Morgunblaðið - 29.09.2012, Qupperneq 40

40 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. SEPTEMBER 2012
Frá stofnun Sam-
taka meðlagsgreið-
enda hafa samtökin
fundað með velferð-
arráðherra, innanrík-
isráðherra, Sam-
tökum
fjármálafyrirtækja,
forsvarsmönnum
bankanna, forseta fé-
lagsvísindasviðs Há-
skóla Íslands og for-
svarsmönnum
Þjóðskrár. Samtökin hafa náð að
kortleggja orsakir þess að um-
gengnisforeldrar sem þjóðfélags-
hópur er undanskilinn öllum rann-
sóknum og úttektum
fræðasamfélagsins og opinberra
stofnana um fjárhagslega og fé-
lagslega stöðu ólíkra þjóðfélags-
hópa. Ástæðan liggur í því að með-
lagsgreiðendur og aðrir
umgengnisforeldrar eru ekki
skráðir með svokallað fjöl-
skyldunúmer í þjóðskrá, heldur
miðast slíkt fjölskyldunúmer ein-
göngu við lögheimili barna. Þar af
leiðandi teljast umgengnisfor-
eldrar ekki hluti af barna-
fjölskyldu nema upp að því marki
sem önnur börn en meðlagsgreið-
andinn borgar meðlög með eiga
lögheimili hjá þeim. Umgengn-
isforeldrar verða því utanveltu í
velferðarkerfinu og fara varhluta
af öllum þeim úrræðum sem í boði
eru fyrir barnafjölskyldur.
Samtök meðlagsgreiðenda hafa
af þessum sökum miklar áhyggjur
af áformum stjórnvalda um að
nota barnabótakerfið til að aðstoða
greiðsluþungar barnafjölskyldur.
Að óbreyttu þýðir það
að veita eigi til-
teknum fjöl-
skyldugerðum sér-
staka aðstoð, en ekki
fjölskyldum meðlags-
greiðenda. Samtökin
telja að með því séu
stjórnvöld að mis-
muna fjölskyldugerð-
um á grundvelli kyn-
ferðis, þar sem
fjölskyldur eru ein-
vörðungu færðar til
bókar sem barna-
fjölskyldur ef barn
eða börn eiga lögheimili hjá for-
eldri. Í ljósi þess að lögheim-
ilisforeldrar eru að mestu konur
og umgengnisforeldrar karlar, líta
samtökin svo á að vandinn sé kyn-
bundin, og að áform stjórnvalda
um að aðstoða fjölskyldur séu að
sama skapi kynbundin. Þessar
fyrirhuguðu aðgerðir, sem getið er
um í fjárlögum, hljóta því að
brjóta í bága við jafnréttislög.
Ef stjórnvöld láta verða af þess-
um áformum sínum án þess að
koma til móts við fjölskyldur með-
lagsgreiðenda, jafngildir það
stríðsyfirlýsingu á hendur um-
gengnisforeldrum. Samtökin munu
í kjölfarið kæra slíkar aðgerðir til
kærunefndar jafnréttismála, þar
sem þær mismuna fjölskyldugerð-
um á grundvelli kynferðis. Þrátt
fyrir að öllum megi vera ljóst að
meðlagsgreiðendur og aðrir um-
gengnisforeldrar búi við verstu
kjörin og þyngstu greiðslubyrðina,
myndu slíkar aðgerðir ekki koma
þeim að notum, og í reynd vera til
þess fallnar að auka enn á örbirgð
þeirra.
Forsenda þess að Samtök með-
lagsgreiðenda nái markmiðum sín-
um er sú að þeir verði skráðir
sem foreldrar í þjóðskrá með ein-
um eða öðrum hætti. Í Svíþjóð
hefur það tíðkast um nokkurt ára-
bil að skrá kyntengsl Svía í þar-
lenda þjóðskrá, en með þeim hætti
eru umgengnisforeldrar sýnilegir
auk þess að skráningin gefur
skýrari mynd af fjölskyldugerð
sænskra borgara. Lög um þjóð-
skrá Íslands eru úreld og barn
síns tíma. Ef skráð yrðu kyntengsl
í þjóðskrá gætu fyrirtæki og stofn-
anir haft greiðan aðgang að töl-
fræðilegum upplýsingum um um-
gengnisforeldra og samkeyrt þær
t.a.m. við vanskilaskrá svo nokkuð
sé nefnt.
Eins og staðan er nú hafa stofn-
anir eins og Creditinfo, Rauði
krossinn, Hagstofa Íslands, Vel-
ferðarvaktin og Háskóli Íslands
sent frá sér rannsóknir og úttektir
um fjárhagslega og félagslega
stöðu ólíkra þjóðfélagshópa með
kolröngum niðurstöðum m.t.t.
þeirra vafasömu forsendna að und-
anskilja 14.000 manna þjóð-
félagshóp í rannsóknum sínum,
sem öllum má vera ljóst að býr við
kröppustu kjörin í landinu.
Nú er mál að linni! Það er álit
Samtaka meðlagsgreiðenda að
fræðasamfélagið og fjármálastofn-
anir sjái nú nauðsyn og beinan
hag af því að bæta skráningaferli
Þjóðskrár með þeim hætti að kyn-
tengsl verði skráð. Samtök með-
lagsgreiðenda hafa farið þess á leit
við innanríkisráðherra að hann
beiti sér fyrir því að skapa grund-
völl fyrir samvinnu og fundarsetu
Samtaka meðlagsgreiðenda með
fulltrúa hlutaðeigandi ráðuneyta,
forsvarsmönnum Þjóðskrár og
Hagstofu Íslands, auk forsvars-
mönnum Samtaka fjármálafyr-
irtækja, í því skyni að hrinda af
stað átaki til að bæta skráning-
arferli Þjóðskrár og rannsóknum á
félagslegum og fjárhagslegum
högum meðlagsgreiðenda og ann-
arra umgengnisforeldra.
Skráning kyn-
tengsla í Þjóðskrá
Eftir Gunnar Krist-
in Þórðarson » Áform stjórnvalda
um að aðstoða
greiðsluþungar barna-
fjölskyldur í gegnum
barnabætur brýtur í
bága við jafnréttislög.
Gunnar Kristinn
Þórðarson
Höfundur er stjórnarformaður Sam-
taka meðlagsgreiðenda.
Um leið og ég sam-
fagna þá óska ég bók-
menntaborginni
Reykjavík til hamingju
með þá verðskulduðu
viðurkenningu og heið-
ur að hafa verið valin
bókmenntaborg
UNESCO.
Í eðlilegu framhaldi
af því leyfi ég mér jafn-
framt hér með að
skora á borgarstjórn
Reykjavíkur að beita sér fyrir því
sem allra fyrst að ásættanlegur far-
vegur verði fundinn til þess að nem-
endur 5. bekkjar grunnskóla sem
áhuga hafa fái óáreitt að þiggja
Nýja testamentið að gjöf frá Gí-
deonfélaginu í stuttri menningar-
og fræðsluheimsókn á skólatíma
eins og tíðkast hefur allt frá 1954.
Fyrsta prentaða bókin
Nýja testamentið er að því talið
er fyrsta bókin sem prentuð var á
íslensku, kom út árið 1540. Það er
því ekki eins og hver önnur bók og
hlýtur að njóta ákveðinnar sérstöðu
í menningarsögu þjóðarinnar. Það
hefur ótvírætt menningarsögulegt
gildi fyrir okkur Íslendinga burt
séð frá því hvort okkur kann að líka
innihaldið. En minna má á að Nt
var meðal annars notað til almennr-
ar lestrarkennslu hér á landi frá
þeim tíma og langt fram eftir síð-
ustu öld. Það varð því til að efla les-
skilning og auka orðaforða. Í því má
finna tilvitnanir, táknmál og lík-
ingar, orðasambönd og spakmæli
sem við notum gjarnan í okkar
kæra tungumáli enn þann dag í dag.
Líklega má þakka útkomu Nt 1540
og síðar Guðbrandsbiblíu 1584 að
við tölum það tungumál sem við
gerum í dag.
Auk Nt fylgja Davíðssálmarnir
með í bókinni sem gefin er 5. bekk-
ingunum en þeir eru einhver út-
breiddasta og þekktasta ljóðabók
allra tíma. Því er fráleitt að flokka
Nt sem hvern annan auglýsinga-
eða áróðurspésa.
Við erum að tala um ótvíræð
söguleg menningarverðmæti hvort
sem okkur kann að líka það betur
eða verr.
Mikilvægar reglur
Auðvitað þurfa að vera til reglur
um það hverjir fái að heimsækja
skólana okkar og þá í hvaða tilgangi
og ber að sjálfsögðu að fagna þeim.
Og flestir eru sammála um að ekki
skuli stunda beint trúboð innan
veggja skólans.
Ekki geri ég ágreining um það.
Og enda þótt liðsmenn Gídeon-
félagsins séu sann-
arlega unnendur Nt þá
er þeim fullljóst að þeir
eigi að virða skólann
sem fræðslustofnun
sem og reglur hans í
einu og öllu. Í ströngum
reglum félagsins er
skýrt tekið fram að ekki
skuli prédika eða boða,
alls ekki skuli farið með
bænir né brostið í söng í
slíkum heimsóknum.
Eru þær reglur mun
eldri og strangari en
reglur skólans eða yfirvalda hafa
nokkurn tíma verið.
Kynning á menningararfi
Þetta snýst ekki um að vera með
eða á móti kristinni trú eða hversu
trúuð eða vantrúuð við kunnum að
vera. Þetta snýst heldur ekki um
brot á mannréttindum heldur sögu
og menningu þjóðarinnar og jafn-
framt sögu og menningu vestrænna
þjóðfélaga.
Ef borgaryfirvöld, skólakerfið eða
jafnvel Gídeonfélagið ætuðu að taka
að sér að ákveða hverjir hefðu kost á
og fengju að kynnast menningararf-
inum að þessu leyti, þá fyrst værum
við farin að brjóta mannréttindi.
Bókmenntaborg með stolti
Ef áhugi er fyrir hendi er vel hægt
að leysa þetta mál á farsælan hátt.
Ég hvet jafnframt þá vösku sveit
sem svo snilldarlega vann að því að
fá Reykjavík viðurkennda sem eina
af bókmenntaborgum UNESCO að
beita sér í málinu svo farsæl nið-
urstaða fáist og Reykjavík fái áfram
með stolti kallast bókmenntaborg.
Ég hvet hlutaðeigandi til þess að
tala saman af sanngirni og virðingu.
Vinnum sameiginlega að því að upp-
ræta fordóma og gætum þess að hafa
sjálfsögð mannréttindi og hag
barnanna okkar ávallt í fyrirrúmi.
Stöndum saman, sem þakklátir Ís-
lendingar, þrátt fyrir allt. Eins ólík
og við kunnum að vera og með mis-
jafnar skoðanir á mönnum og mál-
efnum.
Með vinsemd og virðingu.
Áskorun á
borgaryfirvöld
Eftir Sigurbjörn
Þorkelsson
Sigurbjörn
Þorkelsson
» Talið er að Nýja
testamentið sé
fyrsta prentaða bókin
sem kom út á íslensku
og hlýtur því að njóta
ákveðinnar sérstöðu í
menningarsögu þjóð-
arinnar.
Höfundur er rithöfundur.
mbl.is
alltaf - allstaðar
Allur ágóði af sölunni
rennur til
Krabbameinsfélags Íslands
www.faerid.com
Sölustaðir:
N1, Pósturinn, Skeljungur, Nettó, Olís og Bónus.
Kæri áskrifandi!
Framan á Morgunblaðinu í dag er nýtt
Moggaklúbbskort. Kortið er sent til áskrifenda
Morgunblaðsins.
Moggaklúbbsfélagar fá góð kjör á m.a. veitingahúsum,
bíóhúsum, utanlandsferðum, listviðburðum, bókum
auk fjölda annarra fríðinda.
KORTIÐ GIL
DIR TIL
31. janúar 20
13
– MEIRA F
YRIR ÁSK
RIFENDU
RMOGGAKLÚB
BURINN
Hafi kortið ekki borist
þér hafðu þá samband
við áskriftardeild
í síma 569-1100 eða
sendu okkur tölvupóst á
askrift@mbl.is