Morgunblaðið - 05.04.2014, Blaðsíða 54

54 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. APRÍL 2014
Tökum að okkur trjáklippingar,
trjáfellingar og stubbatætingu.
Vandvirk og snögg þjónusta.
Sími 571 2000
www.hreinirgardar.is
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Leikritið Litli prinsinn, byggt á sam-
nefndri bók Antoine de Saint-
Exupéry, einni ástsælustu barnabók
allra tíma, verður frumsýnt í dag kl.
14 í Kúlunni, barnaleikhúsi Þjóðleik-
hússins. Höfundur leikgerðar og leik-
stjóri er Stefán Hallur Stefánsson og
með hlutverk prinsins fer Þórunn
Arna Kristjánsdóttir. Snorri Eng-
ilbertsson leikur flugmanninn, en
Edda Arnljótsdóttir fer með önnur
hlutverk í sýningunni.
Bókin um litla prinsinn kom fyrst
út árið 1943, hefur verið þýdd á yfir
250 tungumál og er ein mest selda
skáldsaga heims. Í henni segir af flug-
manni sem nauðlendir í Sahara eyði-
mörkinni og hittir þar lítinn dreng
sem reynist vera prins frá annarri
plánetu. Prinsinn segir flugmann-
inum frá heimkynnum sínum, ferða-
lagi sínu milli ýmissa hnatta og kynn-
um af íbúum þeirra. Sagan af litla
prinsinum er fallegt ævintýri, þykir
bæði ljóðræn og heimspekileg og
vekja fólk til umhugsunar um hegðun
og hugsanagang hinna fullorðnu.
Sviðinu breytt í töfraheim
„Upprunalegi textinn er mitt meg-
inviðfangsefni, enda bókin afskaplega
vel upp byggð og skrifuð,“ segir Stef-
án Hallur um leikgerðina. „Það var
mjög haganlegt að fylgja henni eftir í
leikgerðarvinnunni. Þannig að ég
ákvað að vera ekki að leita mikið
fanga í kringum mig,“ segir Stefán
Hallur þegar hann er spurður að því
hvort ekki hafi verið til erlend leik-
gerð fyrir verkið.
En hver var helsta áskorunin við að
skrifa leikgerðina? „Að reyna að
fanga kjarnann í bókinni, þennan
ósýnilega þráð sem höfðar til allra
kynslóða. Það er galdur bókarinnar,
hún höfðar til barna, unglinga, full-
orðinna og eldra fólks. Hún á erindi
við allar kynslóðir en hvað það ná-
kvæmlega er, þetta sammannlega
sem tengir allar kynslóðir saman, það
var aðaláskorunin. Á endanum sagði
bókin mér hvað það væri, að mínu
mati: Það mikilvægasta er ósýnilegt
augunum, maður verður að sjá með
hjartanu. Það varð mitt akkeri.“ svar-
ar Stefán Hallur.
Ímyndunaraflið notað
Spurður að því hvort notast sé við
teikningar Saint-Exupéry í uppsetn-
ingunni segir Stefán að vísað sé í þær.
„Það er ákveðið konsept í uppsetn-
ingunni og leikgerðinni sem byggist á
boðskap bókarinnar, að gleyma aldr-
ei barninu í sjálfum sér og sjá hlutina
með hjartanu. Konseptið í leikmynd-
inni byggist á því, leik barnsins og að
ímyndunaraflið getur rutt ýmsum
hindrunum úr vegi. Við umbreytum
hlutunum í leikhúsinu, hið venjulega
verður óvenjulegt. Kaðalspotti getur
t.d. orðið að höggormi,“ segir Stefán.
Reynt er að höfða til allra kynslóða
með sýningunni, að sögn Stefáns og
hefur hún þegar verið sýnd áhorf-
endum á öllum aldri. „Þetta er að
virka hjá okkur, ég held að við séum á
réttri leið,“ segir Stefán um prufu-
keyrslurnar. „Börnin eru vissulega
kröfuhörðustu leikhúsgestirnir þann-
ig að við höfum verið að leita eftir við-
brögðum frá fólki og það hefur gefið
mjög góða raun,“ segir Stefán Hallur
að lokum.
Það mikilvæg-
asta ósýnilegt
 Þjóðleikhúsið sýnir Litla prinsinn
Ljósmynd/Eddi
Hugvekjandi Þórunn Arna Kristjánsdóttir, Snorri Engilbertsson og Edda
Arnljótsdóttir í sýningu Þjóðleikhússins á Litla prinsinum í Kúlunni.
www.leikhusid.is
Ólga kraumar undir niðrihjá mörgum og öðruhverju brýst hún frammeð látum. Óánægja sem
beinist að valdhöfum, þjóðfélags-
skipan eða ríkjandi ástandi er
gjarnan tjáð með áberandi hætti á
opinberum vettvangi – en oft er
leitast við að bæla hana, draga úr
henni eða afmá hana úr menning-
arminninu og almennri orðræðu.
Sýningin Brotabrot úr afrekasögu
óeirðar: II. hluti getur því auðveld-
lega komið mörgum í opna skjöldu,
einfaldlega vegna þess að þar eru
sýndar heimildir um óeirð og tján-
ingu hennar sem fáir þekkja.
Myndlistarmaðurinn Unnar Örn
hefur m.a. leitað í heimildasöfnum
Þjóðskjalasafnsins og í ljósmynda-
safni tæknideildar rannsóknarlög-
reglunnar og fengið að stækka
myndirnar (og „sönnunargögnin“)
og sýna í samhengi listasafns, nán-
ar tiltekið í Listasafni Alþýðu-
sambands Íslands.
Þetta er forvitnileg sýning þar
sem listamaðurinn skapar and-
rúmsloft þöggunar og duldar:
teppaleggur gólf og hengir upp
dökkgrá og þunglamaleg tjöld . Í
Ásmundarsal á efri hæð freistast
áhorfandinn til að samsama sig
peysufataklæddri konu sem sést á
stórri mynd horfa í átt að gjósandi
hver úti í náttúrunni. Undir niðri
ómar lágvær kliður (úr hátölurum).
Myndin virkar sem líking fyrir
kraumandi ólgu í þjóðarsálinni –
ólgu sem er í vissri andstöðu við
látlaust yfirbragð sýningarinnar. Í
salnum eru sýnd dæmi um nei-
kvæðar birtingarmyndir óánægju –
átök, ofbeldi og skemmdarstarf-
semi. Listamaðurinn hefur tjáð sig
um nauðsyn andófs gegn vald-
höfum og tilhneigingu þeirra til að
útmá öll ummerki um óeirðir. En
óeirðir eru ekki það sama og óeirð
og „afrek“ getur verið tvíbent orð í
þessu samhengi öllu. Með óeirðum
hafa menn stundum afrekað að
knýja fram breytingar, en óeirðir
skilja einnig oft eftir sár. Mynd á
sýningunni af brotnum trébekkjum
eftir „Gúttóslaginn“ 1932 kann að
minna suma á að þar hlutu lög-
reglumenn varanlegan skaða sem
háði þeim og fjölskyldum þeirra
alla tíð.
Í Gryfju má hins vegar m.a. sjá
uppdrátt gróðurskála sem reistur
var í garðinum Skrúði að Núpi í
Dýrafirði. Vel er til fundið að
minna á þetta merka framtak
hjónanna Sigtryggs Guðlaugssonar
og Hjaltalínu Guðjónsdóttur. Starf
þeirra er vitnisburður um hug-
sjónir og löngun til að sigrast á
hindrunum og breyta aðstæðum sér
og öðrum til hagsbóta. Til sýnis eru
einnig gamlar, litaðar ljósmyndir/
póstkort af glaðværum hópi fólks í
Hallormsstaðaskógi sem lýsa á sinn
hátt bjartsýni og þrá – en hver veit
hvað býr undir niðri? Túlka má
verkin í Gryfju og Arinstofu sem
vísbendingu um að óeirð, í merk-
ingunni óþol, geti líka verið aflvaki
jákvæðra athafna og breytinga til
batnaðar. Þegar allt kemur til alls
var það óánægja í bland við áræði
og bjartsýni sem stuðlaði að því að
koma handritunum aftur heim. Í
Arinstofu eru lifandi myndir af
„heimkomu“ handritanna 1971.
Unnar Örn hefur skapað sér sér-
stöðu sem myndlistarmaður fyrir
rannsóknir sínar á safngögnum
(„arkífum“), opinberum jafnt sem
einkalegum. Sjónarhorn hans og
túlkun ber iðulega vott um íhygli
og hugkvæmni í framsetningu og er
þessi sýning engin undantekning.
Lögð er áhersla á hið sjónræna og
rýmislega tungutak en í fremur
naumri framsetningu sem getur
virkað „fámál“ – en sýningarskráin
bætir þar úr skák og auðveldar
áhugasömum að lesa í sýninguna.
Reyndar hefur skráin gildi í sjálfu
sér sem vitnisburður og hugvekja.
Í heild vekur sýningin til umhugs-
unar um óeirð og mismunandi far-
vegi hennar og felur að því leyti í
sér þarfa áminningu.
Morgunblaðið/Ómar
Rannsóknir Unnar Örn við eitt verkanna á sýningu sinni í Listasafni ASÍ.
Óeirðarkliður
Listasafn ASÍ, Freyjugötu
Unnar Örn – Brotabrot úr afrekasögu
óeirðar: II. hluti
bbbmn
Til 6. apríl 2014. Opið þri.-sun. kl. 13-17.
Aðgangur ókeypis.
ANNA JÓA
MYNDLIST
Unnar býður til listamannaspjalls
um sýningu sína í safninu á morg-
un, 6. apríl, kl. 15.
Félag um
átjándu aldar
fræði heldur af-
mælismálþing
og afmælishóf í
Þjóðmenning-
arhúsinu við
Hverfisgötu í
dag. Málþingið
hefst kl. 13.30
og hófið kl.
16.30. Tilefnið er 20 ára afmæli
félagins sem heldur þrjú málþing
á ári.
Á málþinginu í dag flytur Anna
Agnarsdóttir, prófessor í sagn-
fræði við HÍ, erindi sem hún nefn-
ir „Átjánda öldin: Evrópa sækir
Ísland heim“ og Guðrún Laufey
Guðmundsdóttir, verkefnisstjóri á
Árnastofnun, mun ræða um
„söngfróð sálmaskáld“.
Hljómsveitin Spilmenn Ríkínis
mun flytja íslenska tónlist frá 17.
og 18. öld og að því loknu verður
boðið upp á léttar veigar og aðrar
veitingar.
Afmælismálþing
og afmælishóf
Anna Agnarsdóttir