Fréttir - Eyjafréttir - 03.07.2008, Blaðsíða 15

Ffgttir / Fimmtudagur 17. april 2008
15
YFIRLÖGREGLUÞJÓNAR, Agnar Angantýsson, Guðmundur Guðmundsson og Jóhannes Ólafsson núverandi yfirlögregluþjónn. Myndin er tekin í janúar þegar
lögreglan stóð fyrir málverkasýningu í Akóges og þá hittust núverandi og fyrrverandi lögreglumenn og minntust þess að 35 ár voru þá liðin frá upphafi
Heimaeyjargossins.
mannavarnir ríkisins lögðu til. Á
hótelinu var aðsetur lækna, sem
lögreglan hafði nijög góð sam-
skipti við. Einnig hafði lögreglan
með höndum útvegun matvæla,
dreifmgu á olíu, afgreiðslu flug-
véla að því er varðar flutning á
farþegum, akstur að og frá
flugvelli og sætapantanir fyrir þá
farþega sem héðan þurftu að
komast, auk stjómar á hreinsun
matvæla úr yfirgefnum húsum,
þegar bera tók á rottum á ýmsum
stöðum í bænum.
Manntal vegna manna-
ferða
Fyrstu daga gossins sá lögreglan
um manntal á eyjunni og kom
upp spjaldskrá yfir þá sem hér
dvöldust, vegna ferða þeirra til
og frá eyjunni. Ströng passaskoð-
un var við komu skipa og flug-
véla, þar til gosi var opinberlega
lýst lokið. Flest þau verkefni,
sem hér hafa verið talin upp,
færðust smám saman yfir á Al-
mannavarnir og síðan Viðlaga-
sjóð, og fækkaði lögreglumönn-
um sífellt í samræmi við það.
Lífshættulegar gosgufur
Eftir að lögreglan varð að yfir-
gefa lögreglustöðina við Hilmis-
götu fluttist hún að Höfðavegi
18, vegna þess að gosgufur höfðu
þá aukist í bænum og komu þá til
ákveðin varðsvæði, þar sem lífs-
hættulegt var fyrir fólk að vera á
ferli og einnig var strangt eftirlit
með svefnstöðum vegna gassins.
Lögreglan gætti þessara svæða,
sem afmörkuð voru í samráði við
almannavamanefnd Vestmanna-
eyja, að fengnum tillögum frá
vísindamönnum sem hér störf-
uðu. Mikil aðstoð var veitt þess-
um vísindamönnum, sem sem
akstur með þá í reglulegar
mælingar og athuganir víðs vegar
vegna um bæinn og Heimaey.
Lögreglan vann ekki
minna en aðrir
Agnar kveðst vona að fólk taki
ekki þessa upptalningu sína
þannig, að hann sé að lýsa lög-
reglumönnum sem einhverjum
hetjum, eða að þeir hafi gert hér
alla hluti fyrstu daga gossins,
heldur vilji hann með þessu að-
eins sýna fram á að lögregluþjón-
amir voru hér vinnandi, ekki
minna en aðrir, sem hér unnu við
björgumarstörf og leiðrétta með
því ummæli ýmissa manna um
lögregluna sem hér var að störf-
um í gosinu.
Góð samskipti við
varnarliðsmenn
Þáttur vamarliðsins í björgunar-
aðgerðum átti eftir að aukast eftir
því sem leið á gosið og var þar
unt að ræða björgun gífurlegra
verðmæta. Þegar mörg hús voru
að sligast undan gjallþunganum,
sem sest hafði á þök þeirra, myn-
duðu vamarliðsmenn moksturs-
flokka og síðar fluttu þeir vélar
frystihúsanna til lands með flug-
vélum á ótrúlega skömmum tíma.
Viðskipti lögreglunnar við
vamarliðið voru í alla staði mjög
góð, enda hermennirnir undir
ströngum aga og stóðu liðsfor-
ingjar yfir þeirn og ráku þá áfr-
am. Hér í Eyjum var 120 manna
flokkur hermanna og voru þeir
látnir vinna hvíldarlítið í tvo
sólarhringa, en síðan var skipt
um lið og annað kom í staðinn.
Tækjaskortur lög-
reglunnar
Eitt var það sem torveldaði störf
lögreglumanna mjög, en það var
tækjaskortur. Sem dæmi hafði
lögreglan lengi vel fimm bifreiðir
til afnota sem lögreglubifreiðir,
en aðeins ein þeirra var með tal-
stöð. Síðar hjálpaði lögreglan í
Reykjavík kollegum sínum í
Eyjum um talstöðvar, með því að
lána stöðvar úr sínum eigin
bílum. Einnig lánaði lögreglan í
Reykjavík labb-rabb stöðvar.
Ennfremur vantaði lögregluna
mjög tilfinnanlega súrefnistæki í
því hættuástandi sem skapaðist
þegar gasið var sem mest í bæn-
um. Nokkrir lögreglumenn veikt-
ust af gaseitrun, en náðu sér þó
fljótt aftur, sem betur fer. Þegar
gasið var sem mest, var það
stundum sýnilegt sem bláleit
slæða á götunum og sumsstaðar
komst hæð þess frá jörðu allt upp
á aðra gluggahæð húsa, en þegar
slíkt ástand var, var ekki unnt að
aka bifreiðum eftir götunum
sökum þess að vélar þeirra gengu
ekki vegna súrefnisskorts. Þetta
varði þó ekki nema stutta stund í
einu; nokkrar klukkustundir, en
kom alveg fyrirvaralaust. Oftast
var gasið ekki sýnilegt, sem gerði
okkur mjög erfitt fyrir.
Takmarkaður skilningur
Ekki var því um að kenna, að
ekki væri leitað til allra mögu-
legra aðila til þess að afla um-
ræddra tækja, en svo virtist, því
miður, að mati Agnars, sem mjög
takmarkaður skilningur væri fyrir
því hjá ráðamönnum og öðrum
aðilum sem leitað var til, að
þessara tækja væri þörf. Komi þá
í hug, að almannarómur um
ónytjungshátt lögreglunnar, kunni
þarna að hafa haft sín áhrif. Það
er miður ef slíkt hefur í og með
skapast vegna ónákvæmra
blaðaskrifa.
Ágengni blaða- og frétta-
manna
Nokkuð var kvartað undan því,
að settar voru hömlur á að frétta-
menn og greinahöfundar fengju
að flykkjast til Eyja, þegar mest
gekk þar á. Agnar er þar á önd-
verðum meiði, vegna starfa sinna
sem lögreglumaður og kveðst
eflaust hafa litið ástandið öðrum
augum en fréttamaður, sem leiti
eftir stórkostlegum fréttum til að
flytja fólki. Það sem fyrst og
fremst sneri að lögreglu, slökkvi-
liði og Hjálparsveit skáta í gos-
byrjun, var að vernda mannslíf
og þar sem lögregla og aðrir
björgunaraðilar voru yfirhlaðnir
störfum við ýmislega aðstoð og
þjónustu, sem vissulega var einn-
ig aðkallandi, utan þeirra venju-
lega eftirlitsstarfa við eldstöð-
vamar og önnur hættusvæði,
hlutu þeir að hafa nokkum ími-
gust á hópum fréttamanna og
ljósmyndara, sem búast mátti við
að leituðu mjög nærri eldstöðv-
unum og þannig að þeim mundi
stafa mikil hætta af þeim og síðar
meir gassvæðunum einnig.
Margvísleg aðstoð við
blaðamenn
Agnar segir rétt að tekin hafi
verið upp sú regla, að erlendir
fréttamenn, ljósmyndarar og
greinahöfundar, skyldu koma til
Eyja í hæfilega stórum hópunt.
Með þeim hafi verið lögreglu-
menn, sem leiðsögumenn og hafi
þeir borið ábyrgð á, að hópurinn
héldi sem mest saman og færi
aftur frá eyjunni á tilsettum tíma,
þar sem mjög erfitt hafi verið að
útvega þessu fólki fæði og hús-
næði. Hafa verði það einnig í
huga, að á sama tíma hafi fólki
verið haldið í lágmarki hér á
eyjunni, af öryggisástæðum, og
hafi margir verið sárir yfir því að
fá ekki að koma hingað til þess
að nálgast eigur sínar, á sama
tíma og vitað var að flugvélar
komu hingað þéttsetnar frétta-
fólki. Lögreglan veitti öllum
þeim fréttamönnum sem til Eyja
komu og leituðu aðstoðar hennar,
alla þá þjónustu sem í hennar
valdi var að veita. Agnar segir að
eitthvað kunni að hafa kastast í
kekki milli blaðamanna og lög-
reglumanna, en slíkt hafi vafalítið
ekki verið erft. Menn voru bæði
þreyttir og vansvefta, en þá má
lítið út af bregða til þess að fjúki
í menn stutta stund, segir Agnar.
Efni í heila bók
Agnar segir í greinargerð sinni:
Ég geri mér fyllilega ljóst, að
margt er það fleira, sem mætti
um geta og væri ekki síður merk-
ilegt, en það sem fram kemur í
pistli þessum, en til þess að allt
kæmi til skila, yrði það efalausl
efni í heila bók, þó það væri ein-
ungis bundið lögreglustörfum á
gostímanum.
vilhelmg@ simnet. is
(Heimild: Odagsettir minnis-
punktar, undirritaðir Agnar
Angantýsson, varðstjóri
Vestmannaeyjum. Millifyrirsagnir
eru blaðsins.)
Agnar
Angan-
týsson
varðstjóri í
gosinu
Agnar Angantýsson, sem var
varðstjóri Lögreglunnar í
Vestmannaeyjum í gosinu
1973, og síðar yfirlö-
gregluþjónn í
Vestmannaeyjum, fæddist 13.
júlí 1937 á Siglufirði. Hann
stundaði nám í Vélskóla
Vestmannaeyja og
Lögregluskóla ríkisins og sótti
sér margvíslega viðbótarmen-
ntun í lögreglufræðum, meðal
annars um skotvopn og
sprengiefni. Þá sótti hann
sérstök námskeið fyrir yfir-
menn og fyrir rannsóknarlö-
greglumenn, auk námskeiða í
vettvangsstjórn. Agnar stun-
daði sjómennsku á bátum frá
Vestmannaeyjum, sem háseti,
en lengst af sem vélstjóri, áður
en hann hóf störf í lögreglunni
í Vestmannaeyjum, haustið
1964. Hann var skipaður aðs-
toðarvarðstjóri 1978,
varðstjóri 1971 og yfirlö-
gregluþjónn 1975. Agnar var
einn af stofnendum
Lögreglufélags Vestmannaeyja
1968 og vann að stofnun
Félags yfirlögregluþjóna. Þá
var hann einn af stofnendum
Landssambands lögregluman-
na. Agnar er fyrir nokkru
farinn á eftirlaun. Agnar
Angantýsson stundaði íþróttir
af kappi á yngri árum og náði
frábærum árangri. Hann varð
Vestmannaeyjameistari í mör-
gum greinum frjálsra íþrótta á
árunum 1965-1968 og setti
Vestmannaeyjamet í nokkrum
greinum. vilhelmg@simnet.is