Morgunblaðið - 10.05.2013, Blaðsíða 27

MINNINGAR 27
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. MAÍ 2013
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
TITIA G. BJARNASON
frá Suður-Reykjum 2, Mosfellsbæ,
lést á Landspítalanum laugardaginn 27.
apríl sl.
Útförin fór fram í kyrrþey að ósk hinnar
látnu frá Lágafellskirkju.
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug.
Bjarni Ásgeirsson, Sigríður Skúladóttir,
María Titia Ásgeirsdóttir, Einar Bjarndal Jónsson,
Diðrik Ásgeir Ásgeirsson, Rannveig Björnsdóttir,
Helgi Ásgeirsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝ Margrét Guð-jónsdóttir fædd-
ist í Ytri-Skógum,
Kolbeins-
staðahreppi, 3. mars
1923. Hún lést á
dvalarheimili aldr-
aðra í Borgarnesi,
Brákarhlíð, 2. maí
2013.
Foreldrar hennar
voru Guðjón Jóns-
son bóndi, f. í
Hraunholtum, Kolbeins-
staðahreppi, 19. feb. 1889, d. 11.
apríl 1972 og Ágústa Júlíusdóttir,
f. á Ingvörum í Svarfaðardal, Eyj.,
20. ágúst 1895, d. 25. mars 1982.
Systkini Margrétar eru Jónína
Kristín, f. 6. okt. 1917, d. 27. júlí
1976, Helga, f. 6. okt. 1924, d. 4.
eru Eygló, f. 1940, Guðmundur
Reynir, f. 1941, Ágúst Guðjón, f.
1943, Ástdís, f. 1944, Svava Svan-
dís, f. 1946, Margrét Svanheiður, f.
1948, Svanur Heiðar, f. 1950, Krist-
ján Guðni, f. 1952, Tryggvi Gunnar,
f. 1956, Sigrún Hafdís, f. 1960,
Skarphéðinn Pálmi, f. 1962.
Margrét ólst upp á Kvíslhöfða í
Álftaneshreppi en fór sem ráðs-
kona að Kolviðarnesi í Eyjahreppi
16 ára gömul. Þar kynntist hún
verðandi eiginmanni sínum, Guð-
mundi, sem rak þar bú með aldr-
aðri móður sinni. Áður en þau tóku
saman hafði hann nýverið eignast
barn sem Margrét tók að sér og ól
upp sem sína eigin dóttur. Þau
bjuggu í Kolviðarnesi allt að vor-
mánuðum 1948 er þau fluttust bú-
ferlum að Dalsmynni í sama hreppi
og bjuggu þar upp frá því. Margrét
átti miklu barnaláni að fagna og
fæddist hundraðasti afkomandinn
stuttu áður en hún lést.
Útför Margrétar fer fram frá
Borgarneskirkju í dag, 10. maí
2013, kl. 13.
maí 2001, Haraldur
Marteinn, f. 28. maí
1926, d. 29. des.
2007, Svava, f. 3.
nóv. 1928, d. 24. júlí
1947, Sigurður
Kristjón, f. 3. ágúst
1930.
Margrét giftist 5.
júlí 1941 Guðmundi
Guðmundssyni
bónda, f. í Kolvið-
arnesi í Eyjahr. 15.
sept. 1902, d. 24. jan. 1993. For-
eldrar hans voru Guðmundur
Þórarinsson, f. í Borgarkoti,
Hnapp., 21. mars 1862, d. 25. feb.
1937 og kona hans, Margrét Sig-
ríður Hannesdóttir, f. á Leys-
ingjastöðum, Hún., 24. ágúst
1861, d. 29. júní 1948. Börn þeirra
Mömmu var gefið einstakt
æðruleysi til að mæta hverju sem
að höndum bar með jafnaðargeði.
Léttlyndið og hæfileikinn til að
gera gott úr öllu, sjá björtu hlið-
arnar á hverju sem gekk, var
meðfætt og ræktað dyggilega.
Var þessi vísa nokkurs konar lífs-
mottó.
Öðrum kenna ef illa fer,
er það flestra siður.
En sannast mun að sérhver er,
sinnar gæfu smiður.
Að koma 11 börnum til vits og
þroska um og fyrir miðja síðustu
öld var ekki auðvelt eins og nærri
má geta. Þar fyrir utan var barna-
hópurinn sem kom til sumardval-
ar orðinn býsna fjölmennur um
það er lauk.
Mamma var langt á undan sinni
samtíð með sitthvað. Hún var
mikilvirk í garðyrkjunni og rækt-
aði jarðávexti og grænmeti ýmiss
konar til heimilis. Þegar kom fram
á veturinn fylltust allar glugga-
kistur af hinu og þessu í moldar-
bökkum og kerjum sem koma
þurfti af stað fyrir sumarið. Nýjar
kartöflur voru fastur liður í mat-
seldinni þegar kom fram í júní
ásamt grænmetinu.
Mamma saumaði mjög mikið á
okkur krakkana, sérstaklega til
að byrja með, hannaði yfirleitt
flíkina sjálf eða stældi „tískuflík-
ur“ sem hún sá. Hún hafði þó aldr-
ei farið á nein saumanámskeið,
þræddi ekki eða títaði.
Þegar ungarnir voru flognir úr
hreiðrinu gat mamma látið eftir
sér ýmsar „hugdettur“. Til dæmis
bjó hún til litla vasa úr hörpuskelj-
um og bæði þurrkaði í þá blóm og
seldi, en gaf þó kannski aðallega
vinum og vandamönnum.
Henni hugkvæmdist líka að
setja gifsblöndu utan á flöskur,
skreyta svo og mála. Þetta urðu
mjög persónulegir blómavasar.
Skinnskórnir hennar voru vel
þekktir. Seinna saumaði hún
barbafjölskylduna, kanínur, seli
o.fl. fyrir barnabörnin.
Hvenær mamma hafði tíma til
að stúdera heimsbókmenntir,
ljóðabækur og vísnasöfn er ill-
skiljanlegt en hún kunni ógrynnin
öll af ljóðum, vísum og sögum sem
sífellt voru á takteinum þegar
hafa þurfti ofan af fyrir barna-
skaranum.
Það var hljóður barnahópur
sem raðaði sér í kringum hana í
kvöldmjöltunum og hlýddi
andaktugur á meðan mjólkin
streymdi í fötuna með tilheyrandi
hvisshljóði og froðumyndun.
Eitt af því sem lá utan áhuga-
sviðs mömmu var að velta sér
mikið upp úr því sem betur mætti
fara hjá öðrum.
Meðal margra áhugamála var
skógræktin sem hún gat hellt sér
út í á hauststigi æviskeiðsins. Hjá
Skógræktarfélagi Íslands eignað-
ist hún marga góða vini sem hún
mat mikils.
Já, hún átti létt með að setja
saman vísur og ljóð og þó framan
af einskorðaðist það nokkuð við
gamanbragi sem samdir voru
nánast eftir pöntunum, slæddust
með tækifærisvísur, sumar af-
bragðsgóðar og alltaf var húmor-
inn og léttleikinn með þegar við
átti.
Mamma hafði skoðanir á flestu
og lá ekki á þeim ef svo bar undir.
Trúmálin voru henni hugleikin.
Þó ekki sé rétt að halda því fram
að bókstafstrúin hafi átt upp á
pallborðið var enginn efi um að
annað líf tæki við að loknu þessu.
Mamma var orðin tilbúin að
opna dyrnar á næstu tilveru þar
sem pabbi myndi taka á móti
henni.
Þar kemur hún inn í nýtt vor
með endalausum gróðurbreiðum.
Eygló, Reynir, Ágúst
(Gösli), Ástdís, Svandís,
Margrét, Svanur, Krist-
ján, Tryggvi, Sigrún og
Skarphéðinn.
Meira: mbl.is/minningar.
Hún amma í Dalsmynni var
alltaf svo hress og létt á fæti. Þess
vegna ákvað maður kannski
ósjálfrátt að hún myndi aldrei fara
frá okkur en núna er komið að
kveðjustund. Við systkinin getum
með sanni sagt að þetta var stór-
merkileg og einstök amma sem
við áttum. Að koma í heimsókn til
hennar í Dalsmynni var eins og að
koma í annan heim, fyrir barn var
garðurinn hennar eins og völund-
arhús og þar var gaman að fara í
alls konar leiki og heima hjá
ömmu var ýmislegt spennandi
sem hægt var að skoða. Hún var
mikil föndurkona, sem safnaði alls
konar föndurdóti í kringum sig.
Hún saumaði skinnskó, leikfanga-
seli, bangsa, dúkkur og bara allt
sem henni datt í hug, sem var nú
ansi mikið. Það var yfirleitt komið
við í Dalsmynni þegar við áttum
leið hjá. Ef við vorum í mat hjá
ömmu var hægt að stóla á að við
fengjum farsbollur, grænmeti og
hýðishrísgrjón sem hafði mallað
saman í potti. Þessu var svo skellt
á fat á mitt borðið, einfalt og mjög
gott. Þetta var mikið uppáhald
okkar allra. Amma átti nefnilega
alltaf forsteiktar farsbollur í fryst-
inum og var snögg að skella í
svona stórveislu þegar okkur bar
að garði. Amma var svo útsjón-
arsöm að hún keypti nammi í kíló-
avís og skipti niður í litla poka til
að eiga handa barnabörnunum
sem komu í heimsókn. Það fyndn-
asta var að hún frysti alltaf
nammið, svo að það yrði ekki
þurrt og gamalt. Það var skondið
og skemmtilegt að fá svona
nammi.
Amma var mikil garðyrkju- og
skógræktarkona og voru ferðinar
sem við fórum til að planta trjám í
ýmsum skógræktum margar. Í
lok dags voru svo alltaf grillaðar
pylsur, Svali og kornflexkökur, en
amma gerði mjög oft kornflexkök-
ur til að eiga og nota við hin ýmsu
tækifæri. Það var líka oft sem við
hjálpuðum ömmu við að gera kök-
urnar já og líka við að pakka
namminu í frystinn. Alltaf fórum
við svo klyfjuð heim, með græn-
metisplöntur og alls kyns blóm.
Það var alltaf nóg um að vera í
Dalsmynni. Við eigum margar
góðar og skemmtilegar minningar
þaðan sem við getum hugsað til
með gleði og við vitum að afi verð-
ur kátur að fá hana til sín.
Takk fyrir allt elsku amma og
hvíldu í friði, þú gafst svo sann-
arlega lífinu lit.
Solveig Björk, Vigfús Þrá-
inn, Guðmundur Grétar og
Elísabet Ýr.
Þær eru margar minningarnar
sem skjóta upp kollinum nú þegar
maður hugsar til hennar ömmu
minnar, Möggu í Dalsmynni eins
og hún var gjarnan kölluð. Þegar
ég var gutti og ól manninn í Söð-
ulsholti, sem er næsti bær við
Dalsmynni, var maður tíður gest-
ur hjá ömmu og afa. Það var eins
og að koma inn í ævintýraveröld
að komast þar inn á gafl. Fjöldinn
allur af Tarzanblöðum og alls
kyns tímaritum sem hægt var að
gleyma sér yfir. Ekki var óeðlilegt
að amma væri að umpotta heilu
gróðurhúsunum á ganginum hjá
sér og ef eitthvað vantaði stökk
hún eins og unglingur yfir kassa
og dótarí svo að Usain Bolt hefði
farið hjá sér. Og það á sjötugs-
aldri. Oftast gaukaði amma ís eða
einhverju öðru góðgæti að manni
á meðan maður var í heimsókn.
Í seinni tíð þegar heimsóknum
fór að fækka var samt alltaf gott
að koma til ömmu. Hún tók alltaf á
móti manni opnum örmum hvort
sem það var í Dalsmynni eða á
Dvalarheimilinu í Borgarnesi þar
sem hún bjó síðustu ár.
Ég man þegar við Rúna vorum
að skíra son okkar fyrir tæpum
átta árum og buðum ömmu í
skírnina þá bauðst ég til að sækja
hana í Dalsmynni enda ekki nema
fjörutíu mínútna akstur. Nei, hún
amma tók það sko ekki í mál að
láta hafa svona fyrir sér. Hún
myndi sjá um sig sjálf og kom
bara með rútunni. Hún sagði að
ég hefði um nóg annað að hugsa
en að vera að snatta í kringum
gamlar kerlingar verandi ábyrgur
fjölskyldufaðir.
Maður getur ekki annað en
fyllst stolti þegar maður minnist
ömmu og afa í Dalsmynni. Eitt
hundrað afkomendur og hrikalegt
mont sem fylgir því að vera einn
af þeim.
Leiðinlegt þykir mér að fá ekki
að kynna þig fyrir afkomanda
númer tvö hjá mér en eitt hundr-
að og eitthvað hjá þér, sem er
væntanlegur í sumar, en svona er
lífið.
Við Rúna og Kristján þökkum
fyrir að hafa þekkt þig og elskað.
Tómas Freyr Krist-
jánsson, Guðrún Jóna
Jósepsdóttir og Kristján
Freyr Tómasson.
Elsku Margrét, amma mín í
Dalsmynni, hefur nú kvatt okkur.
Þú varst alveg einstök kona á
allan hátt. Þvílíkur dugnaðarfork-
ur, sem taldir ekkert eftir þér og
hafðir jákvæðni alltaf að leiðar-
ljósi. Það var í sérstöku uppáhaldi
hjá mér að fá að komast í sveita-
sæluna til ykkar afa Guðmundar á
haustin, áður en skólarnir byrj-
uðu. Þar dvaldi ég oft í um 10 daga
eða svo, og fékk að fara á hestbak
með afa og njóta nærveru ykkar,
sem lítil stelpa og óharðnaður
unglingur. Þaðan á ég einstakar
minningar og lærdóm sem fylgir
mér alltaf og ég er svo þakklát
fyrir.
Þú varst svo mikið á undan
þinni samtíð þegar kom að svo
mörgum hlutum. Garðyrkja var
þitt sérsvið og að boða mikilvægi
þess að borða meira af grænmeti,
sem þú varst snillingur í að læða
út í allskonar rétti. Sérstaklega
gott þótti mér að fá saxað grænkál
með rúsínum, út á súrmjólkina hjá
þér. Það nota ég mikið enn þann
dag í dag, þó að súrmjólkinni hafi
að vísu verið skipt út fyrir annað í
seinni tíð.
Margir nutu góðmennsku þinn-
ar og gjafmildi. Á hverju vori
komu alltaf mjög svo rausnarleg-
ar grænmetissendingar með rút-
unni austur í Mýrdal frá þér. Þar
var að finna allskonar góðgæti
sem þú hafðir sáð og gert tilbúið,
svo bara þurfti að setja það niður í
garðinum á Vatnsskarðshólum og
þá var nóg til af grænni hollustu
að borða fyrir alla fjölskylduna
það sem eftir lifði sumars.
Ég var ekki há í loftinu þegar
þú byrjaðir að fræða mig um hitt
kynið og ýmislegt sem því við
kom, sem ég hafði nú ekki alveg
þroska til að skilja allt, fyrr en
nokkrum árum seinna. Ég mun
aldrei gleyma því þegar ég
hringdi í þig og sagði þér frá
fyrsta kærastanum mínum. Þá
hafðir þú orð á að ég ætti nú ekki
að koma honum upp með annað en
hugsa um mig líka. Þú áttir ekki í
vandræðum með að ræða um
samskipti kynjanna. Ég er alveg
með það á hreinu að þú ert eina
amman af þeim öllum sem þorðir
að fara út í þessar samræður við
barnabörnin sín. Þér tókst líka að
gera þessar samræður svo eðli-
legar, bara eins og við værum að
ræða hverja aðra frétt líðandi
stundar.
Ég er svo heppin að hafa fengið
að eiga þig sem ömmu og það er
svo margt sem ég hef með mér í
veganesti í lífinu, sem ég hef lært
af þér. Ég og fjölskyldan mín eig-
um tuskudýr, prjónaða trefla, sel-
skinnsskó og fleira fallegt hand-
verk eftir þig, sem yljar okkur um
ókomna tíð.
Ég er viss um að afi hefur beðið
eftir þér spariklæddur og þykir
nú gott að vera búinn að fá konuna
sína til sín, skilaðu hlýrri kveðju
til hans. Þegar hann kvaddi
kenndir þú okkur barnabörnun-
um, sem grétum yfir kistunni
hans, að vera frekar glöð og fagna
lífinu hans, í stað þess að vera
svona sorgmædd. Í dag ætla ég að
gera mitt besta til að fagna lífinu
þínu. Ég er þakklát og meyr fyrir
að hafa átt einstaka ömmu, sem
kenndir okkur öllum svo margt.
Takk fyrir allt elsku amma mín,
megi ljúf minning um þig lengi
lifa.
Unnur Elfa.
Nú er hún elsku amma lögst til
hinstu hvílu eftir langa og farsæla
ævi. Á þessari kveðjustund er gott
að láta hugann reika og ylja sér
við minningar.
Það var líf og fjör í Dalsmynni á
sumrin, alltaf góður barnahópur á
staðnum og margt brallað. Ekki
þótti muna um nokkra munna að
metta, Dalsmynnishjónin voru
vön því að hafa marga í kringum
sig. Amma rótaðist í beðum milli
þess sem hún sinnti eldamennsku
og öðrum bústörfum. Eldri börnin
hjálpuðu, sinntu þeim yngri og að-
stoðuðu í eldhúsinu og undu sér
við leik og störf í ævintýraheimi.
Myndarlegt bú var niðri við tjörn,
þar var margt galdrað fram á for-
láta eldavél, skroppið í fjallgöngu
með nesti og svo þurfti að sækja
kýrnar. Amma bjó gjarnan til
kornflexkökur fyrir okkur krakk-
ana sem voru í miklu uppáhaldi og
hún var alltaf í góðu skapi með
ljóð og vísur á vörunum.
Amma undi sér vissulega best
utandyra moldug upp fyrir haus í
beðunum en hún hafði brennandi
áhuga á garðrækt. Á veturna
fannst henni ekki neitt tiltökumál
að leggja hálft heimilið undir
græðlinga og sitthvað sem þurfti
að koma til fyrir vorið. Þessu var
komið fyrir úti um allt hús og jafn-
vel eldhúsborðið tekið undir.
Amma var ótrúlega afkasta-
mikil og prjónaði og saumaði fyrir
okkur barnabörnin og síðar
barnabarnabörnin heilu
barbapabbafjölskyldurnar, kanín-
ur og seli í tugavís, jólasveina og
svo ekki sé minnst á alla skinns-
kóna og treflana með galdra-
prjóninu.
Það var fjör í Dalsmynni á
sumrin en rólegra yfir vetrartím-
ann. Nokkur ár fór ég til ömmu og
afa á aðventunni undir því yfir-
skini að hjálpa ömmu að pakka inn
jólagjöfum, sem voru æði margar
og aðstoða hana við að útbúa þurr-
blómaskreytingar í skeljavösum
sem hún framleiddi í stórum stíl
og færði vinum og vandamönnum.
Dalsmynni var algjör paradís fyr-
ir mig bókaorminn, amma var allt-
af dugleg að sanka að sér bókum
og átti af þeim ógrynnin öll og
einnig heilu árgangana af Vikunni
sem var notalegt að sökkva sér í
ískammdeginu. Ekki veit ég nú
hversu mikið gagn var að mér í
þessum heimsóknum.
Þegar ég heimsótti ömmu núna
síðast á dvalarheimilið fyrir
nokkrum vikum var henni tíðrætt
um hve gæfunni væri misskipt í
veröldinni. Sumir sigldu gegnum
lífið áfallalaust en aðrir lentu
ítrekað í áföllum og erfiðleikum.
Ég heyrði á henni að henni fannst
hún tilheyra fyrri hópnum, að hún
hefði verið einstaklega heppin og
lifað góðu lífi og gæti kvatt þenn-
an heim sátt.
Og nú er tíminn kominn, amma
heldur nú til fundar við hann
Munda sinn og án efa verða mót-
tökurnar góðar eftir tuttugu ára
aðskilnað. Hvíl í friði elsku amma.
Þín
Fjóla.
Ekki var skemmtilegur tölvu-
pósturinn sem mér barst í síðustu
viku. Hún amma dó í nótt stóð
þar. Ef til vill ekki óvænt frétt, en
mig setti engu að síður hljóðan.
Síðan þá hafa ýmsar minningar
um ömmu krælt á sér. Mest hefur
mér orðið hugsað til níunda ára-
tugarins. Þá átti amma í erfiðum
veikindum og kom reglulega til
Reykjavíkur. Mál æxluðust þann-
ig að hún gisti yfirleitt hjá okkur
Gullu. Húskrossinn okkar, kallaði
hún sig. Húskross, það var þá
helst. Ég man eftir mörgum
spjallkvöldum. Skemmtilegum
spjallkvöldum. Amma var nefni-
lega fróðleikskona og sagði
skemmtilega frá. Mér er til efs að
ég hafi hitt marga um ævina sem
vissu jafnmikið um jafnmargt og
amma. Hvergi kom maður að
tómum kofunum hjá henni. Hún
las heil reiðinnar býsn. Ekki veit
ég hvar hún fann tíma til þess.
Einhvers staðar tókst henni það.
Endalaust keypti hún bækur og
stússaðist með þær. Stundum hef
ég velt því fyrir mér hvað amma
hefði orðið ef hún hefði átt mögu-
leika á samskonar skólagöngu og
býðst í dag. Hún hefði örugglega
orðið virtur fræðimaður. Sérlund-
aður prófessor. Hún hefði nýtt sér
akademískt frelsi til hins ýtrasta,
því amma lá ekki á skoðunum sín-
um. Aldeilis ekki. Ég man alltaf
þegar hún undraðist á því við mig
hvað hefði ræst glettilega úr mér.
„Já,“ sagði hún, „það var allt látið
eftir þér þegar þú varst barn. Al-
veg gjörspilltur.“
Einhvern tímann þegar ég var
við nám í háskólanum, þá varaði
hún mig við þessum prófessorum.
„Ekki láta þá skemma þig, Villi
minn.“ Henni þóttu nefnilega
hugmyndir ýmissa kennara
minna í landbúnaðarmálum fyrir
neðan allar hellur.
Svona var amma. Sagði það
sem henni bjó í brjósti þá stund-
ina. Alltaf var hún tilbúin að veita
ungum hjónum ráð. Hvort sem
tengdist uppeldi, almennum sam-
skiptum, nú eða því sem fram fór í
svefnherberginu. Já, já, hún hik-
aði ekkert við það, hún amma.
Okkur Gullu þótti þetta nú aðeins
vandræðalegt þegar hún var að
lýsa því hvernig hún hefði komið í
veg fyrir fleiri börn, þótt engar
getnaðarvarnir væru til. Það var
nú ekki tiltökumál að lýsa því fyrir
okkur. Reyndar seinna man ég að
ég hugsaði að kannski væru þessi
getnaðarvarnarráð ekkert sér-
lega góð. Krakkaskarinn hennar
var nú í stærra lagi, ekki satt?
Undanfarna tvo áratugi hef ég
búið mikið erlendis. Hef því sjald-
an hitt ömmu. En, sem betur fer,
þá kíktum við Rúnar Atli til henn-
ar í kringum síðustu jól. Rúnari
Atla þótti mikið til langömmu
sinnar koma. Þá var hún 89 ára og
þótti pilti þessi aldur með hrein-
um ólíkindum. Amma var hress.
Þótti mér merkilegt að þrátt fyrir
minnistap var hún fróðleiksfús
sem fyrr og enn voru ráðlegging-
arnar til staðar. Uppeldisráð að
þessu sinni.
Hún amma mín var merkileg
kona. Heimurinn er fátækari nú
þegar hún er horfin á braut.
Vilhjálmur Wiium.
Margrét
Guðjónsdóttir
HINSTA KVEÐJA
Til ömmu.
Ég skal vaka í nótt, meðan svan-
irnir sofa,
meðan sólargeislar fela sig blá-
fjöllin við.
Yfir dalnum er hljótt og nú dimm-
ir í kofa.
Inn í draumheima svíf þú hinn
ljúfasta frið.
Létt um vorgróna hlíð sveipast
þokubönd þýð.
Yfir þögulum skógi er næturró
blíð.
Ég skal vaka í nótt, meðan húmið
er hljótt.
Ég skal halda um þig vörð, með-
an sefur þú rótt.
(Jónas Tryggvason)
Minning þín lifir.
Þín dótturdóttir,
Margrét Alma.
 Fleiri minningargreinar
um Margréti Guðjóns-
dóttur bíða birtingar og munu
birtast í blaðinu næstu daga.