarnefndina skipa þau Trausti Fann-
ar Valsson, formaður, Friðgeir Björnsson og
Sigurveig Jónsdóttir.
Morgunblaðið fékk úrskurðinn í hendur
fimmtudaginn 5. janúar sl. og bað samdægurs
um gögnin. Fjármálaráðuneytið póstlagði þau
þriðjudaginn 10. janúar og þau bárust í gær.
Hlaut að geta sagt hversu
háir reikningar bárust
„Ekkert í þeim gögnum sem
fjármálaráðuneytið hefur af-
hent […] felur í sér viðkvæmar
upplýsingar sem eðlilegt og
sanngjarnt væri að leynt
fari …“
Morgunblaðið óskaði 21. febrúar 2011 skrif-
lega eftir upplýsingum um kostnað vegna
samninganefndar Lee C. Buchheit, í kjölfar
samtals við upplýsingafulltrúa ráðuneytisins.
Spurt var um heildarkostnað vegna nefndar-
innar, sundurliðað eftir einstökum nefndar-
mönnum, um annan sérfræðikostnað og um
hvaða sérfræðingar, aðrir en nefndarmenn,
komu að vinnu nefndarinnar. Einnig var spurt
um kostnað vegna Icesave-samninganefndar
sem Svavar Gestsson leiddi og heildarkostnað
vegna fyrri Icesave-samninga.
Fyrirspurnin var ítrekuð 24. febrúar og m.a.
bent á að ef ráðuneytið hefði ekki yfirlit yfir
heildarkostnað hlyti það að geta greint frá því
hversu háir reikningar hefðu þegar borist.
Morgunblaðið fékk þau svör að ekki lægi
fyrir yfirlit yfir heildarkostnað og þangað til
yrðu engar upplýsingar birtar.
Þann 31. mars sendi Morgunblaðið aftur
beiðni um afhendingu gagnanna og var þá vís-
að til þess að fram væri komin á Alþingi fyrir-
spurn frá Birni Val Gíslasyni, þingmanni VG,
um kostnað vegna samninganefndar í Icesave-
málinu. Fyrirspurninni átti að svara 28. mars
en málið var tekið af dagskrá vegna tafa.
Morgunblaðið ítrekaði þá beiðni sína, enda
ljóst að upplýsingarnar lágu sannarlega fyrir
hjá ráðuneytinu. Þá fengust þau svör að vegna
þess að upplýsingarnar hefðu verið teknar
saman fyrir þingmanninn yrðu þær ekki birtar
fyrr en svarið hefði verið lagt fram á Alþingi.
Þetta mál vakti athygli umboðsmanns Al-
þingis því 4. apríl ritaði hann bréf til fjármála-
ráðuneytisins og spurði um málið. Bréfið frá
umboðsmanni ýtti greinilega við ráðuneytinu
því í kjölfarið sendi ráðuneytið blaðamanni
loks bréf þar sem sagði að upplýsingar um
kostnað vegna samninganefndar Íslands og
starfa sérfræðinga í hennar þágu lægju ekki
fyrir, nema í bókhaldi ráðuneytisins. Af upp-
lýsingalögum yrði ráðið að bókhald ráðuneyt-
isins félli utan gildissviðs upplýsingalaga.
Ráðuneytinu væri því ekki skylt að taka þessi
gögn saman fyrir blaðamann. Öðru máli
gegndi hins vegar um stjórnarskrárvarinn rétt
þingmanna til upplýsinga.
Þessar synjanir kærði Morgunblaðið til úr-
skurðarnefndar í upplýsingamálum 1. apríl
2011 og úrskurður féll 29. desember sama ár.
Steingrímur J. Sigfússon svaraði fyrirspurn
þingmannsins á Alþingi 11. apríl 2011, tveimur
dögum eftir að atkvæði voru greidd um Ice-
save-samninginn. Heildarkostnaður við nefnd-
ina væri 369 milljónir. Hann lét þess einnig
getið, þótt ekki hefði verið spurt um það, að
ýmis annar kostnaður hefði fallið til, m.a. hjá
Alþingi og „er þar einn reikningur frægari öðr-
um“. Einnig að kostnaður vegna fyrri samn-
inganefndar næmi 77,5 milljónum, en reyndar
hafði þingmaðurinn ekki spurt um það.
Reiknað út fyrir þingmann
en ekki afhent fjölmiðlum
Fjármálaráðherra veitti Al-
þingi upplýsingar um heild-
arkostnað við samninga-
nefndina tveimur dögum
eftir Icesave-kosningarnar í
apríl 2011.