Morgunblaðið - 03.02.2012, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2012
Eggert
Klæðleysi Heldur voru þær fáklæddar blessaðar gínurnar höfuðlausu í verslunarglugga þessum enda tími útsala og flíkurnar væntanlega rifnar út og jafnvel af varnarlausum plastskrokkunum.
Ríkisstjórnin beindi
þeirri spurningu til Hag-
fræðistofnunar Háskóla
Íslands hversu miklar af-
skriftir á skuldum heim-
ilanna bankarnir þyldu.
Svarið barst á dögunum í
formi skýrslu sem hefur
verið nokkuð rædd á
undanförnum. Ekkert er
við það að athuga að rík-
isstjórnin spyrji Hag-
fræðistofnun með þess-
um hætti, en viðbúið að
umræður myndu spinn-
ast um niðurstöðu Hag-
fræðistofnunar.
Ég er þeirrar skoð-
unar að ríkisstjórnin hafi
byrjað á öfugum enda
þegar hún sendi Hag-
fræðistofnun spurningu
sína. Fyrsta spurningin
sem ríkisstjórnin átti að
spyrja var þessi:
„Hversu mikla skuld-
setningu þola íslensk
heimili?“ Ef niðurstaðan
er sú að íslensk heimili
eru skuldsett umfram greiðslugetu, þá
þarf að afskrifa meira af lánum heim-
ilanna. Miklu skiptir að niðurstaða
þessarar rannsóknar sé eins óumdeild
og hægt er, deilur um þetta mál eru
mjög erfiðar og til þess fallnar að
sundra þjóðinni.
Ef niðurstaðan er sú að þrátt fyrir
þær afskriftir sem þegar hafa verið
gerðar, séu íslensk heimili enn svo
skuldsett að stór hluti þeirra getur
ekki staðið undir afborgunum, þá er
ljóst að bankakerfið fær ekki allt þetta
fé til baka. Í því tilviki er eins gott að
taka frumkvæðið og afskrifa þar til
jafnvægi næst. Enginn friður verður í
samfélaginu nema almenningur sé
þeirrar skoðunar að þess-
um málum sé skipað af
sanngirni og að fólki sé
ekki haldið í heljar-
greipum í tilgangsleysi.
Bankarnir eiga allt
undir greiðslugetu
heimilanna
Bankakerfið á allt undir
því að efnahagslífið sé heil-
brigt og grundvöllur þess
er að almennur stuðningur
sé við meginstoðir mark-
aðshagkerfisins. Eignar-
rétturinn, réttarríkið,
sanngjarnar leikreglur og
sú vissa að ef menn leggja
hart að sér, þá uppskeri
þeir eins og þeir sái, eru á
meðal þessara meginstoða.
Sú óánægja sem hefur far-
ið vaxandi vegna uppgjörs
á skuldum heimilanna
grefur undan markaðs-
hagkerfinu og tefur fyrir
efnahagsbatanum. Bank-
arnir sjálfir eiga því allt
undir því að sátt náist og
skuldastaða íslenskra
heimila verði bærileg. Það
er miklu mikilvægara
verkefni heldur en til dæmis fjár-
hagsleg endurskipulagning einstakra
fyrirtækja.
Það þarf því að ná sátt um mat á því
hvert greiðsluþol íslenskra heimila er
og síðan verður að laga skuldastöðuna
að þeirri greiðslugetu. Ríkisstjórnin
þarf að ná samstöðu á meðal þjóðar-
innar um þetta mat eins fljótt og auðið
er, núverandi staða er óverjandi. Raun-
veruleg skjaldborg um heimilin er um
leið skjaldborg um bankana, skuldum
sliguð heimili munu nefnilega að lokum
sliga fjármálakerfið, með alvarlegum
afleiðingum fyrir alla.
Eftir Illuga
Gunnarsson
» Það þarf því
að ná sátt
um mat á því
hvert greiðslu-
þol íslenskra
heimila er og
síðan verður að
laga skuldastöð-
una að þeirri
greiðslugetu.
Illugi Gunnarsson
Höfundur er alþingismaður.
Skuldug heimili
ógna bönkunum
Mikil og hörð um-
ræða hefur orðið,
bæði í fjölmiðlum og
meðal almennings, að
undanförnu vegna
PIP-púða sem voru
notaðir við brjósta-
stækkunaraðgerðir
hér á landi. Alþingis-
menn og ráðherra
hafa látið þung orð
falla í garð lækna-
samtakanna í
tengslum við málið, sem jaðra við
óhróður. Til þess að halda um-
ræðunni á málefnalegum nótum
er nauðsynlegt að hafa nokkrar
mikilvægar staðreyndir í huga.
PIP-púðarnir sem innihalda
iðnaðarsílikon voru framleiddir í
Frakklandi um árabil og notaðir í
aðgerðir af þessu tagi í mörgum
Evrópulöndum. Framleiðslan
hafði hlotið CE-gæðavottun Evr-
ópusambandsins. Um var að ræða
svikna vöru af hálfu framleiðand-
ans og eftir að málið var upplýst
fór framleiðandinn huldu höfði
þar til hann var nýlega handtek-
inn. Þessi framleiðslusvik fóru um
árabil framhjá eftirlitsaðilum
ESB og í þeim löndum sem púð-
arnir voru notaðir, þar með talið
Landlæknisembættinu á Íslandi
og Lyfjastofnun sem nú hefur
eftirlit með lækningavörum hér á
landi. Halda ráðamenn á Íslandi
raunverulega að einstakir læknar
geti séð við svikum af þessu tagi
þegar eftirlitskerfi Evrópusam-
bandsins og einstakra ríkja geta
það ekki?
Eftir að upp komst um þetta
mál erlendis árið 2010 og ljóst var
að um 400 konur á Íslandi höfðu
fengið PIP-púpa í brjóst sín brást
læknirinn, sem í hlut á hér á
landi, við með því að
hætta samstundis
notkun PIP-
púðanna og leita til
Landlæknisembætt-
isins varðandi ráð-
gjöf um það hvernig
með málið skyldi
fara. Ætla má að ef
landlæknir hefði þá
strax ákveðið að
þessum konum yrði
gert viðvart og grip-
ið yrði til nauðsyn-
legra ráðstafana
þegar í stað hefði það verið gert.
Í stað þess leið vel á annað ár frá
fundi þessum þar til málið var að
lokum upplýst með þeim hætti
sem komið hefur fram. Land-
læknir hefur í fjölmiðlum gengist
við ábyrgð á þessari óþörfu töf en
hefur síðan dregið þá yfirlýsingu
til baka með þeim orðum að um
samkomulag við lækninn hafi ver-
ið að ræða. Er þetta trúverðug
stjórnsýsla af hálfu landlæknis
sem á lögum samkvæmt að gegna
eftirlitshlutverki í heilbrigðiskerf-
inu? Hvenær vissi ráðuneytið af
þessu máli? Það er áhugavert að
velta fyrir sér hvar ábyrgðin ligg-
ur í þessu máli. Ekkert bendir til
þess að framkvæmd þessara að-
gerða hér á landi hafi verið ábóta-
vant. Þvert á móti hefur læknir-
inn sem í hlut á verið meðal
fremstu sérfræðinga landsins á
sviði lýtalækninga. Ekkert liggur
ennþá fyrir með vissu um skað-
semi iðnaðarsílikons á heilsufar
kvenna en málið er ennþá í rann-
sókn. Áhyggjur þeirra kvenna
sem eru með PIP-púða í brjóstum
sínum eru réttmætar og skiljan-
legar. Búast má við því að fjar-
lægja þurfi stóran hluta þessarra
brjóstfyllinga ef ekki allar og
kemur þá upp spurning um hver
skuli bera kostnað af því.
Á upplýsingasíðu um CE-
merkingar stendur :„Merkið þýð-
ir að varan sé prófuð áður en hún
kemur á markað og að hún upp-
fylli kröfur ESB um öryggi,
heilsu-og umhverfisvernd.“ Í lög-
um um lækningatæki er vísað til
ábyrgðar ESB á vörum sem hafa
hlotið gæðavottun af þessu tagi
svo og hlutverk Lyfjastofnunar
sem eftirlitsaðila hér á landi.
Ljóst þykir að reyna mun á þessa
ábyrgð fyrir dómstólum bæði hér
á landi og erlendis. Heilbrigðisyf-
irvöld í landinu hafa ákveðið að
nota þetta mál til að ráðast með
ómaklegum hætti að læknum og
þá sérstaklega að sjálfstæðri
starfsemi lækna. Skyldi það vera
gert til þess að beina athyglinni
frá því að eftirlitsstofnanir Ís-
lands og ESB hafa gjörsamlega
brugðist?
Eftir Stein Jónsson »Heilbrigðisyfirvöld
hafa ákveðið að
nota þetta mál til að
ráðast með ómaklegum
hætti að læknum og þá
sérstaklega að sjálf-
stæðri starfsemi
lækna. Skyldi það vera
gert til þess að beina
athyglinni frá því að
eftirlitsstofnanir Ís-
lands og ESB hafa
gjörsamlega brugðist?
Steinn Jónsson
Höfundur er formaður Lækna-
félags Reykjavíkur.
Hvers virði eru gæðavottorð
Evrópusambandsins?