Harmoníkan - 01.02.1998, Síða 11

A kynningu íslenskra dans og dœgurlagahöfunda hjá F.H.U.R. 3. mars 1997. Hljóðfœraleikar-
arnir sem kynntu lög Friðriks. Frá v. Kolbrún Sveinbjörnsdóttir söngur, Þorvaldur Björnsson
harmoníka, Friðrik Jónssonfrá Halldórsstöðum tónskáld, Þorsteinn Þorsteinsson gítar,
Gunnar Bernburg bassagítar og Pétur Pétursson trommuleikari.
áhugasamur með nýrri lög og var líklega
af þeim sökum tekinn fram yfir aðra.
Nokkrar ungar stúlkur sendu mér heim
eitt sinn formlegt bréf þar sem í stóð:
Herra Friðrik Jónsson: Þar sem við
höfum mikið heyrt látið aflist þinni lang-
ar okkur að fara þess á leit að þá spilir
fyrir dansi í samkomuhúsinu á Húsavík.
Þér skal vera útvegað besta orgel semfá-
anlegt er í bœnum.
Ég fór auðvitað og spilaði fyrir troð-
fullu húsi sem varð síst til að draga úr
vinældum mínum. Upp frá þessu fór ég
velta harmoníkunni verulega fyrir mér og
tók hana fram yfir orgelið í danstónlist.
Eftir að hafa átt harmoníku í aðeins eina
viku var ég beðinn um að spila á Breiða-
mýri en tók það samt að mér. Var ævin-
lega til í allt! Þegar gera átti upp á eftir
setti ég upp fimm krónum lægra gjald en
þeir Haraldur og Marinó. Það var ekki
tekið í nrál og mér greitt fullt gjald fyrir
þennan fyrsta harmoníkudansleik minn.
Eftir þetta linnti ekki eftirspurn eftir
spilamennsku. Ég get til gamans nefnt
nokkra staði þar sem ég spilaði fyrir
dansi á mínunr ferli: Hólmavað í Aðaldal,
Skútustaðir í Mývatnssveit, Strípa inn í
Kinn, Breiðamýri , Húsavík, í sundlaug-
inni í Reykjahverfi (vatni var hleypt úr),
norður í Kelduhverfi í Grásíðu, Skinna-
stað og Kópaskeri í sal sláturhússins, á
mörgum böllum á Þórshöfn og Raufar-
höfn, austur á Vopnafirði og fór vestast
að Hólum í Hjaltadal. Þá hef ég spilað á
Laugaborg í Eyjafirði og samkomusal
Gefjunar, Grenivík margsinnis, að Sval-
barðseyri, fjölda dansleikja í Hrísey, í
Flatey á sjómannadaginn og einnig úti í
Grímsey við slíkt tækifæri. Ymsar veislur
og annað smátt er ekki talið.
Öll þessi spilamennska olli auðvitað
miklu álagi á konuna mína. Hún lét aldrei
kvörtun í ljósi, var hörkudugleg mann-
eskja. Það var mitt stóra lán að ná í hana.
Við kynntumst á Húsmæðraskólanum að
Laugum 1937. Skólinn vareiginlega stór
hjúskaparmiðlun. Unnur konan mín kom
af efnameira heimili en ég var fátækur
strákur þegar við fórum að búa. Hún átti
raunverulega miklu betra skilið en
beygði sig undir að berjast.
Friðrik byrjar að semja lög um 1932!
Fyrsta lagið mitt Við gengum tvö er
tileinkað konunni minni og svo er um
flest dans- og dægurlaga minna. Gömul
spor, Vertu hjá mér Dísa (Dísa er Unnur),
Rósin, Hvíslað út í nóttina, A Fljótsheið-
inni ef ég nefni nokkur. Já ég hef alltaf
verið rómantískur ofan í tær en var alla
tíð að drepast úr minnimáttarkennd.
Spilaði lengst í níu klukkustundir!
Einu sinni spilaði ég í níu klukku-
stundir og er það lengsta sem ég hef spil-
að. Þetta var í stórri baðstofu á Narfa-
stöðum í Reykjadal. Framdælir héldu
ball fyrir sig og fengu stofuna að láni. Ég
var einn á harmoníkuna. Ég stoppaði að-
eins einu sinni til að drekka kaffi, ekki
brennivínsdropi til að létta undir með
mér. Síðar notaði ég dulítið vín, ég þótti
bestur þegar ég var á stemmunni sögðu
menn, svona mátulegur.
Templari á ferð
Einn vetur var á ferð Halldór Krist-
jánsson frá Kirkjubóli, mikill templari.
Hann var ráðinn hjá Ungmennasambandi
Islands til að halda fyrirlestra um bind-
indismál hjá ungmennafélögum um land-
ið. Hann byrjaði á Breiðamýri og að
sjálfsögðu var ball á eftir þar sem ég var
spilari og hélt hann annan fyrirlestur
kvöldið eftir í sundlauginni Reykjahverfi.
Ég var beðinn um að spila þar einnig.
Þetta reyndist ekkert smámál, fór
labbandi yfir heiði með harmoníkuna á
bakinu, spilaði þar um kvöldið og gisti
Reykjahverfi um nóttina. Áfram daginn
eftir til Húsavíkur gangandi yfir Skarða-
háls þar sem Halldór hélt einu sinni enn
fyrirlestur með balli á eftir. Harmoníkuna
varð ég að bera á bakinu allan tímann og
hafði fengið út frá því heilmikinn hnút í
mjóhrygginn. Eftir þessa miklu fyrirhöfn
gat ég með sanni sagt að allnokkuð hafi
maður nú lagt á sig fyrir bindindishreyf-
inguna í landinu.
Á þessum árum voru launin fyrir
spilamennskuna ekki há, en örlítil viðbót
til hjálpar búrekstrinum. Ég lét ævinlega
borga mér eftir aðsókn á böllin.
Fikki 70 ára
Er Fikki varð sjötugur hélt fjöldi kóra
í héraðinu honum til heiðurs stórveislu í
Idölum. Lundarbrekkukórinn, Ljósa-
vatnkórinn, Neskórinn, Grenjaðarstaða-
kórinn og Einarsstaðakórinn. Kórarnir
sungu eingöngu lög eftir Fikka og að
hans sögn var þetta honum og öllum að-
standendum mikill heiður og glæsilegt á
allan hátt.
Þjóðsögurnar
Ég spyr Fikka hvort hann kunni sjálfur
að segja sannar þjóðsögur af sér. Því ekki
það, segir Fikki, látum tvær koma sem ég
held að margir þekki. Ég var að spila í
þinghúsinu á Svalbarðsströnd eitthvað
rakur og féll ofan af senunni með harm-
oníkuna framan á mér í miðju lagi og
kom niður á hnén. Ég labbaði óstuddur
upp aftur, óskaddaður en menn töldu mig
samt ekki hafa farið út af laginu í þessari
flugferð. Á öðru balli á ónefndum stað
stóðu að mér stútarnir minnst þrír í einu.
Það var logandi fjör og gleði mikil.
Á senunni var gluggi út. Einhvern tíma
um kvöldið varð mér illt á fullri ferð í
lagi, það eina sem ég gat gert var að
stinga höfðinu út um gluggann og kasta
upp. Það sama var upp á teningnum,
dansgestir urðu ekki varir við að ég hafi
ruglast eða farið út af laginu við þessi
veikindi.
11