Frúin - 01.02.1963, Blaðsíða 21

ekki á löngu, áður en margar smekk-
legustu konur Parísar voru meðal
viðskiptavina hennar. Og svo mikið
orð fór af Rose Bertin, að þegar
María Antoinetta hafði verið heit-
bundin Loðvík 16., var henni falið
að sauma á hina væntanlegu drottn-
ingu Frakklands.
Ekki var nema
eðlilegt, að hina
ungu prinsessu
langaði til að sjá
konuna, sem þakka
mátti allt skartið,
sem hún var látin
klæðast og átti ekki
sinn líka í föður-
landi hennar, Aust-
urríki. Leizt henni
strax vel á Rose og
gerði hana síðar að
föstum tízkuteikn-
ara sínum. Við það
fór enn meira orð
af „Stórmógúln-
um“ og aðsóknin
jókst til mikilla
muna, svo að oft
mátti sjá skrautleg-
ustu vagna tignustu
fjölskyldna Parísar
bíða í Rue St. Hon-
oré, meðan aðals-
frúrnar prófuðu það nýjasta, sem
Rose Bertin hafði skapað á sviði tízk-
unnar. Orð hennar í þeim efnum
urðu ekki aðeins lög í Frakklandi,
heldur yfirleitt Evrópu allri, og
mátti þakka það að verulegu leyti
brúðunum, sem hún sendi í ferðalög.
Smám saman sté það þó Rose Ber-
tin til höfuðsins, hve mikil áhrif hún
hafði, og var það ef til vill ekki und-
arlegt, þar sem hún átti að koma til
Versala tvisvar í viku, til að ræða
við Maríu Antoinettu um nýjustu
Hið fræga málverk Vigée-Lebrun, af
Maríu Antoinettu,
3\

Tízkuverzlunin.
tízku og sýna henni öll þau fögru
efni, sem þá voru á boðstólum og
send gagngert til Rose, svo að hún
gæti sýnt hátigninni þau. Ef drottn-
ing gerði einhverja breytingu á
klæðaburði sínum, komu allar hirð-
meyjarnar þjótandi til Rose, til að
láta hana gera sömu breytingar fyrir
sig, en Rose lét ekki reka á eftir
sér, hún fór sér að engu óðslega. Sagt
er, að einu sinni þegar Rose fékk
heimsókn konu, sem taldist ekki til
hinna tignustu, hafi hún sagt við
afgreiðslustúlkuna og svo hátt, að
konan mátti heyra: „Sýndu frúnni
nýjungar frá síðasta mánuði.“ Konan
mótmælti reiðilega, en Rose tilkynnti
þá með drembilæti: „Drottningin og
ég urðum ásáttar um það á síðasta
fundi okkar, að engin síðustu nýj-
unga okkar skuli verða á boðstólum
almenningi fyrr en í næstu viku!“
í endurminningum d’Oberkirch
barónessu kemur fram, að ekki þoldu
allar konur slíka framkomu. Barón-
essan kom til Parísar með væntan-
legri drottningu Rússakeisara, og
ætlaði hin síðarnefnda að fá sér allan
búnað í heimsborginni. Segir barón-
essan skemmtilega frá málfari Rose,
sem var sambland af orðatiltækjum
hirðarinnar og Parísar-mállýzku, en
Speglasalurinn í Versölum. Hér löðrungaði
Rose keppinaut sinn.
hún bætir því við, að saumakonan
verði oft ósvífin, svo menn verði
að gæta þess að „halda henni niðri“!
Rose eignaðist marga öfundarmenn
vegna hroka síns og hylli drottning-
ar. Voru oft kveðnar um hana níð-
vísur, sem voru á allra vörum, eða
samin háðleikrit um starfsemi henn-
ar. En Rosa var bezta manneskja
inni við beinið, svo sem í ljós kom
í mótlæti drottningar, en einu sinni
reyndi hún þó mjög á þolinmæði
hátignarinnar.
Þannig lá í þessu, að ein af dug-
legustu saumakonum Rose hafði sagt
upp vistinni hjá henni til að opna
verzlun skammt frá við sömu götu.
Þessi kona var bæði vinsamlegri og
seldi ódýrara en Rose, svo að hún
gat krækt í ýmsa fyrri viðskiptavini
hennar. Rose hafði sjálf farið ná-
kvæmlega eins að gagnvart ungfrú
Pagelle, en nú varð hún ævareið yfir
því, sem hún nefndi „svik“ konunn-
ar, og þegar hún hitti keppinaut sinn
einu sinni í speglasalnum fræga í
Versailles, þar sem þær stóðu báðar
í röð ásamt fleira fólki til að sjá
konungshjónin ganga fram hjá, gat
Rose ekki á sér setið, hellti fúkyrð-
unum yfir konuna og rak henni loks
kinnhest.
Næstum fór illa fyrir Rose vegna
þessa, því að þetta var alvarlegt brot
á öllum hirðreglum, og Rose hefði
að minnsta kosti verið rekin í klaust-
ur, ef drottningin hefði ekki beðið
henni vægðar. Raunar var einmitt
þessi aðstoð drottningar notuð síðar
í ákæru á hendur Rose, en þá var
hinum tignu viðskiptavinum hennar
mjög farið að fækka, þótt drottning
FRÚIN
21