Morgunblaðið - 23.02.2012, Síða 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. FEBRÚAR 2012
Bréf til blaðsins
Það er febrúar 2012 og það er verið
að setja saman ráðherranefnd fjög-
urra ráðherra vegna málefna heim-
ilanna. Hvar er þetta fólk eiginlega
búið að vera síð-
ustu 3 árin? Er
þetta algerlega
stjórnlaust lið?
Til hvers að kjósa
til Alþingis og fá
svo þessi ósköp
yfir sig?
Ég fullyrði að
ef það hefði verið
tekið strax heið-
arlega og mál-
efnalega á lánamálum heimilanna
værum við komin mikið, mikið
lengra í uppbyggingunni. Þessu
blessaða fólki var bent á leiðir en
þær voru bara ekki farnar af póli-
tískum ástæðum.
Tilburðir norrænu velferð-
arstjórnarinnar minna helst á amer-
íska fjölbragðaglímu, flennistórar
fyrirsagnir, „show“ og sýning. Vind-
högg eru slegin í allar áttir; allt tóm
vitleysa og sýndarmennska. Það er
eiginlega ekki hægt að bjóða venju-
legu fólki lengur upp á þessa en-
demis dellu.
Fréttastofa RUV sagði frá því í
vikunni að það hefðu selst 70% fleiri
íbúðir í janúar í ár en á síðasta ári
og að nú væri komin hreyfing á
fasteignamarkaðinn. Ég vil benda
þeim á að eignaskiptasamningarnir
eru fleiri af því að það er verið að
taka íbúðir í stórum stíl af fólki.
Þórarinn Pétursson frá Seðlabank-
anum sagði í fjölmiðlum um daginn
að allt væri í fína lagi hjá heim-
ilunum og allt á uppleið í þjóðfélag-
inu. Ég trúði varla eigin eyrum! Ja,
sennilega er síðasti jólasveinninn
ekki farinn til fjalla og komið fram í
febrúar! Ég vil benda þessu fólki á
að hálf þjóðin er í miklum vandræð-
um. Það varð hrun á Íslandi og nor-
ræna velferðarstjórnin hugsar bara
um ESB.
Mér finnst grein Ólafs ritstjóra
Fréttablaðsins um málefni heim-
ilanna frá 26. janúar sl. með hrein-
um ólíkindum. Að hann skuli ekki
standa með fólkinu í landinu. Þess í
stað dásamar hann leiðir rík-
isstjórnarinnar og ætlast hann svo
til að einhverjir taki hann alvar-
lega? Reyndar er kannski allt í lagi
þó að fólkið í Skaftahlíðinni, nor-
ræna velferðarstjórnin og samfylk-
ingarelítan hafi sama spunameist-
ara, en að RUV noti hann óspart
líka finnst mér setja þá stofnun á
allt of lágt plan því þangað borga
allir landsmenn himinhá gjöld hvar
sem þeir eru í flokki. Ég vil reyndar
skora á Kastljósið að yfirfara mál-
efni heimilanna frá hruni með
þremur aðilum, þeim Lilju Mós-
esdóttir, Sigmundi Davíð og Guð-
laugi Þór, um hvað hefði átt að gera
strax við hrun og hvað hægt er að
gera í dag. Það gæti létt töluvert á
fólki að fá einhver svör við einföld-
um spurningum því þetta getur alls
ekki gengið svona lengur hjá helf-
ararstjórninni.
15. febrúar féll hæstaréttardómur
sem kórónar dellumixið hjá velferð-
arstjórninni. „Game over“, Jóhanna!
Að lokum, það tapa allir á því að
ekki var tekið strax á málefnum
heimilanna: lífeyrissjóðirnir, Íbúða-
lánasjóður, bankarnir og ekki síst
þjóðin sjálf undir forystu norrænu
velferðarstjórnarinnar og ASÍ.
HALLDÓR ÚLFARSSON,
Mosfellsbæ.
„Game over“ Jóhanna –
eða amerísk fjölbragðaglíma?
Frá Halldóri Úlfarssyni
Halldór Úlfarsson
Þeir sem aðhyllast umhverfisvernd
verða að gæta sín að fara ekki yfir
strikið.
Bláa lónið er nú „eitt mesta undur
veraldar“ að mati
bandaríska tíma-
ritsins National
Geographic.
Bláa lónið er
aukaafurð raf-
orkuvirkjunar í
Svartsengi.
Ef ekki hefði
verið virkjað í
Svartsengi væri
ekkert Blátt lón –
ekkert mesta undur veraldar til
þarna.
Af þessari ástæðu eigum við að
endurmeta stöðuna og huga betur að
virkjanamöguleikum á háhitasvæð-
um landsins með það í huga að hanna
enn magnaðra undur veraldar.
Ef við leggjum okkur fram geta
stöðvarhús, röralagnir, háspennulín-
ur o.fl. verið neðanjarðar á afmörk-
uðu verndarsvæði.
Mest áberandi á svæðinu yrði nýtt
Blátt lón – ný ferðamannaparadís –
umvafið stórbrotinni íslenskri nátt-
úru.
Tökum höndum saman um að efnt
verði til verðlaunasamkeppni um
hönnun á nýju og enn stórkostlegra
undri veraldar.
KRISTINN PÉTURSSON,
áhugamaður
um atvinnuuppbyggingu.
Bláa lónið varð til vegna raforku-
framleiðslu með jarðgufu
Frá Kristni Péturssyni
Kristinn Pétursson
Morgunblaðið/Þorkell
Bláa lónið.
Íbúar höfuðborg-
arsvæðisins og Sorpa
hafa á síðustu 20 ár-
um með sam-
takamætti aukið
flokkun, endurnot og
endurvinnslu úrgangs.
Sorpa hefur einnig
náð að auka almennan
skilning og jákvæðni á
mikilvægi þess að
draga úr myndun úr-
gangs og að ástunda skilvirka úr-
gangsstjórnun. Umhverfislegt upp-
eldi hjá Sorpu með fræðslu og
heimsóknum hefur verið við lýði í
15 ár. Markviss fræðsla er lyk-
ilatriði í bættri umgengni við um-
hverfið og Sorpa leggur sitt af
mörkum með fræðslu um umhverf-
issjónarmið við meðhöndlun úr-
gangs og að færni íbúa aukist á því
sviði. Markmiðið er að þeir sem
fræðsluna hljóta, fái innsýn í hvern-
ig þeir geti orðið ábyrgir og vist-
vænir neytendur.
Í fræðslunni er skoðað hvernig
má lágmarka úrgang og hvernig má
nýta það hráefni sem í úrgangi felst
með flokkun og skilun til endurnýt-
ingar og/eða endurvinnslu. Nem-
endur læra að Sorpa sér um að taka
á móti úrgangi og setja hann í við-
eigandi farveg. Endurnotkun með
Góða hirðinn í fararbroddi og end-
urvinnsla hráefna sem áður fóru í
urðun er einn af meginþáttum í
starfsemi Sorpu. Móttöku- og flokk-
unarstöðin í Gufunesi meðhöndlar
úrgang vélrænt, t.a.m. með end-
urheimt málma úr heimilissorpi og
flokkun bylgjupappa frá öðru papp-
írsefni. Starfsemi endurvinnslu-
stöðva er skýrð, en þar geta íbúar
og smærri rekstaraðilar skilað
flokkuðum úrgangi í allt að 25 mis-
munandi flokka, en yfir 70% úr-
gangs sem kemur inn á stöðvarnar
á sér skilgreindan endurnýtingar-
farveg; endurnot eða endurvinnslu.
Urðunarstaðurinn er hagstæðasta
endastöð úrgangs sem ekki er end-
urnýttur enn sem komið er.
Á urðunarstaðnum í Álfsnesi hafa
verið þróaðar aðferðir í urð-
unartækni og er hann einn örfárra
staða í veröldinni hvar hauggasi,
sem myndast við niðurbrot lífræns
úrgangs, er safnað og hreinsað í
eldsneyti á farartæki (metan) með
miklum umhverfis-
legum ávinningi.
Sveitarfélögin skipu-
leggja og bera ábyrgð
á að úrgangur sé sóttur
til íbúa – tíðni hirðu og
almennt fyrirkomulag
sorphirðu svo sem
fjölda tunna og hólfa.
Sorpa tekur við úr-
ganginum sem settur
er í tunnurnar, með-
höndlar hann, hirðir
t.a.m. ígildi 10 smábíla
af málmi úr heimilis-
úrganginum á viku að jafnaði, bagg-
ar afganginn og kemur til urðunar.
Umhverfismennt er forsenda
þess að íbúar taki þátt í að flokka
og skila úrgangi til endurvinnslu.
Almennt má segja að íbúar svæð-
isins séu orðnir nokkuð meðvitaðir,
heimsóknir á þær sex endur-
vinnslustöðvar sem eru á höf-
uðborgarsvæðinu gefa það sterk-
lega til kynna – 800.000 heimsóknir
á ári og líklega um 200.000 ferðir í
grenndargáma sem eru á yfir 80
stöðum á svæðinu. Íbúar og smærri
fyrirtæki heimsækja stöðvarnar
sínar oft og skila úrgangi í fjölda
flokka, mun fleiri en í nokkru hirðu-
kerfi á Íslandi.
Óhætt er að segja að samspil al-
mennrar kynningar hjá Sorpu og
fræðslustarf á síðustu 15 árum hef-
ur skilað árangri, en hátt í 50.000
nemendur, frá leik-, grunn-, fram-
halds- og háskólum hafa komið í
fræðslu til Sorpu. Fræðslan er snið-
in að hverjum aldurshóp. Á hverju
ári koma um 2.500-3.000 ein-
staklingar á öllum aldri í fræðslu og
er stærsti hópurinn nemendur
grunnskóla. Uppeldisstarf Sorpu,
þar sem lagður er grunnur að um-
hverfisvitund einstaklingsins, er
einn af fjölmörgum þáttum sem
gera íbúa svæðisins að fyrirmyndar
flokkurum í dag.
Sorpa fræðir um
umhverfismál og
endurvinnslu
Eftir Rögnu I.
Halldórsdóttur
Ragna I. Halldórsdóttir
» Sorpa hefur séð um
umhverfislegt upp-
eldi síðustu 15 árin, með
virku fræðslustarfi fyrir
leik-, grunn-, fram-
halds- og háskóla.
Höfundur er markaðsstjóri Sorpu.
Bóla vex og springur,
gröfturinn flæðir út.
Bóluhagkerfi Íslands,
síðan bankarnir voru
einkavæddir og lífeyr-
issjóðirnir urðu fyrir
innrás, hefur skilið eftir
sig meinsemdir víða í
samfélaginu. Því er vert
að spyrja, getum við
komið í veg fyrir nýja
bólu? Já, örugglega, en
fyrst þurfum við að viðurkenna að
bóla er ekki bara loft í dós. Hún er
eins og krabbamein, sinn eigin herra
og skaðvaldur sem þarf að varast.
Sama hvað sumir hagfræðingar
segja.
Lífeðlisfræðileg skýring bólu er
sýking. Það sama á við um hag-
fræðilegar bólur. Ónæmiskerfið eða í
þessu tilliti eftirlitið veikist. Þetta er
einfalt, hitt er svo annað mál að á
sama tíma og ónæmiskerfið veikist
styrkist staða þess er sýkir. Það gerð-
ist hér, eftirlitið veiktist
en gráðugir menn
styrktust og misnotuðu
aðstöðu sína. Sjálfs-
ónæmi merkir að ónæm-
iskerfið ræðst á sjálft
sig. Ég óttast að það sé
að gerast hér nú.
Bólan hér snérist um
veikt eftirlit og sam-
stöðu endurskoðenda
(oft í eigu stórfyrirtækj-
anna sjálfra) fyr-
irtækjablokka, lífeyr-
issjóða,
tryggingafyrirtækja og banka hér í
formi mafíukenndra skuldatengsla og
krosstengsla sem fáir nenntu að setja
sig inn í.
Nú halda sömu aðilar því fram að
engin verðmæti hafi skapast og því sé
tapið ekkert í raun.
Við þekkjum bankabóluna í Japan í
kringum árið 2000 þar sem bankarnir
seldu bréf í hátækniiðnaði þar til
markaðurinn missti trú á þeim geira.
Söluandvirði bréfanna var flutt þang-
að sem vöxturinn var sem hraðastur
og bólan í kringum hátækniiðnaðinn
sprakk.
En hvert fór hagnaðurinn af ból-
unni, hverjir högnuðust og hverjir
töpuðu? Hagnaðurinn fór í að kaupa
bréf erlendis en kaupendur há-
tæknibréfanna misstu allt.
Forstöðumenn lífeyrissjóðanna
sem og illa innrættir stráklingar
segja að þetta hafi allt verið bóla og
því sé engu tapað.
Strákar, er fólk fífl eða þið? (hef
ekki heyrt neina konu halda þessu
fram).
Auðvitað myndaðist flæði fjár-
magns sem flaut þangað sem vöxt-
urinn var sem hraðastur og hræ-
gammarnir kunnu að misnota auma
eftirlitsmenn og stjórnendur lífeyr-
issjóða. Innihald bólunnar flaut til ör-
fárra og skilur eftir sig sýkt samfélag
sem enn sér ekki fyrir endann á. Líf-
eyrissjóðirnir töpuðu gríðarlega
vegna bólunnar en munum að lífeyr-
issjóðirnir eru við. Fjármagnið okkar
flaut til útrásar erlendis, veislur í
frönsku Ölpunum, siglingar um borð í
Thee Viking.
Við sem vorum svo vitlaus að halda
að innistæða væri fyrir velgengni Ex-
ista og Baugs vitum vonandi betur nú.
En er þá úr vegi að spyrja forstjóra
lífeyrissjóðanna?
Hvernig gátu Existabærður og
Baugsfeðgar ásamt hersveitum keypt
fyrir ekkert eða loft? Hvernig borg-
uðu þeir útrásina? Þeir stunduðu
sjálftöku í lífeyrissjóðum, bönkum og
tryggingafélögum en auk þess skilja
þeir eftir sig þúsundir milljarða
skuldir og þar með sett þjóðina í svíð-
andi skuldafangelsi um ókomna tíð?
Vissulega voru þetta snillingar.
Engri þjóð hefur tekist að eyða öll-
um auðlindum sínum án þess að upp-
lifa bólu í hagkerfinu, því allt sem af
er tekið minnkar. Höldum vörð um ís-
lenskar auðlindir eins og lífeyrissjóð-
ina, kvótann, orkuna, náttúruna og
krónuna. Allt þetta eru eigur og
sparnaður þeirra sem vinna sam-
viskusamlega með blóði sínu svita og
tárum. Alls ekki eigur „snillinganna“
sem Ólafur Ragnar Grímsson mærði
sem alþjóðleg undrabörn, þeir hafa
nú þegar tekið út sinn sjóð.
Svaraðu því, Ögmundur minn. (Þú
sem hefur nú fengið að kynnast muln-
ingsvél fjölmiðlavelda þessara manna
og jafnvel þinna eigin manna í póli-
tík!)
Getur verið að enn grasseri sýk-
ingar í lífeyrissjóðum, bönkum,
tryggingafélögum þeirra fyrirtækja
sem þú átt að hafa eftirlit með og
kunna að búa til bólur?
Þú ert ónæmiskerfi þjóðarinnar.
Þú vonandi heldur ekki að bólan hafi
verið loft.
Ég bið ég hafi rangt fyrir mér.
Ég bið ég hafi rangt fyrir mér
Eftir Jónínu
Benediktsdóttur » Alls ekki eigur „snill-
inganna“ sem Ólafur
Ragnar Grímsson
mærði sem alþjóðleg
undrabörn, þeir hafa nú
þegar tekið út sinn sjóð.
Jónína Benediktsdóttir
Höfundur er forstjóri Nordich
Health.