Morgunblaðið - 21.09.2013, Page 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER 2013
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson, ritstjorn@mbl.is Viðskipti Agnes Bragadóttir, vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is Íþróttir
Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Guðrún Hálfdánardóttir, Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
„Þessi verður örugglega seld á
veitingahús,“ segir Geir Vilhjálms-
son, fisksali í Fiskbúðinni Hafberg
við Gnoðarvog í Reykjavík, um 11
kg sandhverfu sem hann er með til
sölu í búðinni.
Sandhverfa er sjaldséður fiskur
við strendur Íslands og árlega
veiðast um þrjár til fimm slíkar
sem meðafli hérlendis. Þær eru yf-
irleitt um 2-5 kg en í fyrradag
veiddist umrædd sandhverfa, sem
er 11 kg, 78 cm að lengd og 58 cm
að breidd.
„Venjulega er slegist hart um
þessar fáu sandhverfur sem veið-
ast en í gær [fimmtudag] virðist
enginn hafa verið að fylgjast með
og ég fékk hana,“ segir Geir um
sandhverfuna sem Vestmanna-
eyjabáturinn Frár VE veiddi við
Ingólfshöfða sl. miðvikudag.
Á sömu slóð 1974
Sagt er að sandhverfa geti orðið
allt að 16 kg og metri að lengd.
Geir segir að þær stærstu sem hafi
veiðst í heiminum hafi verið 11-12
kg. „Þetta er því merkileg veiði og
ekki síður sú staðreynd að sami
bátur, Frár frá Vestmannaeyjum,
veiddi álíka stóra sandhverfu á
sama stað fyrir um 39 árum eða
1974.“ Hann segir að sú hafi verið
11 kg, 79 cm að lengd og 58 cm að
breidd.
Sandhverfa er með verðmætari
fiskum á markaðnum. „Þegar hún
fæst svona fersk er slegist um að
kaupa hana,“ segir Geir. „Þessi er
spikfeit og flott.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sandhverfa Geir Vilhjálmsson, fisksali í Fiskbúðinni Hafberg , með fiskinn stóra, þunga og góða.
Sjaldséð og væn
sandhverfa
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Vísitala kaupmáttar launa í ágúst var
lítillega lægri en í ágúst 2008, eins og
grafið hér til hægri sýnir.
Vísitalan náði lágmarki 2010 en
hefur svo hægt og bítandi hækkað.
Má í þessu efni rifja upp að laun sam-
kvæmt almennum kjarasamningum
hækkuðu hinn 1. júní 2011 og 1. febr-
úar árið 2012 og á þessu ári.
Spurður hvort styrking kaup-
máttar frá 2009 sé viðunandi í ljósi
þeirra aðstæðna sem hafa verið í
efnahagslífi landsins, segir Halldór
Árnason, hagfræðingur hjá Sam-
tökum atvinnulífsins, að kaupmáttur
hafi vaxið hraðar en ráðgert var.
„Í kjarasamningunum 2011 var
m.a. byggt á ákveðnum forsendum
um hagvöxt, fjárfestingar, geng-
isþróun, verðbólgu og lækkun trygg-
ingagjalds. Þær forsendur gengu
ekki eftir eins og kunnugt er heldur
fylgdi í kjölfar samninganna vaxandi
verðbólga, minni hagvöxtur og lægra
atvinnustig en ella. Kaupmáttur
launa hefur aukist um 6,1% á samn-
ingstímanum á mælikvarða launa-
vísitölunnar sem samsvarar 2,2% ár-
legri aukningu að meðaltali. Þetta er
meiri aukning kaupmáttar en efna-
hagforsendur hafa verið fyrir og
raunar meiri aukning en samnings-
aðilar sáu fyrir við gerð kjarasamn-
inganna 2011,“ segir Halldór.
Gæðunum hafi verið misskipt
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ,
segir launahækkunum síðustu ár
misskipt eftir starfsstéttum. „Þeir
sem hafa notið almennra launahækk-
ana á þessu tímabili hafa verið í sam-
felldri kaupmáttarskerðingu. Þetta
eru æði margir. Það dugar ekki að
segja við þessa einstaklinga, að
vegna þess hversu kaupið hafi hækk-
að mikið í bönkunum sé þetta að
meðaltali ágætt. Það „flýgur ekki“,
svo ég noti það orðalag,“ segir Gylfi
og vísar til þess að launavísitala fjár-
málageirans hækkaði um 38,4% frá
ársbyrjun 2008 fram á mitt
þetta ár eða meira en í öðrum
greinum. „Viðfangsefnið er
að styðja þá sem hafa setið
eftir,“ segir Gylfi.
Ólík sýn á þróun kaupmáttarins
 Hagfræðingur hjá Samtökum atvinnulífsins segir kaupmátt hafa aukist umfram spár kjarasamninga
 Forseti ASÍ segir þá sem nutu almennra launahækkana hafa upplifað kjararýrnun síðustu misserin
Vísitala kaupmáttar launa 2008-2013
125
120
115
110
105
100
Jan. - ág.
2008
Jan. - ág.
2009
Jan. - ág.
2010
Jan. - ág.
2011
Jan. - ág.
2012
Jan. - ág.
2013
120,2
114,9
109
105,9
105,5
107,7 108,2
110,3
110,8
112,2
111,7
113,7
Sýnir breytingu launavísitölu umfram breytingu á vísitölu neysluverðs. Heimild: Hagstofa Íslands
Gylfi
Arnbjörnsson
Halldór
Árnason
„Kaupmáttarstyrkingin sem við
sjáum þessa dagana byggist
fyrst og fremst á almennu
launaskriði og hefur ekkert haft
með laun almenns verkafólks að
gera,“ segir Sigurður Bessason,
formaður Eflingar, um þróunina.
„Við teljum mikilvægt
að ná þeim stöðuga og
jákvæða kaupmætti
sem náðist bestur á
síðasta áratug sem er
sambærilegur við þann
árangur sem önnur
lönd á Norð-
urlöndum hafa
náð.“
Nær ekki til
verkafólks
SÝN EFLINGAR
Sigurður Bessason
María Margrét Jóhannsdóttir
mariamargret@mbl.is
Sérfræðihópur á vegum Landspítal-
ans hefur nú skilað ráðherra sér-
stakri aðgerðaáætlun vegna fráflæð-
isvanda af lyflækningasviði en þar er
lagt til að flytja 50 sjúklinga á Vífils-
staðaspítala auk þess sem þar kemur
fram að áætlaður kostnaður vegna
flutningsins nemur nokkur hundruð
milljónum króna. Húsnæði Vífils-
staðaspítala er sagt tilbúið að mestu
leyti en þó þarf að kaupa ýmis tæki.
4,2 milljarðar í viðhald
Á læknaráðsfundi Landspítalans í
gær kom fram að yrði hætt við að
reisa nýjan spítala þyrfti að ráðast í
kostnaðarmiklar viðgerðir á hús-
næði Landspítalans.
„Á næstu tveimur árum þarf að
fara í framkvæmdir sem eru á svo-
kölluðum björgunaraðgerðalista og
sá kostnaður nemur allt að 4,2
milljörðum króna. Við bíðum nú eftir
því hvað fjárlagafrumvarpið ber í
skauti sér og metum stöðuna þá,“
segir Björn Zoëga, forstjóri Land-
spítalans, sem segir fundinn hafa
verið gagnlegan og að upp úr standi
áhugi lækna á að halda áfram að
vinna að úrbótum.
„Við erum ágætlega sett með þá
aðgerðaáætlun sem sett hefur verið
af stað og það er eitthvað að gerast,“
segir Björn en búið er t.d. að ráða
þrjá deildalækna til starfa á lyflækn-
ingasviði sem munu taka til starfa á
mismunandi tímum. Enn á þó eftir
að ráða í stöðu yfirlæknis lyflækn-
ingasviðs og verður ákvörðun þess
efnis ekki tekin nú um helgina.
Leggja til Vífilsstaði
 Flutningur kostar nokkur hundruð milljónir  Fram-
kvæmdir upp á 4,2 milljarða verði nýr spítali ekki byggður
Morgunblaðið/Eggert
Vífilsstaðaspítali Lagt er til að
spítalinn verði nýttur.
Á áætlun
» Búið er að skila skýrslu um
fráflæðisvanda LSH tveimur
dögum á undan áætlun.
» Í september á að ráða yfir-
lækni almennra lyflækninga.
» Í október á starfshópur að
skila tillögum um meðal ann-
ars mat á mannaflsþörf á lyf-
lækningasviði.
Starfshópur á vegum Kópavogs-
bæjar og Reykjavíkurborgar, sem
falið var að skoða mögulega stað-
setningu á sundlaug í Fossvogsdal,
leggur til að gerð verði tillaga að
nýrri sundlaug í miðjum dalnum í
nýju aðalskipulagi sveitarfélaganna
beggja. Sundlaugin myndi þjóna
skólasundi og vera hverfislaug fyrir
íbúa beggja vegna dalsins.
Skýrsla starfshópsins var lögð
fram í borgarráði á fundi ráðsins á
fimmtudaginn og var henni vísað til
umsagnar.
Í vinnu starfshópsins var lögð
áhersla á að aðgengi þyrfti að vera
sambærilegt frá báðum sveitar-
félögum. Laugin sinnti skólasundi á
daginn en yrði opin almenningi eftir
lok skóladags. Þá yrði gert ráð fyrir
því að gestir laugarinnar kæmu
gangandi eða hjólandi. Ekki yrði því
gert ráð fyrir bílastæðum við laug-
ina, en í staðinn yrðu gönguleiðir frá
bílastæðum við Fossvogsskóla og
Snælandsskóla. Í skýrslunni kemur
fram að kostnaður skólanna beggja
vegna skólasunds sé um 1,2 milljónir
króna á mánuði, en um 700 nem-
endur eru í skólunum og þarf að
keyra þá með rútu í skólasundið.
Nemendum er ýmist ekið í Kópa-
vogslaug eða Laugardalslaug. Einn-
ig er talið að Réttarholtsskóli gæti
nýtt sundlaugina. sgs@mbl.is
Sundlaug best sett í
miðjum Fossvogsdal
 Gestir kæmu hjólandi eða gangandi
Morgunblaðið/Þorkell
Fossvogsdalur Lagt hefur verið til
að reisa sundlaug í miðjum dalnum.