SunnudagsMogginn - 19.02.2012, Síða 31

19. febrúar 2012 31
Örn Snorrason kennari f. 31.jan. 1912 á Dalvík, d. 1. okt.1985 í Reykjavík.Með gleði í huga og þakk-
læti frá „Arnarungunum“, börnunum
sem hann kenndi og fylgdi barna-
skólaárin á Akureyri 1941-1947.
Foreldrar Arnar voru Snorri Sigfús-
son, skólastjóri á Flateyri og síðar
skólastjóri og námsstjóri Norðurlands á
Akureyri, og Guðrún
Jóhannesdóttir hús-
freyja. Örn var elstur
sjö systkina sem öll eru
látin. Hann flutti til
Flateyrar á fyrsta ári,
er faðir hans varð
skólastjóri þar og síðan
með fjölskyldunni til
Akureyrar árið 1930,
þá nemandi í MA og
varð stúdent þaðan 1933. Örn las guð-
fræði við HÍ 1933-1935, cand. phil.
þaðan 1934, árið sem við Arnarungarnir
fæddumst. Okkur til láns hætti hann
við prestinn, fór í Kennaraskólann og
lauk kennaraprófi 1936.
Lengst af kenndi Örn á Akureyri, við
Barnaskólann 1937-1960 en einnig við
Gagnfræðaskólann og Menntaskólann.
Kennsluferli sínum lauk hann 1970, við
Álftamýrarskólann í Reykjavík. Eftir
það vann hann við prófarkalestur, rit-
störf og þýðingar. Skrá yfir ritverk
Arnar má sjá í Æviskrám MA-stúdenta
I.
Örn kvæntist árið 1945 Ragnheiði
Hjaltadóttur frá Húsavík f. 1. janúar
1920, sem hann missti 1963 frá tveimur
börnum þeirra, Hjalta þá 17 ára og
Guðrúnu 10 ára. Meðal afkomenda Arn-
ar er Örn Snorrason yngri, dótt-
ursonur.
Skólinn og kennarinn
Sjö ára hófum við námið í Barnaskól-
anum á syðri brekkunni, byggðum
1930. Örn var aðalkennarinn okkar öll
árin í 5. stofu að undanskildu 1942-
1943 þegar hann kenndi á Laugum og
við í góðum höndum systra hans, Önnu
og Gunnhildar. Örn var frábær kennari
og ástsæll af nemendum sínum. Hann
hafði einstaka hæfileika til að gera
námið að leik og lék með okkur til
náms og þroska. Reglur og upplýsingar
rímaði hann gjarna saman svo að létt-
ara varð að muna og melta, hvort sem
var málfræði, stafsetning, reikningur,
landafræði eða saga. Sjálfur lýsti Örn
þessu sem „rímuðum upplýsingum og
ábendingum, ætluðum til aðstoðar við
kennslu og nám – án skáldskap-
argildis“. Margt af þessu hefur geymst,
mörgum til gagns, fjölritað og prentað.
Af öllum kennslugreinum náði hann,
að mínu mati, hæstu flugi í íslensku. Ég
minnist þess að Snorri skólastjóri kall-
aði okkur bekkjarsystkinin „litlu mál-
fræðingana“. Vissulega nutum við í MA
hinna ágætustu íslenskukennara, sem
byggðu upp af góðum efniviði, en
grunnurinn og hornsteinninn voru frá
Erni.
Strákurinn og húmoristinn
Sveinbjörn Finnsson, æskuvinur að
vestan og samstúdent, skrifar minning-
argrein í Mbl. 10. október 1985:
„Strákapör hans í æsku voru með ólík-
indum margbreytileg. Lipurðin var ein-
stök, sama hvort hann fór jakahlaup að
vetri og sást þá ekki fyrir um dýpi eða
klifraði á húsþökum, settist á skor-
steina og hálfsvældi út heimilisfólk,
strákaskaranum sem á horfði en minna
þorði, til óblandinnar ánægju. Allt var
honum fyrirgefið, enda hvers manns
hugljúfi, hjálpsamur og góðfús. Ennþá
lifa af honum sagnir vestra.“ Fyrir
hönd eftirlifandi samstúdenta Arnar
þakkaði Sveinbjörn „... samfylgd hans,
sem var konungur kátínu og gleði í
okkar hópi.“
Á Akureyri var Örn nágranni og í
miklu vinfengi við Sigurð Guðmunds-
son skólameistara og fjölskyldu. Stein-
grímur, yngsti sonur Sigurðar, skrifar
(Lausnarsteinn): „Mörgum Reykvík-
ingum finnst Akureyringar grútleið-
inlegir, og þeir geta ekki skilið Ak-
ureyrskan húmor. Auðvitað er nóg um
húmor á Akureyri. Einn mesti húm-
oristi sem ég hef kynnst um mína daga
var Örn Snorrason. Eitt sinn var Gerd
Grieg í heimsókn hjá pabba og
mömmu. Þar var Örn sem oftar. Pabbi
sagði þegar hann hafði kynnt Gerd og
Örn: „Denne Össe er en af mine mest
begavede elever!“ Örlygur Sigurðsson
getur þess í bók sinni Bolsíur frá berns-
kutíð að Jón Sveinsson hafi unnið það
sér til frægðar, sem ungur bæjarstjóri,
að stökkva yfir Glerárgljúfur sem eng-
inn hefði leikið eftir nema fuglinn
fljúgandi og Örn Snorrason.
Sex vetur vorum við í „Arnarhreiðr-
inu“ í 5. stofu við nám og leik, u.þ.b.
30 talsins, þar af 12-14 strákar. Aldrei
virtust stelpurnar, sem alltaf voru í
meirihluta, óánægðar með að það var
karl en ekki kerling sem kenndi. Enda
var Örn vafalítið skemmtilegasti
„strákurinn“ í bekknum. Hann lék við
okkur og með okkur innan skólans og
utan. Eitt sinn í ærslafullri skollablindu
þar sem Örn var skollinn, var barið að
dyrum, sem enginn heyrði. Inn gekk
skólastjórinn og fékk þá soninn Örn
„skolla“ fljúgandi í fangið. Utan skólans
fór Örn með okkur á skíði og skauta og
stundum var dorgað gegnum ís.
Utan kennslu og ritstarfa var söngur
og veiðar meðal hugðarefna Arnar.
Hann var félagi í Kantötukórnum í
nokkur ár og Karlakórnum Geysi 1936-
1949. Hann fór sjaldan til útlanda en
undi sér best í íslenskri náttúru, að
veiðum við á eða vatn.
Gamantregi skáldsins
Í bók sinni Gamantregi kveðst Örn hafa
ort talsvert og sem ungur maður gengið
með þá grillu að hann væri kannski
skáld. Haft er eftir Sigurði skólameist-
ara að hann teldi Örn, af öllum sínum
nemendum, bestan efnivið í skáld. Út á
við voru gamanvísur og skemmtibragir
mest áberandi, en ríkjandi í fari hans
var hið græskulausa gaman og
skemmtilegt skopskyn, sem alltaf lifði í
stráknum Erni, þótt hann yxi – að
mestu – upp úr strákapörum æskunnar
á Flateyri, sem hann lýsir í bókunum,
Þegar við Kalli vorum strákar og Enn
um okkur Kalla.
Anna Snorradóttir skrifaði um bróður
sinn látinn (Mbl. 10. okt. 1985): „Örn
átti marga strengi í brjósti, stóra hörpu,
sem hann lék á bæði í gleði og sorg.
Nemendum hans þótti vænt um hann
og sýndu honum margvíslegan sóma og
tryggð til hinstu stundar. Það var fátt,
sem honum þótti vænna um en þessi
órofa elskusemi gamalla nemenda.
Hann skrifaði sig barnakennara og
sagði eitt sinn, að líklega væri hann eini
barnakennari landsins, hinir væru allir
grunnskólakennarar. Kannski hefir
honum þótt nafnið fallegt og vænna um
börnin heldur en stofnunina.“
Gamantregi er úrval skáldskapar
Arnar, gamanmál og tregablandin ljóð
og frásagnir, sett saman 1932-1969. Þar
minnist hann sérstaklega einnar setn-
ingar úr ræðu Sigurðar skólameistara á
Sal: „Það er illa gert og það er ljótt að
gera gys að mannlegri eymd.“ Örn
skrifar: „Sjálfum mér hefur ræða þessi
orðið til gæfu. Ég tel að vísu að ég hafi
aldrei ótugt verið, en oft hef ég átt í
erfiðleikum með hinn óstýriláta strák
hið innra, sem helst hefur viljað skop-
ast að öllu skoplegu. Varast hef ég síð-
an, er mín kímnigáfa hefur ætlað með
mig í ógöngur, að ekki særði ég og síst
þá, sem bágt áttu. Ég er því skóla-
meistara eilíflega þakklátur fyrir þessa
stuttu ræðu.“
Í Gamantrega hljómar líka viðkvæmi
strengurinn í „hörpu Arnar“, sem
hljótt var um í gleðiríkri samveru
skólaáranna. Síðasta ljóðið, „Ort við
ævilok“, hljóðar svo:
Við hljótum stundum harðan dóm,
en hjartað þolir allt!
– Hvar aðeins virðist auðn og tóm,
grær undurfagurt tregans blóm.
Í von um endurfundi fylgir svo limra
í lokin:
Við þökkum nú guði, að gera þig ekki
að presti,
en gefa þér auð, sem þú deildir með
okkur í nesti.
– Saman við lærðum, lékum og
sungum
– ljóð sem að hæfðu Arnarungum.
Við þökkum þér allt, og þúsundfalt –
barnakennarinn besti.
Fyrir hönd Arnarunganna,
Jóhann Lárus Jónasson.
Örn og Arnarungarnir
Í Arnarhreiðrinu vorið 1944
Fremst f.v.: Eiríkur P. Sveinsson, Aldís Björnsdóttir, Birgir Helgason, Soffía Bjarnadóttir, Örn Snorrason, Jóhann L. Jónasson, Sigurlaug
Helgadóttir, Þórey S. Guðmundsdóttir, Í. Heiður Jónsdóttir. – Önnur röð f.v.: Davíð Þ. Zophoníasson, Ingvi Böðvarsson, Skúli B. Stein-
þórsson, Ólafur Hallgrímsson, Stefán Jónsson, Hjördís Thorarensen, Svala Karlsdóttir, Jóna Axfjörð, Edda Snorradóttir, Anna V. Skarphéð-
insdóttir, Dísa Pétursdóttir, Hermína Stefánsdóttir. – Þriðja röð f.v.: Bjarni Konráðsson, Haukur Jónsson, Hrönn Guðmundsdóttir, Kolbrún
Kristjánsdóttir, Rósa Arnaldsdóttir, Viðar Samúelsson, Jóhanna M. Björnsdóttir, Guðlaugur Helgason, Guðrún Sigurðardóttir, Margrét Ó.
Ingimarsdóttir, Valgerður Stefánsdóttir. – Á myndina vantar: Aðalgeir Pálsson, Ásu Malmquist, Hauk K. Árnason, Svavar Hjaltalín og Val-
gerði Valtýsdóttur.
Örn Snorrason
Aldarminning