Morgunblaðið - 03.02.2012, Blaðsíða 13

FRÉTTIR 13Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2012
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Gengisfallið, hrun hlutabréfamark-
aðar og sögulega hátt atvinnuleysi
svo misserum skiptir hefur að sam-
anlögðu ekki leitt til þess brottflutn-
ings erlends vinnuafls sem sérfræð-
ingar áætluðu.
Síðla í janúar birti Hagstofa Ís-
lands nýjar tölur yfir búferlaflutn-
inga til og frá landinu árið 2011. Kom
þar fram að brottfluttir íslenskir
ríkisborgarar voru 1.311 fleiri en að-
fluttir í fyrra, eða 2.824 aðfluttir á
móti 4.135 brottfluttum. Voru brott-
fluttir þá 46% fleiri en aðfluttir.
Önnur hlutföll koma í ljós þegar
rýnt er í búferlaflutninga erlendra
ríkisborgara. Þannig fluttust hingað
2.754 erlendir ríkisborgarar í fyrra
en 2.847 fluttust frá landinu. Fluttu
því 93 fleiri frá landinu en til þess.
Brottfluttir erlendir ríkisborgarar
umfram aðflutta voru því 3% á árinu.
Jafnvægi að komast á
Búferlaflutningar erlendra ríkis-
borgara hafa því náð jafnvægi en til
samanburðar fluttu 431 fleiri frá
landinu en til þess árið 2010 og 2.369
á árinu 2009. Árið 2008 var þessu öf-
ugt farið en þá fluttu 1.621 fleiri til
landsins en frá því og 5.299 fleiri á
árinu 2007. Miðað við þróunina frá
hruni stefnir ekki í sömu tölur í bráð.
Hitt er annað mál að árið 2003
fluttu 480 fleiri erlendir ríkisborgar-
ar til landsins en frá því og ætti talan
í árslok 2012 að vera á svipuðu róli ef
fjölgun aðfluttra á kostnað brott-
fluttra heldur áfram. Athygli vekur
að árið 2003 fluttust 1.353 erlendir
ríkisborgarar til landsins eða helm-
ingi færri en árið 2011 sem seint mun
teljast ár mikillar hagsældar.
Þeir sem fyrir eru hjálpa til
Það er vel þekkt að þegar innflytj-
endur skjóta rótum í framandi sam-
félagi byggja þeir smátt og smátt
upp félags- og tengslanet sem kemur
löndum þeirra að gagni síðar meir.
Þegar nýjar tölur um búferlaflutn-
inga á árinu 2011 eru bornar saman
við fjölda innflytjenda á Íslandi í
byrjun sama árs – þ.e. innflytjenda
af erlendum uppruna – má álykta að
þeir séu enn í kringum 25.700. Má
því ætla að þeir séu nú um 1.500
færri en 1. janúar 2008. Útlit er fyrir
að erlendum ríkisborgurum fari
fjölgandi á ný og kann metið, 28.644
á nýársdag 2009, að verða jafnað fyrr
en margur hugði eftir hrunið.
Börnum innflytjenda fjölgar
Annað sem athygli vekur þegar
rýnt er í tölur yfir búferlaflutninga
er að börnum innflytjenda sem fæð-
ast á Íslandi hefur fjölgað mjög síðan
bóluhagkerfið riðaði til falls. Þannig
taldist Hagstofu Íslands til að þau
væru 1.560 árið 2008 og 1.898 árið
2009. Skal tekið fram að þetta eru
heildartölur en ekki tölur fyrir hvert
ár. Þeim fjölgaði svo í 2.254 árið 2010
og í 2.582 árið 2011. Hefur börnunum
því fjölgað um ríflega 300 milli ára.
Spurður um þessar tölur bendir
Ómar Harðarson, deildarstjóri
mannfjöldadeildar á Hagstofunni, á
að fjórfalt fleiri teljist nú til þessa
hóps en árið 2002 þegar Hagstofunni
taldist til að hér á landi væru 618
börn innflytjenda. En þau voru sem
fyrr segir 2.582 á nýársdag 2011.
Verður talan fyrir 1. janúar 2012
kynnt í næsta mánuði. „Sú þróun er
þekkt í öðrum löndum að önnur kyn-
slóð innflytjenda verði jafn fjölmenn
og skráðir innflytjendur í viðkom-
andi landi, til dæmis í Hollandi,“ seg-
ir Ómar en tekur þó fram að enginn
geti séð fyrir þróunina í íslensku
samfélagi næstu áratugi. Óvissu-
þættirnir séu margir.
Þúsundir fluttust hingað í fyrra
 2754 erlendir ríkisborgarar fluttust til landsins í fyrra  Fjöldi brottfluttra og aðfluttra nær jafnvægi
 Önnur kynslóð innflytjenda fer ört stækkandi  Mun færri fluttust á brott eftir hrunið en talið var
Búferlaflutningar milli landa Önnur kynslóð
innflytjenda*
Miðað við 1. janúar ár hvert10.000
9.000
8.000
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Aðfluttir Brottfluttir
-438 118 -280 -167 -477
-2.466
-1.703 -1.311
968
3.742
5.535
5.299
1.621
-2.369
-431
-93
Aðfluttir umfram brottflutta
2.
83
8
3.
27
6
3.
0
93
2.
97
5
2.
76
2
3.
0
42
3.
22
8
3.
39
5
2.
81
7
3.
29
4
2.
38
5
4.
85
1
2.
63
7
4.
34
0
2.
82
4 4
.1
35
2.
51
2
1.
54
4
4.
68
0
93
8
7.0
70
9.
31
8
7.
47
1
1.
53
5
4.
0
19
5.
85
0
3.
39
2
5.
76
1
2.
98
8
3.
41
9
2.
75
4
2.
84
7
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
20
05
20
07
20
09 20
11
*Samanlagður fjöldi
84
5
96
0 1.
11
7
1.
29
3 1.
56
0 1.
89
8 2.
25
4 2.
58
2
Íslenskir ríkisborgarar Erlendir ríkisborgarar
Heimild: Hagstofa Íslands
Morgunblaðið/Ernir
Niðursveifla Störfum fækkaði í
byggingariðnaðinum eftir hrun.
Ný könnun Eflingar bendir til að
tungumálaerfiðleikar eigi a.m.k.
einhvern þátt í hlutfallslega miklu
atvinnuleysi meðal félagsmanna af
erlendum uppruna.
Niðurstöðurnar eru afdráttar-
lausar. Af þeim 264 Pólverjum sem
tóku þátt í könnun félagsins meðal
atvinnuleitenda sögðust 230 ekki
geta haldið uppi almennum sam-
ræðum á íslensku. Jafngildir það
því að aðeins 13% telji sig hafa tök
á málinu eða einn af hverjum átta.
Harpa Ólafsdóttir, hagfræðingur
Eflingar, segir niðurstöðuna
áhyggjuefni og umhugsunarverða.
„Það er ljóst að sveigjanleiki
fólks til að leita sér nýrra atvinnu-
tækifæra skerðist verulega ef við-
komandi hefur ekki tök á málinu.
Könnunin leiddi einmitt í ljós að
Íslendingar sóttu um mun fleiri
störf en Pólverjar. Þá veldur það
einnig áhyggj-
um hve hátt
hlutfall Pólverja
hefur dvalið í
nokkur ár á Ís-
landi án þess að
hafa náð tökum
á málinu.“
Að sögn
Hörpu eru um 48% atvinnulausra
félagsmanna af erlendu bergi
brotin, eða tæplega 1.200 af
2.480. Nú séu um 6.450 erlendir
ríkisborgarar skráðir á íslenskum
vinnumarkaði hjá félaginu en
7.700 árið 2008. Er fækkunin sem
varð eftir hrunið minni en Efling
reiknaði með. Hlutfall erlendra
ríkisborgara í félagatali Eflingar er
um 35% en til samanburðar var
það um 30% 2006 og 19% 2005.
Fyrirfram var búist við að hlutfallið
yrði lægra í ársbyrjun 2012.
Mikill minnihluti talar íslensku
KÖNNUN EFLINGAR Á MÁLAFÆRNI PÓLSKRA FÉLAGSMANNA
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Bygging verksmiðju sem mun sér-
hæfa sig í endurvinnslu brotamálma
er hafin á Grundartanga. Fyrirtækið
GMR Endurvinnslan ehf., sem er í
meirihlutaeigu Strokks Energy ehf.,
stendur að verkefninu en undirbún-
ingur starfseminnar hefur staðið yfir
í sex ár.
„Undirbúningur er í fullum gangi
og er verið að smíða búnað og bygg-
ingu. Starfsmannaaðstaða er komin
upp, það er búið að grafa og er byrj-
að á að slá upp fyrir sökklum svo
hægt verði að byrja að steypa,“ segir
Arthur Garðar Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins.
Fram kemur á minnisblaði iðnað-
arráðuneytsins til efnahags- og við-
skiptanefndar Alþingis um stöðu
nokkurra framkvæmda sem eru í
undirbúningi, að fyrst og fremst
verði um að ræða endurvinnslu á
stáli sem fellur til við rekstur álvera
hér á landi en hráefnið nýtist m.a. ál-
iðnaðinum hér á landi, auk þess sem
markaður er fyrir það erlendis.
Kostnaðurinn 1,6 milljarðar
Að sögn Arthurs mun framleiðslu-
geta verksmiðjunnar verða 30 þús-
und tonn á ári af endurunnu stáli. En
mögulegt verði að auka framleiðslu-
getu hennar verulega þegar fram í
sækir.
Heildarfjárfestingarkostnaður er
áætlaður 10,2 milljónir evra eða sem
svarar 1.640 milljónum króna.
Allir samningar um fjármögnun
og búnað verksmiðjunnar eru frá-
gengnir. Félagið fékk úthlutaða lóð á
Grundartanga og samkvæmt
ákvörðun Skipulagsstofnunar er
verkefnið ekki háð mati á umhverfis-
áhrifum. Fram kemur á minnisblaði
ráðuneytisins að nefnd sem fjallar
um nýfjárfestingar er langt komin í
yfirferð yfir fjárfestingarsamning
vegna verkefnisins.
„Það er allt á áætlun. Verklegar
framkvæmdir hófust um áramótin
og við stefnum að því að fara í gang í
ársbyrjun 2013. Það er allt komið á
beinu brautina núna og þetta lítur
ágætlega út,“ segir Arthur.
40 störf við uppbygginguna
„Þegar við sóttum um fjárfesting-
arsamninginn gerðum við ráð fyrir
því að verksmiðjan færi í gang í árs-
lok 2012 en vegna tafa varðandi
skipulagsbreytingar hér á svæðinu
hefur þetta dregist og við sjáum
núna fram á að geta hafið reksturinn
í ársbyrjun 2013.“
Þegar verksmiðjan verður komin í
gang má gera ráð fyrir að þar verði
20 starfsmenn í fullu starfi. Ætla má
að um 40 manns komi að byggingu
og framkvæmdum út þetta ár.
Hægt að þrefalda afköstin
Arthur segir að því stefnt að félag-
ið annist endurvinnslu fyrir öll álver-
in hér á landi en auk þess er stefnt að
útflutningi á endurunnum brota-
málmum á erlenda markaði.
,,Þar eru gríðarlega stórir mark-
aðir. Okkar skipulag gerir ráð fyrir
að við byrjum með 30 þúsund tonn.
Það eru svo ýmsir möguleikar varð-
andi frekari stækkun og hægt verð-
ur að þrefalda afkastagetu verk-
smiðjunnar að því gefnu að við
tryggjum okkur hráefni.“
Allur nýr verksmiðjubúnaður er
keyptur frá Ítalíu. Orkuþörf verk-
smiðjunnar verður 6,5 MW á ári.
Reisa 30.000 tonna verksmiðju
 Framkvæmdir eru komnar í fullan gang við byggingu verksmiðju fyrir stálendurvinnslu á
Grundartanga á vegum GMR Endurvinnslunnar ehf.  Stefnt er að gangsetningu í ársbyrjun 2013
Morgunblaðið/ÞÖK
Endurvinna málma Verksmiðjan mun meðal annars endurvinna stál sem
fellur til við rekstur álveranna á Íslandi.
Mikil uppbygging á sér stað á
iðnaðarsvæðinu á Grundar-
tanga. Auk stálendurvinnslu
GMR er fyrirtækið Kratus með
í undirbúningi byggingu verk-
smiðju til endurvinnslu á ál-
gjalli. Þá vinnur Lífland ehf.
sem starfrækir fóðurverk-
smiðju á Grundartanga að
stækkun hennar. Héðinn reisti
fyrir fáum árum stórt þjón-
ustuverkstæði í iðnaðarhverf-
inu á Grundartanga og unnið
er að byggingu iðnaðarhúss
fyrir Vélsmiðjuna Hamar, svo
dæmi séu nefnd.
Aðalskipulag á svæðinu hef-
ur verið staðfest og er frá-
gengið.
„Þetta er spennandi og
skemmtilegt svæði. Hérna er
mikið í gangi,“ segir Arthur
Garðar Guðmundsson hjá GMR
Endurvinnslunni ehf.
Stækka og
byggja nýjar
MIKIL UPPBYGGING Í GANG