SunnudagsMogginn - 19.02.2012, Qupperneq 18

18 19. febrúar 2012
Það vita allir hversu mikilvægtþað er íþróttamönnum að temjasér hollustu í hvívetna. Nú eruaðferðir þeirra til þess að fylgj-
ast með mataræði og hreyfingu orðnar
aðgengilegar almenningi á vef Key Ha-
bits. Það er í grunninn þjálfunarhugbún-
aður, auðvelt er að setja inn æfingar og
mælingar og einfalt fyrir þjálfarann að
fylgjast með, veita aðhald og fræða iðk-
andann á myndrænan hátt. Fólk setur sér
markmið og fylgist sjálft með hvernig
gengur að standa við þau.
Ekki skyndilausnir
„Við fengum þá hugmynd að fara inn á
heilsumarkaðinn, bjuggum til hugtakið
fjarþjálfun og fengum nokkra til að prófa
það undir merkjum Heilsumarkaðarins,
en þegar alvaran tók við fannst okkur
Key Habits lýsa betur því sem við vorum
að gera,“ segir Brynjar.
„Okkar þekking felst í því að búa til
ábyrgðartilfinningu hjá fólki án þess að
standa yfir því og markmiðið er að við
þjálfararnir verðum óþarfir – ég legg allt-
af upp með það í þjálfun. En í heilsu-
bransanum virðast viðskiptin ganga út á
að krækja í fólk og gera það háð sér. Því
er öfugt farið hjá flestum öðrum, endur-
skoðendur, tannlæknar og sálfræðingar
stefna til dæmis að því að útskrifa fólk og
í því felast meðmælin: „Hann er góður
þessi og getur hjálpað þér.“
Brynjar er gagnrýninn á þá miklu
áherslu sem lögð er á að stýra fólki í
heilsuátak, ráðast verði að rót vandans.
„Ef skyndifæði veldur offitu þýðir ekki að
halda í sama lífsstílinn og hafa aldrei tíma
til að elda eða spá í hlutina,“ segir hann.
„Það þýðir heldur ekki að elta skyndi-
lausnir, þar sem þú átt að léttast án þess
að hafa nokkuð fyrir því. Eina ástæðan
fyrir því að slík auglýsingamennska við-
gengst er að sérfræðingar vilja ekki
blanda sér í umræðuna. Þeir vinna á veg-
um hins opinbera og þeirra heimspeki er
að slást ekki við einkageirann.“
Hann leggur þunga í orð sín:
„Þetta skapar mönnum svigrúm sem
nýta sér þjáningu fólks og pranga inn á
það skyndilausnum. Hinn almenni neyt-
andi hefur engar forsendur til að greina
kjarnann frá hisminu. Ef hann hefði for-
sendurnar hefði hann líka þekkinguna til
að sjá um þetta sjálfur.
Á endanum snýst þetta um traust og
mér virðist þessi bransi trausti rúinn. Við
tókum eftir því þegar við komum inn á
markaðinn að flestir dæmdu okkur úr
leik sem „enn eitt heilsukjaftæðið“ – það
er oftast ekki fyrr en 20 mínútur eru
liðnar af kynningunni að fólk áttar sig á
því að okkar boðskapur byggist á öðrum
forsendum. En það er ekki auðvelt að
markaðssetja skynsemi og þolinmæði og
breytta vitund. Fólk vill ekki heyra að
það eigi að axla ábyrgðina – að það verði
sjálft að gera eitthvað í málunum. En
þannig er þetta nú samt, það versta sem
maður gerir fyrir fólk, er að gera eitthvað
fyrir það sem það ætti sjálft að gera.“
Var of þungur sjálfur
Brynjar segir að þjálfun Key Habits henti
ekki síður almenningi en íþróttamönn-
um. „Við erum vanir að vinna með
íþróttamenn, að kerfisvæða heilu félögin
og tryggja að þjálfunin nái út fyrir æf-
ingasvæðið. En það fór of mikill tími í að
útskýra hvernig við sæjum þessa hlið
þjálfunarinnar fyrir okkur, þannig að við
ákváðum að búa til tilraunastofu hér á
landi, eins og við höfðum gert með FSU.
Við vorum eiginlega tvö ár að blása í okk-
ur kjarki til að gera þetta, því hvað höfð-
um við svo sem fram að færa í næring-
arfræðum?“
Á þessum tíma segist Brynjar hafa ver-
ið orðinn of þungur sjálfur. „Þarna stóð
ég fyrir framan strákana og var að kenna
þeim hvað býr til venju; þekking, færni
og löngun. Og ég var 20 kílóum of þung-
ur! Ég hafði alltaf verið í hrikalega góðu
formi og átt auðvelt með að setja mér
markmið, en hvernig gat ég leiðbeint
öðrum þegar ég hafði misst tökin sjálfur?
Þegar ég var ungur þurfti ég ekkert að
hafa fyrir þessu og hugsaði með mér:
„Feita fólkið, það skortir sjálfsagann.“ En
á sama tíma og ég var að kenna strákun-
um mínum þessa færni, hvað þeir ættu að
borða og hversu oft á dag, þá var ég 20
kílóum of þungur. Ég hafði þekkinguna
en ekki færnina. Um leið og ég fór að skrá
matarvenjurnar, áttaði ég mig á vanda-
málinu og vissi hvernig ég ætti að bregð-
ast við.“
Oftast þarf ekki mikið til að rétta kúrs-
inn. „Eitt dæmi um það er að ég var í
góðum málum fimm daga vikunnar og
sparaði 250 hitaeiningar á dag. Eftir fimm
daga hafði ég því skorið neysluna niður
um 1.250 hitaeiningar. Það þýddi að ég
léttist. En svo kom helgi og annan daginn
gat ég leikandi farið 1.500 hitaeiningar
yfir markið, af því að ég ætlaði að leyfa
mér allt einn dag í viku. Ég gætti mín
fimm daga á móti einum og tilfinningin
var sú að ég hlyti að vera að léttast. Þegar
raunin var sú að ég bætti á mig 250 hita-
einingum á viku og þyngdist því um 1,5
kíló á ári. Jafnvægið er svo viðkvæmt ef
maður er við núllið.“
Brynjar líkir þjálfuninni í Key Habits
við fjármálaendurskoðun. Þegar fólk fari
að skrá neysluna komi ýmislegt í ljós,
sem auðvelt sé að skera niður. „Besta
dæmið um það er að ég vigtaði matinn
minn í byrjun og sá að ég var kominn í
300 hitaeiningar, kjúklingur, sýrður
rjómi og salat, en svo bakaði konan mín
hvítlauksbrauð í ofninum og ég borðaði
það eins og góður sveitastrákur. Þangað
til ég áttaði mig á því, að þó að ég borðaði
ekki nema endann á brauðinu, þá voru
það 250 hitaeiningar. Og mér fannst það
ekki einu sinni gott!“
Um þetta snýst boðskapurinn. „Fólk
þarf bara betri þjálfun í að finna fókus,“
segir Brynjar. „Það ætlar kannski að létt-
ast og horfir þá fyrst og fremst til þess að
hreyfa sig. Upplifunin er sú að það sé að
brenna heilmiklu, en þá brennir það í
mesta lagi einum kleinuhring. Þetta væri
mun auðveldara ef það væri samkvæmt
sjálfu sér í mataræði í marga daga og
minnkaði neysluna um 10%, það eru ekki
nema 250 hitaeiningar eða um 10% af
orkuþörf einstaklings. Langflestir eru
ótrúlega nálægt jafnvægi í neyslu og það
munar því töluvert um 10%.“
Hann varar hinsvegar við því að fólk
borði lítið eða svelti sig. „Það er eins og
Fólk axli sjálft
ábyrgðina
Don Meyer sigursælasti þjálfari í sögu háskóladeildarinnar vestra, en Brynjar fór í fyr-
irlestraferð með honum í tvö ár um Bandaríkin. „Hjá honum snýst þetta aldrei um að vinna
leikinn sjálfan, heldur undirbúninginn – það er ferlið sem skiptir máli.“
Brynjar og Guðbrandur Þorkelsson á hóteli á Wembley í London árið 2003, en þeir eru stofn-
endur Sideline Sports.