Morgunblaðið - 20.07.2012, Blaðsíða 14

SVIÐSLJÓS
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Þetta er veruleg búbót, skapar
verkefni fyrri báta og vinnslu,“ segir
Kristinn Jón Friðþjófsson, útgerð-
armaður í Rifi. Sjávariðjan í Rifi og
G. Run í Grundarfirði hafa gert út á
makríl í júlímánuði, unnið og fryst.
Mikið líf er víða í höfnum landsins
vegna makrílgöngunnar. Íbúar og
ferðamenn dorga á bryggjunum og
veiða margir vel. Aflinn nýtist misvel
enda Íslendingar
ekki vanir að vera
með makríl á
matseðlinum. Þó
hefur töluvert af
bryggjuveiddum
makríl borist til
reykhúss í Rifi.
Sjávariðjan í
Rifi hefur stund-
að makrílveið-
arnar síðustu þrjú
sumur. „Staðan
var þannig að makríllinn var um allt,
meðal annars vaðandi inni í höfnum.
Okkur fannst slæmt að gera ekki
neitt úr þessu,“ segir Kristinn. Sonur
hans byrjaði að veiða makríl á færi
og hefur gengið þokkalega, að sögn
Kristins. Sjávariðjan er nú með tvo
smábáta við makrílveiðar og stærri
bátur fyrirtækisins er að bætast í
hópinn, með flotvörpu.
Makríllinn er flakaður og frystur
og einnig er hluti hans heilfrystur.
Loks er unnið í haginn fyrir næstu
vertíð með því að frysta í beitu.
Unnið allan sólarhringinn
„Þetta er góð viðbót. Það tekur
ekki langan tíma að vinna aflann en
getur verið spurning hvort fólkið
okkar gengur einn eða tvo mánuði á
götunum á atvinnuleysisbótum,“ seg-
ir Runólfur Guðmundsson, stjórnar-
formaður G. Run í Grundarfirði.
Fyrirtækið gerir út tvö skip á makríl
í sumar, eins og undanfarin tvö ár og
kaupir auk þess smávegis af öðrum.
Unnið er á vöktum allan sólar-
hringinn, frá löndun og þar til lokið
hefur verið við farminn. Kvótinn er
113 tonn á bát og tekur ekki nema
rúma tvo sólarhringa að vinna kvóta
hvors báts. „Það er endalaust verið
að minnka magnið sem við fáum,
þvert ofan í yfirlýsingar um að auka
landvinnslu,“ segir Runólfur.
Makríllinn er hausskorinn og slóg-
dreginn hjá G. Run og frystur heill.
„Salan fer hægt af stað. Það sama
var raunar uppi á teningnum í fyrra
en svo komu allir kaupendur í einu
og vildu þá allir kaupa allt.“
Runólfur segir að stöðugt sé verið
að þróa vinnsluna til að gera meiri
verðmæti úr hráefninu. Hins vegar
sé magnið það lítið og of mikil óvissa
með næstu ár til þess að unnt sé að
fjárfesta í tækjum til flökunar. Æski-
legt væri að vita hvað fengist að
veiða og vinna á næstu árum til þess
að hægt sé að þróa vinnsluna frekar.
Makrílvinnslunni hjá G. Run lýkur
um helgina og Runólfur segir að beð-
ið verði eftir aukaúthlutun þess
kvóta sem ekki gekk út og þá verði
vinnslan ræst aftur.
„Það er auðvelt að selja og ágætis
verð á flökunum en heldur lakara
fyrir það sem er heilfryst,“ segir
Kristinn Jón Friðþjófsson. Makríll-
inn hefur ekki dugað fyrir vinnsluna
alla daga og því hefur bolfiskur verið
unninn með, nema núna í tvær vikur
þegar eingöngu er frystur makríll í
Sjávariðjunni.
Um fjörutíu starfsmenn eru við
makrílævintýrið hjá Sjávariðjunni,
sjómenn og landverkafólk. Margt af
fasta fólkinu í fiskvinnslunni er í
sumarfríi og fá því margir unglingar
vinnu við makrílvinnsluna.
Óþolandi taugatitringur
„Ég skil ekki hvernig mönnum
dettur það í hug að taka af okkur fisk
sem fer inn í allar víkur og hafnir
landsins. Það er svo fjarstæðukennt
að ekki tekur því að tala um það,“
segir Kristinn um kröfur ríkja sem
skiptu á milli sín makrílkvótanum áð-
ur en fiskurinn fór að ganga á Ís-
landsmið. „Það getur enginn eignað
sér þennan fisk sem fer allt í kring-
um landið og hefur verið hér í fimm
ár,“ segir Kristinn.
„Þessi taugatitringur gagnvart
Evrópusambandinu, um að við meg-
um ekki veiða þennan fisk, er óþol-
andi,“ segir Runólfur. „Það var talað
um það í fyrra að makríllinn sem
hingað kom hefði þyngst um 600
tonn á okkar fæðu. Við veiðum 135
þúsund tonn af því í ár. Það má líkja
þessu við bónda sem ræki fé sitt inn á
land annars bónda og ætlaði sér ekk-
ert að borga fyrir það, ætlaðist til að
hinn bóndinn sæi fénu fyrir fóðri.
Þetta máttleysi stjórnvalda, að
standa ekki í lappirnar gagnvart
þessum kröfum, er algerlega út úr
kú,“ segir Runólfur en tekur jafn-
framt fram að vitaskuld þyrfti að
reyna að semja um sanngjarnan hlut
í makrílkvótanum.
Búbót í skamman tíma
 Tvö fyrirtæki á Snæfellsnesi gera út á veiðar og vinnslu makríls í sumar  Skapar verkefni fyrir
fjölda starfsfólks um stund  Stjórnvöld standi í lappirnar gagnvart kröfum ESB
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Úr frysti Makríllinn er ýmist frystur í flökum eða heilfrystur. Hér eru Guðrún Reynisdóttir verkstjóri og Kristinn
Jón Friðþjófsson útgerðarmaður með öskju úr frystinum. Afurðirnar eru seldar til Evrópu og gengur salan vel.
Vinna Unglingarnir fá vinnu við makrílfrystingu hjá Sjávariðjunni í Rifi.
Runólfur
Guðmundsson
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. JÚLÍ 2012
„Ég var mest að hugsa um mak-
rílinn þegar ég byrjaði. Það er
hins vegar ekki nógu mikil sala í
honum, Íslendingar þurfa að læra
að borða þennan fisk,“ segir Guð-
rún Gísladóttir í Rifi sem stofnaði
í vetur reykhús sem heitir því
virðulega nafni Reykhöll Gunnu í
Rifi.
Guðrún fær meginhluta hrá-
efnis síns frá Sjávariðjunni en
kaupir einnig víðar. Undanfarna
daga hefur talsvert komið frá
bryggjuveiðimönnum sem hafa
verið duglegir við makrílveiðar í
Rifi og Ólafsvík. Meðal annars
hefur eiginmaður Guðrúnar og
barnabörn þeirra stundað veið-
arnar grimmt. Ferðamenn hafa
tekið þátt. Þannig kom ein fjöl-
skylda með 20 kíló og lagði inn.
Guðrún segir mikilvægt að kæla
fiskinn og ekki þýði að taka við
makríl sem legið hafi á bryggj-
unni allan daginn.
Guðrún segir að fólk sem
hafi búið erlendis og sé vant
makríl borði hann með bestu
lyst en tíma taki að kenna
unga fólkinu að borða þessa
nýju íslensku afurð.
„Ég hef verið að gera paté
og makrílsalat og það hefur
mælst vel fyrir,“ segir Guð-
rún og vísar til góðrar
reynslu frá nýafstöðnum
Sandaradögum á Hellissandi
þar sem hún kynnti fram-
leiðsluvörur sínar.
Guðrún reykir einnig ýsu
til sölu og tekur að sér að
reykja lax og silung fyrir
fólk. Erfitt er að fá ýsu á
fiskmörkuðum fyrir skikk-
anlegt verð vegna samdráttar
í veiðum og kvóta og því
liggur sú framleiðsla í lág-
inni.
Í staðinn vinnur Guðrún að
verkefni með Matís sem
gengur út á að framleiða
snakk úr reyktum fisk-
afurðum, ýsu, keilu eða
löngu. Ætlunin er að útbúa
einskonar matarminjagrip
fyrir svæðið. Vonast Guðrún
til að geta hafið framleiðslu
fyrir næsta vor. helgi@mbl.is
Í Grundarfirði komu franskir
ferðamenn niður á bryggju og
óskuðu eftir að kaupa makríl.
Börnin vildu gefa þeim í soðið en
allir högnuðust á viðskiptunum
að lokum því börnin fengu sæl-
gæti í skiptum fyrir fiskinn.
Guðrún í Rifi heitreykir makríl-
inn og selur í verslanir og veit-
ingahús um allt land. Mat-
væladreifing ehf. í Garði annast
söluna.
Þarf að kenna Íslend-
ingum að borða makríl
GUÐRÚN GÍSLADÓTTIR STOFNAÐI REYKHÖLL GUNNU Í RIFI SÉRSTAKLEGA TIL AÐ REYKJA MAKRÍL OG SELJA MAKRÍLAFURÐIR
Matur Guðrún með bakka af makríl sem nýkominn er úr reykofninum.