Morgunblaðið - 02.02.2012, Qupperneq 23

UMRÆÐAN 23
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2012
hálendi Íslands. VG vill þó eitthvað
annað.
Vesturlandabúum hefur gengið
illa að skilja kommúnista í Kína. Í
kaldastríðinu var allt fellt undir stal-
ínisma og marx-lenínisma. Maó for-
maður var menntamaður og ekki
taglhnýtingur evrópsks komma-
óraunsæis.
Kínverjar áttu kenningar meist-
ara Konfúsíusar, sem er besta sið-
fræði milli himins og jarðar og ekk-
ert sambærilegt á Vesturlöndum.
Embættismenn í Kína hafa siðfræði
Konfúsíusar til hliðsjónar í störfum
sínum, t.d. nýtur götusópari sem
vinnur verk sitt af alúð meiri virð-
ingar en keisari sem vinnur verk sitt
með hyskni.
Eitt var það þó sem Maó varð að
breyta, en það var foreldraræðið í
hinni fornu siðfræði. Þessu var
breytt með menningarbyltingunni,
þar sem unga fólkið braust undan
oki fortíðar og bjó sig undir nýja
framtíð. Árangurinn er sá að Kína er
annað stærsta efnahagsveldi heims
og innan tíðar stærsta og ríkasta.
Kínverski gjaldmiðillinn hefur hafið
innreið sína sem alþjóðlegur við-
skiptagjaldmiðill.
Til hamingju, Kínverjar, með ár
Drekans.
» Götusópari sem
vinnur verk sitt af
alúð, hefur meiri virðing
en keisari, sem vinnur
verk sitt með hyskni
Höfundur er forstjóri.
Það er mikið
ánægjuefni að loksins
sé komin bygging-
arreglugerð hér á landi
sem gerir kröfu um að
húsnæði henti öllum og
húsnæði sé aðgengilegt
fyrir alla, hreyfihaml-
aða og aðra fatlaða.
Tugir þúsunda Ís-
lendinga búa við
hreyfihömlun eða
margvíslega fötlun vegna slysa,
veikinda eða einfaldlega vegna þess
að tímabundnar aðstæður gera
kröfu til góðs aðgengis. Þjóðin er
jafnframt að eldast og eldri borgarar
eiga sinn rétt til að geta ferðast um
og heimsótt börn sín og barnabörn.
Það hefur einnig verið vanrækt að
taka tillit til ungs fólks með börn í
kerrum og barnavögnum sem þurfa
að búa í húsnæði sem hentar þeim,
t.d. í stúdentaíbúðum eða almennt í
húsnæði upp á 2-3 hæðir í fjölbýlis-
húsum.
Nú er þess loks krafist að í íbúðar-
húsnæði sem er tvær til þrjár hæðir
sé lyfta og salerni séu hönnuð með
það í huga að hreyfihamlaðir hafi þar
aðgang. Þetta er sjálfsagt réttlæt-
ismál. Ég hef einnig oft velt því fyrir
mér hvers vegna sumarbústaðir eru
yfirleitt með allt of þröngar dyr og
óaðgengilega snyrtiaðstöðu. Þetta er
oft mikilvægur samkomustaður allr-
ar fjölskyldunnar.
Það á eftir að verða mjög hag-
kvæmt fyrir samfélagið að líkamlegt
ásigkomulag setji ekki hömlur á bú-
setu fólks og fólk þarf ekki lengur að
flytja eða gera stórfelldar breyt-
ingar á húsnæði til að geta lifað þar
eðlilegu lífi. Það er mikilvægt að
flestir geti sem lengst búið heima hjá
sér og fengið þar jafn-
vel heimahjúkrun.
Sumir hafa horft til
þess að bygging-
arkostnaður aukist, en
jafnvel þótt svo væri,
ætti ekki að horfa til
þess sem kostnaðar
heldur ekki síður sem
tækifæris í lækkun
kostnaðar og aukinna
lífsgæða.
Friðrik Á. Ólafsson
hjá Samtökum iðnaðar-
ins segist hræðast það
að þetta hafi í för með
sér aukinn kostað. Það er ekkert að
hræðast við þetta. Þetta er liður í
eðlilegri þróun við að auka gæði og
aðbúnað húsnæðis. Þorkell Magn-
ússon, formaður laganefndar Arki-
tektafélags Íslands, talar um að
þetta sé göfugt markmið að stuðla að
neytendavernd, en of langt sé gengið
hvað varðar aðgengismál. Þetta er
ekki bara göfugt markmið, heldur
mikilvægt og sjálfsagt markmið til
að huga að hagsmunum allra. Margt
hefur haft áhrif á byggingarkostnað,
svo sem jarðskjálftakröfur, ein-
angrun húsnæðis, kröfur um hljóð-
vist og fjölmargt annað, en hags-
munir hreyfihamlaðra eru ekki síður
mikilvægir. Það er ekki stórt mál að
taka tillit til fatlaðra í þessu sam-
hengi.
Það hefur verið sífelld barátta hjá
fötluðum að sækja rétt sinn og njóta
jafnræðis í þjóðfélaginu. Sem betur
fer hafa orðið gífurlegar framfarir
og hugarfarsbreyting á und-
anförnum áratugum. Að sjálfsögðu
er það ekki án kostnaðar að tryggja
jafnrétti og aðengi fyrir alla og við
megum aldrei horfa framhjá því að
lífsgæði okkar allra skipta miklu
máli og aðgengi fyrir alla er þar lyk-
ilatriði. Ég fagna þessum áfanga í
hagsmunabaráttu hreyfihamlaðra.
Aðgengi fyrir alla
Eftir Þorkel
Sigurlaugsson » Gífurlegar framfarir
og hugarfarsbreyt-
ing hafa orðið á und-
anförnum árum til mál-
efna fatlaðra. Ég fagna
þessum áfanga – nýrri
byggingarreglugerð.
Þorkell
Sigurlaugsson
Höfundur er stjórnarformaður
Sjálfsbjargarheimilisins.
Í samstarfsyfirlýs-
ingu ríkisstjórnar VG
og Samfylkingar er
blásið til sóknaráætl-
unar til eflingar at-
vinnulífi og lífsgæðum
til framtíðar í öllum
landshlutum. Það var
gert með fyrirheitum
um samráð forsæt-
isráðuneytisins um efl-
ingu atvinnulífs, sam-
gangna og lífsgæða almennt.
Því miður hefur samstarfsyfirlýs-
ingin reynst öfugmælaplagg á Norð-
urlandi vestra. Stefnan sem stjórn-
völd hafa rekið gagnvart Norðurlandi
vestra á kjörtímabilinu hefur verið
mjög mótdræg íbúum. Staðreyndin
er sú að neikvæð stefna gagnvart
landsbyggðinni er ekki ný af nálinni
heldur hefur stefnan verið rekin með
svipuðum hætti um áratugaskeið. Í
sjálfu sér er það furðulegt þar sem
landsbyggðin hefur verið afurðadrjúg
mjólkurkýr sem hefur gefið af sér
miklar gjaldeyristekjur og skatt-
tekjur sem varið er að stærstum
hluta á höfuðborgarsvæðinu. Sömu-
leiðis hlýtur það, hvernig sem á dæm-
ið er litið, að skerða möguleika lands-
ins að búa til borgríki þar sem íbúum
landsins er þjappað saman á suðvest-
urhorninu.
Frá síðustu aldamótum hefur íbú-
um Norðurlands vestra fækkað um
10%. Það sem vekur sérstakan ugg er
að fólki undir fertugu í landshlut-
anum hefur fækkað um 20% á sama
tímabili og börnum á skólaaldri enn
meira. Breytingarnar á íbúasamsetn-
ingu birtast með margvíslegum
hætti, t.d. er nú einungis eitt keppnis-
lið sent til keppni í Íslandsmóti karla í
knattspyrnu en ekki er
langt síðan fimm lið
tóku þátt.
Við hrunið stöðvaðist
brottflutningur fólks af
Norðurlandi vestra.
Óvissan sem hrunið olli,
í fyrstu mest á höf-
uðborgarsvæðinu, hefur
örugglega verið mjög
letjandi til búferlaflutn-
inga. Ýmsir vildu láta
reyna á framtíð frum-
atvinnugreinanna á
landsbyggðinni og
eygðu jafnvel von í lof-
orðum ríkisstjórnarinnar um að opna
sjávarútveginn fyrir nýliðun og
tryggja jafnræði í greininni. Þau lof-
orð VG og Samfylkingarinnar voru
því miður svikin. Í ofanálag hefur rík-
isstjórnin verið mjög mótdræg lands-
hlutanum í stóru sem smáu. Nið-
urskurður í heilbrigðiskerfinu var
látinn bitna harkalega og af mikilli
ósanngirni á þeirri þjónustu sem veitt
hefur verið á svæðinu. Flug-
samgöngum til Sauðárkróks hefur
verið haldið í óvissu og að lokum var
flugið lagt af. Skipulagsmál hafa ver-
ið í upplausn og sömuleiðis hefur ver-
ið óvissa uppi um löggæslumál.
Framtíð Byggðastofnunar hefur ver-
ið í lausu lofti sem og skipulag at-
vinnuþróunar. Fjárhagsramma
menntastofnana hefur verið þröngur
stakkur skorinn og harkalegur nið-
urskurður orðið á fjárframlögum til
menningarmála.
Til að bæta gráu ofan á svart hafa
sumar ríkisstofnanir dregið til sín
verkefni og fjármuni frá stofnunum
sem eru á Norðurlandi vestra, s.s.
þeirri sem ég þekki vel til, Heilbrigð-
iseftirliti sveitarfélaga. Dæmi eru enn
fremur um að ríkisstofnanir láti hjá
líða að sinna hlutverki sínu á Norður-
landi vestra vegna fjarlægðar og
kostnaðar.
Ekki er ég hér að boða að ekki
megi breyta skipulagi opinberrar
þjónustu á landsbyggðinni heldur
mælist til þess að það sé gert af skyn-
semi og sanngirni þannig að íbúar
upplifi ekki að stjórnvöld séu að „loka
sjoppunni“. Stjórnvöld draga með
háttalagi sínu úr tiltrú á landshlut-
anum með ærnum þjóðfélagslegum
kostnaði. Augljóst ætti að vera að
harkalegur samdráttur ríkisins í
þeim sáralitlu fjárframlögum sem
veitt er út í hinar dreifðu byggðir er
óttalegar baunir miðað við það sem
myndi vinnast ef meiri fyrirhyggja
yrði í rekstri hins opinbera þar sem
upphæðirnar eru hærri. Má nefna hið
augljósa, uppbyggingu og rekstur
Hörpu og kostnað sérfræðinga í heil-
brigðisgeiranum.
Framangreind stefna stjórnvalda
varð til þess að það fækkaði í lands-
hlutanum um 2,7% á árinu 2011.
Stjórn SSNV hefur vakið athygli for-
sætisráðherra á alvarlegu ástandi og
óskað eftir því að stjórnvöld brygðust
við. Hingað til hefur forsætisráð-
herra, Jóhanna Sigurðardóttir, ekki
brugðist við erindinu.
Ábyrg stjórnvöld hljóta að bregð-
ast við ákalli um viðbrögð og senda
skýr skilaboð um að stjórnvöld muni
standa vörð um byggð og lífsgæði
íbúa á Norðurlandi vestra.
Ef ríkisstjórnin svarar áfram með
þögninni einni verða skilaboðin vart
skýrari og verða einungis skilin á
einn veg.
Stefna stjórnvalda
gagnvart
Norðurlandi vestra
Eftir Sigurjón
Þórðarson
» Stefnan sem stjórn-
völd hafa rekið
gagnvart Norðurlandi
vestra á kjörtímabilinu
hefur verið mjög mót-
dræg íbúum
Sigurjón
Þórðarson
Höfundur er varaformaður Samtaka
sveitarfélaga á Norðurlandi vestra.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar eru á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn
grein" er valinn.
Fylgstu með Ebbu útbúa
einfalda og bragðgóða
heilsurétti í MBL sjónvarpi
á hverjum miðvikudegi.
- heilsuréttir