Morgunblaðið - 28.08.2013, Qupperneq 25

25
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. ÁGÚST 2013
Sigling Þeir sem sigla með Baldri yfir Breiðafjörð standa gjarnan á þilfarinu og horfa til hafs og hugsa sitt, eins og þessi ferðamaður sem glitti í þegar kíkt var undir björgunarhring.
Kristinn
Lögfræðileg álits-
gerð sem utanrík-
isráðherra hefur látið
vinna staðfestir að ný
ríkisstjórn og nýtt al-
þingi er ekki skuld-
bundið að framkvæma
þingsályktun frá fyrra
þingi, ef hún er ekki
studd með lögum eða
byggist á tilgreindum
atriðum í stjórn-
arskrá:
„Að þessu virtu standa skýr laga-
leg og réttarpólitísk rök gegn því að
ætla þingsályktunartillögum lagalega
þýðingu eða hafa lagalega bindandi
áhrif gagnvart stjórnvöldum. Af því
leiðir að þingsályktanir hafa ekki
bindandi áhrif umfram það sem af
þingræðisvenjunni leiðir. Þingsálykt-
anir lýsa fyrst og fremst pólitískum
vilja meirihluta þess þings sem sam-
þykkir þær og geta sem slíkar haft
mikil pólitísk áhrif.
Ef þingstyrkur að baki þingsálykt-
unar breytist eða hverfur hlýtur
pólitísk þýðing slíkra fyrirmæla að
dvína í samræmi við það og eftir at-
vikum fjara út, t.d. ef meirihlutinn
missir umboð sitt í kosningum.“
Samþykkja þarf nýja aðildar-
umsókn ef halda á ferlinu
áfram
ESB umsóknin var feigðarflan frá
upphafi. Hún er gamall draumur
kratanna og í raun eina baráttumál
Samfylkingarinnar undanfarin ár.
„Subbuskapurinn“ við afgreiðslu um-
sóknarinnar á þingi vorið 2009 átti
sér enga hliðstæðu. Undir atkvæða-
greiðslunni gekk forsætisráðherrann
á milli þingmanna í þingsal með hót-
unum. Einstaka þingmenn og ráð-
herrar sögðu já en lýstu jafnframt
andstöðu við málið. Forysta VG fórn-
aði grunnstefnu sinni og kosningalof-
orðum 2009 fyrir ESB-umsóknina.
Þingmenn og fjöldi félaga yfirgáfu
flokkinn vegna þeirra svika. Bæði
VG og Samfylking hétu því hins-
vegar fyrir kosningarnar nú í vor að
halda aðlöguninni að ESB áfram
næðu þeir til þess þingmeirihluta.
Þjóðin var á annarri skoðun og guldu
anlegar undanþágur frá regluverki
sambandsins komi ekki til greina.
Svokallaðir samningar snúast bara
um hversu hratt við getum tekið yfir
og innleitt einstaka laga- og reglu-
gerðarákvæði og orðið fullgildir með-
limir. Menn geta séð ýmsa við-
skiptalega kosti við að ganga í ESB,
sem þó er flestum hægt að ná með
tvíhliða samningum. Innganga í ESB
snýst hinsvegar um framsal á full-
veldi í til ríkjasambands sem verður
æ miðstýrðara. Hótanir ESB og
ólögmætar þvingunaraðgerðir gagn-
vart Færeyingum ættu að færa okk-
ur heim sanninn um eðli þessa sam-
bands.
Þjóðaratkvæðagreiðsla
um aðild er sjálfstætt mál
ESB-umsóknin var eitt umdeild-
asta mál síðasta alþingis og rík-
isstjórnar og var því eitt stærsta
málið sem kosið var um við síðustu
alþingiskosningar. Skilaboð þjóð-
arinnar voru hins vegar mjög skýr í
kosningunum: ESB-stefnunni var
hafnað og VG og Samfylkingin guldu
fullkomið afhroð.
Það virðist því ljóst af útspili utan-
ríkisráðherra nýja samþykkt alþingis
þarf til ef endurnýja ætti umsóknina.
Eins og nú er þá virðist hún sjálf-
dauð og eðlilegt að samninganefndin
verði strax leyst upp svo og önnur
vinna sem tengist þessari aðild-
arumsókn. Ríkisstjórnin átti reyndar
að hafa það sem sitt fyrsta verk í
samræmi við kosningaloforðin að
henda ESB-umsókninni út af borð-
inu.
Þjóðaratkvæðagreiðsla um aðild að
ESB er sjálfstætt mál og getur að-
eins snúist um hvort við viljum
ganga í ESB eða ekki.
þessir flokkar afhroð og
töpuðu meir en helmingi
þingsæta sinna, mest
vegna ESB-umsókn-
arinnar. Sjálfstæðisflokkur
og Framsóknarflokkur
sem nú mynda ríkisstjórn
lýstu báðir yfir því fyrir
kosningar að þeir myndu
hætta við umsóknina að
ESB, enda væru þeir and-
vígir aðild. Við það verða
þessir flokkar að standa
refjalaust annars falla þeir
í sama fenið og forysta VG
lenti í gagnvart stefnu sinni og kjós-
endum. Ef alþingi samþykkti að end-
urnýja umsóknina að ESB, þýddi
það sjálfkrafa fall ríkisstjórnarinnar.
Eðlilegast að afturkalla um-
sóknina formlega
Ég er sammála lögfræðiáliti utan-
ríkisráðherra að núverandi alþingi
og ríkisstjórn sé ekki skuldbundin til
að fylgja eftir þingsályktun-
artillögunni um aðild að ESB. Um
framhald ESB-viðræðnanna var ein-
mitt kosið við síðustu alþingiskosn-
ingar. Sjálfstæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur höfðu báðir á
flokksþingum sínum samþykkt að
hætt yrði við umsókn að ESB, ef
þeir kæmust til valda í ríkisstjórn og
hafa því skýr fyrirmæli frá þjóðinni
um að hætta strax umsóknar og að-
lögunarferlinu og leysa upp þá vinnu
sem er í gangi.
Ég tel þó að eðlilegast að alþingi
afturkalli ESB-umsóknina formlega,
annars hangir hún eins og myllu-
steinn um hálsinn á ríkisstjórninni.
Hún þarf að losna við þann stein
sem fyrst og í eitt skipti fyrir öll.
Ríkisstjórnin þarf að geta snúið sér
að öðrum málum sem hún var kosin
til eins og úrlausn skuldamála fjölda
heimila og uppgjöri við kröfuhafa
bankanna.
Pakkinn liggur fyrir – engar
varanlegar undanþágur
Land sækir um aðild að ESB til að
komast inn, ekki til að kíkja í pakk-
ann. Þeir sem vildu það hafa hins
vegar fengið sitt. Pakkinn er yf-
irtaka og innleiðing regluverks ESB
án undantekningar. Ítrekað hefur
komið fram af ESB hálfu að var-
Eftir Jón Bjarnason »ESB-umsóknin var
feigðarflan frá upp-
hafi. Hún var gamall
draumur kratanna og í
raun eina baráttumál
Samfylkingarinnar síð-
asta áratug.
Jón Bjarnason
ESB umsóknin fallin úr gildi
– Borðið hreinsað?
Höfundur er fyrrverandi sjávarútvegs-
og landbúnaðarráðherra.
Nú stendur
nokkur um-
ræða um stað-
setningu og til-
vist Náttúru-
minjasafns
Íslands og sýn-
ist sitt hverj-
um. Safnið var
stofnað með
lögum 2007
sem eitt af
þremur höfuðsöfnum landsins
en það á ekkert aðsetur og hef-
ur ekki starfað svo heitið geti.
Sýningum Náttúrugripa-
safnsins sáluga sem voru á
Hlemmi var pakkað niður árið
2008, ári eftir að safninu var
breytt í Náttúrufræðistofnun,
og náttúrugripasafnið á Akur-
eyri hlaut sömu örlög.
Forsagan er enn lengri og
einkennist af vonbrigðum og
sviknum loforðum. Nú er mál
að linni og kominn tími til að
sýna náttúru Íslands þá virð-
ingu sem henni ber.
Ríki og borg hafa gert
samkomulag um að setja
grunnsýningu safnsins upp í
Perlunni. Ég er eindreginn
stuðningsmaður þess. Ég hef
starfað við hönnun margra sýn-
inga, setra og safna undanfarin
tuttugu ár og sé mikla mögu-
leika í þessari ráðstöfun. Perlan
er eitt af kennileitum Reykja-
víkur, hún er frábærlega stað-
sett og þangað koma hundruð
þúsunda gesta árlega, einkum
til að fara á klósettið og njóta
útsýnis yfir borgina. Þar er
hátt til lofts og vítt til veggja en
yfirleitt lítið um að vera nema
útsölur á bókum og geisla-
diskum ef frá er talin falleg
sýning Sögusafnsins í einum
tanknum. Hlutverk þessa
merkilega mannvirkis hefur
alltaf verið afar óljóst og löngu
kominn tími á að fá Perlunni
verðugt hlutverk.
Tölur sýna að 80% ferða-
manna heimsækja Ísland vegna
náttúrunnar en hér er ekkert
opinbert safn sem
fræðir og upplýsir
um myndun landsins
og lífríkis þess á
landi og í sjó. Nátt-
úruminjasöfn eru
með vinsælustu við-
komustöðum bæði
heimamanna og
ferðamanna í öðrum
löndum og engin
ástæða til að ætla að
annað gildi hér.
Vönduð sýning um
stórbrotna náttúru Íslands, sett
upp með nútímasýningartækni,
mun draga að sér mikinn fjölda
ferðamanna yfir sumarið,
skólafólk á veturna og fjöl-
skyldur allt árið.
Líklega má áætla að um 200
þúsund gestir greiði 1.000
krónur í aðgangseyri að safninu
árlega sem gerir 200 milljónir á
ári. Því til viðbótar má svo
reikna tekjur af sölu minja-
gripa og öðru. Safnið þyrfti að
fá allt húsið til umráða, ákveða
ráðstöfun þess og hafa tekjur af
útleigu alls veitingarýmis. Þar
ætti allt að bera keim af afurð-
um íslenskrar náttúru í stóru
og smáu og falla að einni heild-
armynd.
Perla íslenskrar náttúru á
Öskjuhlíð er flott hugmynd sem
mun ekki verða baggi á sam-
félaginu heldur lyftistöng
ferðaþjónustu, menningu og
daglegu lífi borgarbúa. Styðj-
um þessa góðu hugmynd.
Eftir Björn
G. Björnsson
» Það er úrelt sjón-
armið að menn-
ingin sé baggi á sam-
félaginu. Gott
náttúruminjasafn er
góð viðskiptahug-
mynd sem mun skila
kostnaði fljótt til
baka.
Björn G. Björnsson
Höfundur er hönnuður.
Perla íslenskrar
náttúru