Morgunblaðið - 02.10.2013, Qupperneq 10

Hrafn Sveinbjarnarson er einn af fyrstu nafngreindu
læknum Íslandssögunnar. Hann var víðförull og
sótti sér menntun út í heim. Hann tók ekkert
fyrir læknisverk sín. Ráðstefna um þennan
merka mann verður næsta laugardag.
Víkingur Eflaust hefur
Hrafn Sveinbjarnarson verið
garpslegur, rétt eins og þessi
víkingur á Landnámsdegi í
Skeiða- og Gnúpverjahreppi
árið 2010, en hann er félagi í
Hringhorna, áhugamannafélagi
um lífshætti víkinga til forna.
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
H
rafn var merkur maður, goðorðsmaður og
höfðingi, læknir og mikill mektarmaður á
Vestfjörðum. Hann var líka mikill ferða-
langur og fór til Rómar og kynnti sér
lækningar bæði á Ítalíu og Spáni. Hann
kom við í klaustrum og fékk syndaaflausn hjá páfa. Auk
þess fór hann hinn fræga Jakobsveg sem Thor Vilhjálms-
son gekk og gerð var kvikmynd um. Hrafn er sá læknir
sem er hvað frægastur í fornum bókum. Til eru krafta-
verkasögur af honum og Hrafnssaga er helgisaga sem
fjallar um ævintýralegar lækningar hans. Hann læknaði
mann með steina í þvagfærum, aðra geðveika og marga
fleiri. Það er því ákveðinn helgibragur yfir honum,“ segir
Óttar Guðmundsson læknir, en næstkomandi laugardag,
5. október, verður hátíðardagskrá í Þjóðminjasafninu til-
einkuð Hrafni Sveinbjarnarsyni. „Í lok ágúst í sumar var
minningarhátíð á Hrafnseyri, í tilefni af því að átta
hundruð ár eru liðin frá því Hrafn var drepinn, árið 1213.
En þá vildi svo illa til að gjörningaveður lagðist yfir Vest-
firði og ekki var flogið svo að flestir fyrirlesararnir sátu
fastir á Reykjavíkurflugvelli. Hátíðin var því ansi stutt
og nú var ákveðið að bæta úr því og endurtaka leikinn
með öllum þeim sem til stóð að tækju þátt.“
Mikill framámaður og pólitíkus
Óttar segir Hrafn hafa verið mjög vinsælan á þeim
tíma sem hann var uppi. „Hann kom á allskonar sam-
göngubótum. Hann var með ferju yfir Arnarfjörð, þannig
að samgöngur á hans tímum þar voru betri en þær eru í
dag. Hann var líka með ferju yfir Breiðafjörð. Hann var
einnig sérstakur fyrir þær sakir að hann tók ekkert fyrir
læknisverk sín, hann er sennilega eini læknirinn í Ís-
landssögunni sem hefur ekki vælt yfir því að hafa léleg
laun. Hann var augljóslega mikill hugsjónamaður.“ Óttar
segir að læknar á Íslandi þekki að sjálfsögðu Hrafn og líti
til hans. „Eldri læknar hafa velt honum heilmikið fyrir
sér. Örn Bjarnason hefur til dæmis skrifað mikið um
Hrafn, enda er hann einn af fyrstu nafngreindu læknum
Íslandssögunnar. Eiríkur Jónsson þvagfæralæknir ætlar
einmitt á laugardaginn að ræða um lækningar Hrafns,
hvernig hann vann á nýrnasteinum.“
Hrafn var höfðingi,
pílagrímur og læknir
L
jósm
ynd/E
ggert Þ
ór B
ernharðsson
10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. OKTÓBER 2013
Vert er að minnast þess að andlegi
leiðtoginn, friðarsinninn og stjórn-
málamaðurinn Mathatma Gandhi
fæddist á Indlandi á þessum degi, 2.
október árið 1869. Hann var pólitísk-
ur leiðtogi Indverja og fór fyrir sjálf-
stæðishreyfingu Indlands og frið-
samlegri baráttu þeirra fyrir
sjálfstæði frá Bretum. Hann bjó í 20
ár í Suður-Afríku og þar varð hann
ítrekað fyrir barðinu á kynþáttamis-
rétti og vitni að kynþáttafordómum
og óréttlæti í garð Indverja í Suður-
Afríku. Meðan á uppreisn Zulumanna
stóð skipulagði Gandhi eina af fáum
heilsugæslum sem þjónuðu svörtum
Suður-Afríkubúum. Allt sitt líf hryllti
hann við tilhugsuninni um ofbeldi og
hryðjuverk. Heimspeki hans var frið-
samleg og hafði áhrif á friðsamlegar
fjöldahreyfingar innan lands sem ut-
an: „Auga fyrir auga, mun gera allan
heiminn blindan.“
Vefsíðan www.wikipedia.org/wiki/Mohandas_Gandhi
Friðarsinni og andlegur leiðtogi
Yfirskrift handverkskaffis í Gerðu-
bergi í kvöld er: Tóvinna á tækniöld:
Peysa úr mjólk og buxur úr bamb-
us. Spurt er: Er hægt að spinna úr
hverju sem er? Marianne Guckels-
berger tóvinnukona ætlar að fræða
gesti um áhöld liðinna alda. Hægt
verður að prófa þessi gömlu áhöld og
rifja upp gömul handtök. Marianne
hefur lært á tóvinnunámskeiði hjá
Heimilisiðnaðarfélaginu og kynntist
þar m.a. íslensku ullinni. Hún hefur
gert ýmsar tilraunir og meðal annars
spunnið silki, mjólk, bambus, hamp
o.fl. Handverkskaffið hefst kl. 20 og
aðgangur er ókeypis.
Endilega …
… kynnist
peysu úr mjólk
Tóvinna Skemmtilegt handverk.
Félag íslenskra fræða stendur fyrir
Rannsóknarkvöldi í kvöld kl. 20 í
Veitingasalnum í Hannesarholti við
Grundarstíg 10 í miðbæ Reykjavík-
ur. Bragi Halldórsson, MA í íslensk-
um bókmenntum og íslenskukennari
við MR, mun flytja fyrirlesturinn
„Íslensk miðaldaævintýri“.
Í fyrirlestrinum verður fjallað um
nýja útgáfu íslenskra miðalda-
ævintýra sem er í undirbúningi.
Rætt verður um þau textafræði-
legu vandamál sem komið hafa upp
í meðferð efnisins og þær ólíku
leiðir sem eru færar við framsetn-
ingu þess. Þýdd ævintýri nutu veru-
legra vinsælda hérlendis á 14. og
15. öld, bæði sem afþreying og sem
þáttur í kennilegum málflutningi
klerka.
Þýski fræðimaðurinn Hugo Gering
(1847-1925) gaf út safnið „Islendzk
ævintýri“ á ofanverðri 19. öld, en sú
útgáfa er undirstaða allra síðari
rannsókna á þessum bókmenntum.
Fjallað verður um þörfina á því að
gefa þetta efni út í nýjum búningi.
Allir eru velkomnir.
Rannsóknarkvöld í Hannesarholti
Íslensk miðaldaævintýri
voru vinsæl fyrr á öldum
Skannaðu kóðann
til að fara inn á
vefsíðuna.