Morgunblaðið - 20.05.2014, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MAÍ 2014
Hvernig hefur
bíllinn það?
Opið: mánudaga til fimmtudaga kl. 8.00-18.00, föstudaga kl. 8.00-16.30
BJB | Flatahrauni 7 | 220 Hafnarfirði | Sími 565 1090 | www.bjb.is
Við hjá BJB erum sérfræðingar í dekkjum, pústi og smurningu
og fleiru sem viðkemur reglubundnu viðhaldi bíla.
Komdu með bílinn í BJB Hafnarfirði
og þú færð góða þjónustu
og vandað vinnu.
2012
Tímapantanir í síma
565 1090
förnu. Umræðan hafi m.a. snúist um
hvort viðkomandi væri nægilega
heilsuhraustur til að átta sig á því
hvað um ræddi. Í fyrra sóttu 50 Hol-
lendingar um að deyja líknardauða
vegna þess að þeir voru á fyrstu stig-
um elliglapa eða Alzheimers-sjúk-
dóms. Slíkt er heimilt ef til er skrifleg
beiðni sjúklings sem hann hefur
skrifað áður en sjúkdómsins fór að
gæta.
Van der Spek segir talsverðan
misskilning vera varðandi líknar-
dauða, ekki síst í þeim löndum þar
sem hann sé ekki leyfður. „Ég held
að margir sem tjá sig um þessi mál
viti t.d. ekki að það liggur þung refs-
ing við því í Hollandi þegar læknir fer
ekki eftir lögum varðandi líknar-
dauða. Við höfum það fram yfir flest-
ar aðrar þjóðir að hafa opna og lifandi
umræðu um þessi mál. Sjúklingar
vita af þessum möguleika, sem er
hluti af heilbrigðisþjónustunni. En
það er enginn læknir skyldugur til
líknardráps og enginn einstaklingur
á fortakslausan rétt til þess.“
Hér á landi er hægt að fylla út svo-
kallaða lífsskrá, sem er eyðublað þar
sem óskum fólks varðandi meðferð
við lífslok er komið á framfæri. Í
henni er m.a. hægt að koma á fram-
færi óskum um að hafna læknismeð-
ferð sem ekki hefur í för með sér von
um lækningu. Eyðublöðin er að finna
á vefsíðu Embættis landlæknis, sem
heldur gagnaskrá um þá sem hafa
fyllt þau út.
Líknardauði lítið ræddur hér
 Líknardauði fólks með elliglöp er talsvert hitamál í Hollandi  Þar er líknardauði hluti af heilbrigð-
isþjónustunni  Líknarmeðferðir og líknardauði er sitt hvor meðferðin  Opna þyrfti umræðuna hér
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Líknardauði Jaap van der Spek er formaður samtaka eldri borgara í Hollandi og varaforseti EURAG, Evrópusam-
taka eldri borgara. Hann segir Hollendinga hafa það framyfir margar aðrar þjóðir að þar sé rætt um líknardauða.
Líknardauði í Hollandi
» Líknardráp eða líknardauði
hefur verið heimill í Hollandi
frá árinu 2002.
» Tilfellum hefur fjölgað meira
en tvöfalt á þessum tíma og í
fyrra voru þau á fimmta þús-
und talsins.
» Samkvæmt hollenskum lög-
um getur framkvæmdin verið
tvenns konar; læknir gefur
sjúklingi lyf sem leiða til and-
láts hans eða læknir ávísar lyfi
sem sjúklingur tekur sjálfur.
BAKSVIÐ
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Nokkurs misskilnings gætir varð-
andi líknarmeðferðir og líknardauða
hér á landi og margir telja að um
sömu læknismeðferð sé að ræða.
Opna þyrfti umræðuna um þessi mál-
efni, en hún er skemur á veg komin
hér en víða erlendis. Þetta kom m.a.
fram á ráðstefnu um líknardauða og
líknarmeðferð sem haldin var í gær á
vegum Öldrunarráðs Íslands, Lands-
sambands eldri borgara og Samtaka
fyrirtækja í velferðarþjónustu.
Holland var fyrsta ríki heims til að
samþykkja lög sem heimila læknum
að binda enda á líf sjúklinga. Einn
þeirra sem hélt erindi á ráðstefnunni
var Jaap van der Spek, formaður
samtaka eldri borgara í Hollandi, en
samtökin hafa látið málið mjög til sín
taka. Erindi hans bar yfirskriftina
Líknarmeðferð og líknardauði í Hol-
landi. Staðreyndir og tilfinningar.
„Staðreyndirnar eru að í Hollandi
eru lög sem heimila líknardauða með
vissum skilyrðum. Þau eru mjög
skýrt skilgreind, en umræðan er aft-
ur á móti mjög lituð af tilfinningum,“
segir van der Spek.
Afar skýrt vinnuferli
Undanfarin ár hafa um 2,8%
dauðsfalla í Hollandi verið vegna
líknardauða. Tölurnar fara hækk-
andi, að sögn van der Speks. Sú kyn-
slóð sem sé að eldast núna sé meðvit-
aðri um að taka upplýstar ákvarðanir
um eigið líf en þær fyrri. Hvernig
getur læknir verið viss um að sjúk-
lingur sé að taka upplýsta ákvörðun
þegar hann biður um aðgerð sem
leiðir til líknardauða? „Læknar vinna
samkvæmt skýrt skilgreindu vinnu-
ferli og undir miklu eftirliti í þessum
efnum. M.a. er engin aðgerð sem
leiðir til líknardauða framkvæmd
nema a.m.k. tveir læknar samþykki
hana.“
Van der Spek segir að líknardauði
fólks með elliglöp hafi verið talsvert í
umræðunni í Hollandi að undan-
Árlega starfa um 50 sjálfboðaliðar
hjá Fjölskylduhjálp Íslands á tveimur
starfsstöðvum í Reykjavík og á
Reykjanesi. Samtökin veita þeim
sjálfboðaliðum viðurkenningar, sem
þykja hafa skarað fram úr með frá-
bærri vinnusemi í þágu þeirra sem
minna mega sín í þjóðfélaginu.
„Það er mikil ánægja að fyrir val-
inu í ár urðu fjórir sjálfboðaliðar sem
starfa hjá Fjölskylduhjálp Íslands í
Reykjanesbæ. Færum við þeim okkar
bestu þakkir fyrir þeirra framlag í þágu fátækra hér á landi,“ segir í til-
kynningu.
Sjálfboðaliðar ársins 2014 heita: Margrét Ingimarsdóttir, Snjólaug
Sveinsdóttir, Gréta Sólveig Gunnlaugsdóttir og Vilhelmína Pálsdóttir.
Fjölskylduhjálpin heiðrar sjálfboðaliða
Viðurkenning Sjálfboðaliðar ársins hjá Fjöl-
skylduhjálp Íslands ásamt stjórnarmönnum.
Evrópustofa
heldur í dag op-
inn fund um Evr-
ópuþingskosn-
ingarnar, sem
fram fara síðar í
mánuðinum.
Ungverski
Evrópuþingmað-
urinn Kinga
Göncz mun á
fundinum fjalla um kosningarnar,
hlutverk Evrópuþingsins og aukin
áhrif ESB-andstæðinga innan
þingsins. Göncz er fyrrverandi ut-
anríkisráðherra Ungverjalands.
Fundurinn fer fram á Hótel Sögu
milli kl. 15-16.30.
Ræða um Evrópu-
þingskosningar
Kinga Göncz.
Samtök verslunar og þjónustu
(SVÞ) segja, að komin sé staðfest-
ing á því frá íslenskum stjórnvöld-
um að fríverslunarsamningur milli
Íslands og Kína, sem undirritaður
var fyrir u.þ.b. ári, taki gildi þann
1. júlí.
SVÞ segja, að með gildistöku
samningsins falli niður tollar af öll-
um algengum iðnaðarvörum sem
fluttar séu til landsins frá Kína en
innflutningur þaðan hefur marg-
faldast á síðustu árum. Hagræðið
felist fyrst og fremst í því að um
beinan innflutning verði að ræða,
m.ö.o. varningurinn megi ekki hafa
verið tollafgreiddur inn í eitthvert
aðildarríkja Evrópusambandsins.
Fríverslunarsamn-
ingur við Kína í gildi
STUTT
Ingibjörg
Hjaltadóttir
hjúkrunar-
fræðingur
hélt erindi á
ráðstefn-
unni. Hún
segir það al-
gengan mis-
skilning að
líknardauði
og líknar-
meðferð sé einn og sami hlut-
urinn. „Við líknardauða er við-
komandi búinn að semja um að
deyja fyrr. Markmið líknarmeð-
ferðar og lífslokameðferðar, sem
er líknarmeðferð veitt síðustu
vikur lífsins, er aftur á móti að
auka lífsgæði fólks,“ segir Ingi-
björg.
Hún segir umræðuna hér á
landi litla, tími sé til kominn að
ræða þessi málefni, bæði líknar-
meðferð og líknardauða. „Það er
t.d. mitt mat að allir sem dvelja
á hjúkrunarheimilum á Íslandi
þyrftu að fá líknarmeðferð. Það
hefur orðið mikil breyting á ís-
lenskum hjúkrunarheimilum
undanfarin 20 ár. Áður létust
langflestir íbúar þeirra á spítala,
en nú deyja þeir á hjúkrunar-
heimilunum. Frá árinu 2008 hef-
ur orðið sú breyting að fólkið á
hjúkrunarheimilum er miklu
veikara en áður, á hverju ári deyr
um helmingur íbúanna. Það þarf
að bæta lífslokameðferð þessa
hóps.“
Bæta þarf
lífslokameð-
ferð á hjúkr-
unarheimilum
LÍTIL UMRÆÐA
Ingibjörg
Hjaltadóttir