Morgunblaðið - 20.05.2014, Blaðsíða 18

SVIÐSLJÓS
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Ríkið og sveitarfélögin gerðumeð sér samkomulag árið2011, sem miðaði að því aðjafna möguleika fólks til
að leggja stund á tónlistarnám óháð
búsetu. Samkomulagið, um eflingu
tónlistarnáms, náði til hljóðfæranáms
á framhaldsstigi og söngnáms á mið-
og framhaldsstigi og fól í sér 480
milljóna króna framlag frá ríkinu,
sem síðar var hækkað í 520 milljónir,
en sveitarfélögin tóku í staðinn yfir
verkefni fyrir 230 milljónir. Upp-
haflega stóð til að framlag ríkisins
nægði til að standa undir fyrrnefndu
námi en fljótlega kom í ljós að nem-
endafjöldi var umfram áætlanir og
eftirspurnin meiri en menn höfðu
gert ráð fyrir.
Í kjölfarið kom upp ágreiningur
um túlkun samkomulagsins en hjá
ríkinu var sá skilningur lagður í málið
að um viðbótarframlag væri að ræða,
á meðan Reykjavíkurborg leit svo á
að með fjárstuðningi sínum hefði rík-
ið tekið námið upp á sína arma. Borg-
in fékk rúmar 350 milljónir frá Jöfn-
unarsjóði sveitarfélaga vegna
samkomulagsins skólaárið 2013-2014
en hefur áætlað að til að fullfjár-
magna námsstigin þurfi framlög
vegna þeirra að aukast um alls 170
milljónir árið 2014.
Í umsögn borgarinnar um frum-
varp til laga vegna framlengingar á
gildistíma samkomulagsins til loka
árs 2014, segir m.a. að með framlagi
sínu 2014 fjármagni ríkið 75% þess
kennslumagns sem sótt sé um en
hvorki ríki né borg séu „líkleg til að
samþykkja ábyrgð á því fjármagni
sem vantar án þess að fyrir hendi séu
aðferðir til að stýra hversu mikið
kennslumagn er samþykkt hverju
sinni og þannig hafa áhrif á fjárhæð-
ina.“ Þetta hefur aftur sett ákveðna
tónlistarskóla í Reykjavík í vanda,
þar sem námið er ekki fullfjármagnað
og hvorugur aðili vill leggja til það
sem upp á vantar.
Hreinlegri verkaskipti
„Okkar skilningur var klárlega
sá að þarna væri ríkið að koma með
fjármagn inn í verkefni sveitarfélaga,
vegna þess að ríkið var ekki að taka
að sér verkefni, heldur var það að
styðja við verkefnið og draga úr þess-
um göllum sem við köllum stundum
átthagafjötra, eða girðingar milli
sveitarfélaga,“ segir Halldór Hall-
dórsson, formaður Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga.
Hann segir að sveitarfélögin hafi
farið fram á það á sínum tíma að ríkið
tæki þennan aldurshóp nemenda að
sér en ríkið hafi ekki haft vilja til þess
og þess vegna hafi niðurstaðan orðið
umrætt samkomulag. Það væri síðan
hvers sveitarfélags fyrir sig að
ákveða hvernig framlag ríkisins væri
nýtt. „Hugsunin var sú að þetta ætti
að dekka framhaldskennsluna en ef
það gerði það ekki, þá væri það hvers
og eins sveitarfélags að finna út úr
því. Vegna þess að verkefnið, sam-
kvæmt lögum, er ennþá verkefni
sveitarfélaganna,“ segir hann.
Halldór segir mikinn tíma og
orku hafa farið í viðræður um fyrir-
komulagið og að sínu viti væri betra
að standa að málum með öðrum
hætti. „Við höfum rætt það að
það væri miklu hreinlegra
og betra að þetta væri alfar-
ið verkefni sveitarfélaganna
og í staðinn fyrir að vera með
samninga ár frá ári að semja um
einhverja tilfærslu milli tekju-
skatts og útsvars. Það færi í gegn-
um Jöfnunarsjóð og þá væri bara
alveg klárt að þetta væri verkefni
sveitarfélaganna,“ segir hann.
Hvorki ríki né borg
vill leggja til meira fé
Morgunblaðið/Golli
Samkomulag Upphaflega var gert ráð fyrir að nemendur í umræddu
námi yrðu um 700 talsins en þeir voru 961 skólaárið 2013-2014.
18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MAÍ 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Kosningar áIndlandieru alltaf
mikið fréttaefni,
þó ekki væri nema
fyrir þá staðreynd
að kosningin er
alltaf nokkrar vikur í fram-
kvæmd vegna hins mikla fjölda
sem kýs í þessu fjölmennasta
lýðræðisríki heims. Kjörsóknin
hefur aldrei verið meiri en nú,
en um 550 milljónir manna
nýttu sér atkvæðisrétt sinn og
mun það vera mesti fjöldi sem
tekið hefur þátt í slíkri kosn-
ingu.
Ekki verður annað sagt en
að niðurstöðurnar séu skýrar.
Congress-flokknum, sem ráðið
hefur lögum og lofum í landinu
frá því að það fékk sjálfstæði,
hefur verið hafnað af kjós-
endum, en flokkurinn fékk
sína verstu útreið frá upphafi.
Í hans stað hefur hinn íhalds-
sami BJP-flokkur, með Na-
rendra Modi í fararbroddi,
fengið valdataumana í hendur,
og skýrt umboð til breytinga.
Ljóst er að Modi er einkum
kjörinn til þess að bæta efna-
hagslega stöðu Indlands, sem
beið nokkurn hnekki á síðasta
ári þegar gengi rúpíunnar féll
ört. Hann hefur nokkra
reynslu af slíkum viðsnúningi,
en Modi gegndi embætti rík-
isstjóra í Gujarat-ríki Indlands
í þrettán ár, og náði þar mikl-
um árangri. Hann mun þó lík-
lega reka sig á það fljótt að
erfiðara er að stjórna víðfeðmu
landi en einum hluta þess.
Modi mun eink-
um þurfa að hafa
föst og snör hand-
tök á tvennu: Í
fyrsta lagi að
auka iðn- og
tæknivæðingu
Indlands, því þó að landið
hafi verið á hraðri uppleið á
síðustu árum, hefur það dreg-
ist langt aftur úr helstu
keppinautum sínum, þar á
meðal nágrannanum í norðri,
Kína. Í öðru lagi þarf bráð-
nauðsynlega að bæta allar
samgöngur og innviði lands-
ins. Landið þarf aukið raf-
magn, bætt skólakerfi og
bættan aðgang almennra Ind-
verja að hreinu vatni. Þessi
tvö markmið haldast í hend-
ur; aukin iðnvæðing getur
stutt við skólakerfið og öfugt.
Hugsanlega verður stærsta
áskorun Modis þó að breyta
lagaumhverfinu til hins betra,
en ríkisbákn Indverja er í
réttu hlutfalli við stærð
landsins. Að sama skapi
hindrar það hagvöxt landsins
og kemur í veg fyrir að allir
Indverjar geti notið ágóðans
þegar hagur landsins vænk-
ast.
Nái Modi að uppfylla þær
væntingar sem Indverjar
hafa til hans, er ekkert því til
fyrirstöðu að valdatíð BJP-
flokksins verði löng og far-
sæl. Að sama skapi er ljóst að
Congress-flokkurinn mun
þurfa að líta rækilega í eigin
barm, vilji hann ná völdum á
ný.
Indverjar standa á
tímamótum eftir
stærstu þingkosn-
ingar sögunnar}
Sögulegur sigur Modis
Í lok vikunnarmunu íbúar
ríkja Evrópusam-
bandsins ganga að
kjörborðinu til
þess að velja sér
fulltrúa sína á
Evrópuþingið í
Strassborg. Einsýnt þykir að
ásýnd þingsins muni verða
nokkuð önnur eftir kosning-
arnar en fyrir, þar sem lítil
kosningaþátttaka og fjöldi
jaðarframboða muni leggjast
á eitt. Þá stefnir allt í að
flokkar af ýmsum toga sem
hafa litla trú á samrunaferli
Evrópu muni verða fjölmenn-
ir á þinginu.
Kjörsókn til Evrópuþings-
ins hefur verið lítil og eitt
sem veldur því er að þátttaka
í kosningunni skiptir litlu
máli. Áhrif almennings á
lagasetningu ESB eru hverf-
andi, og þeim mun minni eftir
því sem ríkið er minna. Í ný-
legri úttekt Jótlandspóstsins
kom fram að flest þau mál
sem voru á oddinum í Dan-
mörku fyrir kosningarnar
2009 hefðu vart
komist til umræðu
á Evrópuþinginu,
hvað þá náð
lengra.
Peter Neder-
gaard, prófessor
við háskólann í
Kaupmannahöfn, sagði ástæð-
una þá að dönsku flokkarnir
væru í raun bara eitt lítið
púsl í margra bita púsluspili,
þar sem Evrópuþing-
mennirnir hyrfu inn í stóru
flokkasamstæðurnar á Evr-
ópuþinginu. Það væri því
þrautin þyngri fyrir Dani að
fá sín hugðarefni á dagskrá,
og enn verra mál að koma
þeim í gegn.
Í ljósi þessarar reynslu
Dana hlýtur sú spurning að
vakna hvaða áhrif Ísland
myndi hafa á lagasetningu
sambandsins. Íslenskir
áhugamenn um aðild halda
því fram að áhrifin yrðu mik-
il, en segir það sig ekki sjálft
að Íslendingar myndu fá enn
færri púsl til þess að setja í
spilið en Danir?
Áhrifaleysi Dana á
Evrópuþinginu
mætti verða íslensk-
um aðildarsinnum
umhugsunarefni}
Áhrifaleysið er nær algjört
U
m þessar mundir ríkir túrista-
góðæri á Íslandi enda slá er-
lendir ferðamenn stöðugt eldri
met í gestakomum hingað og
sér ekki fyrir endann á þeirri
þróun. Landið okkar fagra er að því er virðist
svo brjálæðislega spennandi að ómögulegt er
að segja hvenær hámarki verður náð í fjölda
gistinátta. Auknar gjaldeyristekjur eru góðar
og blessaðar út af fyrir sig en það verður samt
sem áður að þreyta gullæðiskappið með forsjá
því annars grefur ferðaþjónustan undan
sjálfri sér og þá hættum við snimmhendis að
vera hipp og kúl. Nú er ég einkum að tala um
hótel í Reykjavík og þann ofsahraða sem verið
hefur á nýbyggingu þeirra. Vissulega þurfa
túristarnir sinn næturstað en fórnarkostn-
aðinn við hvert nýtt hótel þarf að meta gaum-
gæfilega. Er hann alltaf þess virði?
Þessar hugleiðingar spruttu upp af fésbókarfærslu
vinar míns sem um árabil rak verslun í úrvals húsnæði
við Laugaveg 66, hvar hann reifaði aum örlög gamla
plássins síns. Undanfarið ár hafa staðið framkvæmdir á
efri hæðum hússins sem reyndust svo frekar til nær-
umhverfis að umrædd verslun einfaldlega flæmdist á
brott og auk þess er ásjóna hússins, verslunarglugg-
arnir, ekki nema svipur hjá sjón. Þarna á víst að koma
hótel, nema hvað. Við Íslendingar virðumst halda að
endalaust megi ganga á auðlindir okkar af því við eigum
botnlaust af heitu vatni, en allt snýst þetta um jafnvægi.
Ef við gætum ekki að jafnvægi milli gistirýmis og versl-
unarrýmis verður miðbærinn þeim mun minna spenn-
andi og þá mun hratt ganga á auðlindina sem
erlendir ferðamenn eru.
Annað sorglegt dæmi um misráðna um-
gengni um auðlind er hvarf kúluskíts í Mý-
vatni. Mér hefur reyndar alltaf þótt þetta
nafn helst til óheppilegt enda um sérlega fá-
gætt náttúrufyrirbrigði að ræða. Á hinum
staðnum þar sem stór kúluskítur er þekktur,
í Akanvatni á Hokkaódó-eyju í Japan, heitir
fyrirbærið „marimo“ sem merkir þangbolti,
en það er önnur saga. Nú er kúluskíturinn
horfinn úr Mývatni og er það líklega vegna
næringarefnamengunar af mannavöldum.
Þá má nefna stórfurðuleg áform um upp-
byggingu sem á að eiga sér stað Hörpureitum
við Austurbakka. Hafnarsvæðið hefur á
skömmum tíma orðið að auðlind fyrir Reyk-
víkinga, bæði með tilkomu Hörpu og ekki síð-
ur hinnar fjölbreytilegu flóru verslunar og veitingarekst-
urs sem þar er að finna. Fyrirhuguð þyrping af sérlega
óaðlaðandi stórhýsum í einhvers konar sovéskum
steypublokkastíl mun ekki gera annað en að byrgja sýn
út á Faxaflóann, spilla opnu svæði sem má – vel að
merkja – vera opið áfram og verða svo horn í síðu Hörpu
og þyrnir í augum borgarbúa og -gesta.
Vonandi munu hótelbyggingar rísa í hófi í miðborginni
héðan af (ef þá nokkuð yfirleitt), vonandi nær blessaður
kúluskíturinn sér á strik aftur í Mývatni og vonandi
verða þau byggingaráform sem ég hef séð á Hörpu-
reitum endurskoðuð. Vonandi verða þetta ekki allt dæmi
um auðlindir okkar Íslendinga sem var gengið á uns
skaðinn varð ekki bættur. jonagnar@mbl.is
Jón Agnar
Ólason
Pistill
Af auðlindum og ágangi
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Nýtt frumvarp um tónlistarskóla
var á þingmálaskrá ríkis-
stjórnarinnar fyrir nýafstaðið
þing en samkvæmt upplýsingum
frá mennta- og menningar-
málaráðuneytinu mæltist fjár-
mála- og efnahagsráðuneytið til
þess að það yrði ekki lagt fram
að sinni, þar sem þörf væri á að
endurskoða fjárhagsleg sam-
skipti ríkis og sveitarfélaga í víð-
ara samhengi.
Í frumvarpsdrögunum er gert
ráð fyrir að ríkið og sveitar-
félögin geri með sér sam-
komulag til fimm ára í senn um
fjárstuðning á fjárlögum
vegna tónlistarnáms. Sam-
komulagið myndi líklega
fela í sér einhvers
konar stýringu hvað
varðar kennslumagn
og/eða fjölda nem-
enda og jafnvel kröf-
ur um náms-
framvindu.
Samkomulag
til fimm ára
FRUMVARP Í BÍGERÐ