Fréttablaðið - 13.04.2013, Blaðsíða 30

13. apríl 2013 LAUGARDAGUR| HELGIN | 30
Dögun varð til þegar allmarg-ir flokkar og áhugahópar runnu saman í eitt fyrir rúmu ári. Flokkurinn hyggst bjóða fram út um allt land og, líkt og fleiri framboð, eru
skuldamál heimilanna í forgrunni.
Andrea Ólafsdóttir, oddviti Dögunar,
segir í samtali við Fréttablaðið að kosn-
ingabarátta þeirra sé að fara á fullt. Hún
segist ekki hafa miklar áhyggjur af því
að Dögun nái ekki að skapa sér sérstöðu í
hópi hinna mörgu nýju framboða.
„Það eru sannarlega mörg ný fram-
boð að þessu sinni, en í samtölum mínu
við fólk um allt land hef ég hvatt það til
að kjósa eitt af nýju framboðunum. Ef
við hentum ekki, þá skuli fólk velja eitt-
hvað hinna nýju framboðanna, því það
er verkefni allra Íslendinga að stuðla að
endurnýjun á þingi með nýjum öflum.
Okkar sérstaða miðað við hin nýju öflin
liggur í því að við leggjum bæði áherslu
á aðgerðir fyrir heimilin og afnám verð-
tryggingar. Við teljum okkur þannig vera
nær því sem þjóðin hefur gefið til kynna
að hún vilji sjá, þar sem 80% þjóðarinnar
vilja leiðréttingar lána og afnám verð-
tryggingar.“
Þess utan segir Andrea að þau tali
fyrir nýju lánakerfi með fimm prósenta
vaxtaþaki og afnámi stimpilgjalda sem
stuðli bæði að stöðugleika í fjármála-
kerfinu og öryggi fyrir heimilin.
„Við leggjum líka áherslu á nýja
stjórnar skrá sem kemur frá fólkinu,
eins og 67% þjóðarinnar vilja, sem og að
breyta kvótakerfinu þannig að fiskur-
inn verði tryggður í þjóðareigu, sem
83% vilja. Fólkið verður líka að fá arð
af auðlindum sínum og þannig skapa
forsendur til skattalækkana. Þannig er
okkar stefna, í þessum stóru og brýnu
hagsmunamálum sem munu koma til
afgreiðslu á næstu árum algerlega í takt
við þjóðarvilja, ef svo mætti segja.“
Varðandi leiðréttingu lána segir
Andrea að miðað yrði við að hámarks-
verðbætur lána frá hruni yrðu 2,5%
og restin myndi falla á lánveitendur,
sem þýði að hennar sögn um 25% leið-
réttingu á höfuðstól lána. Bankar hafi
þegar fengið afslætti frá gömlu bönkun-
um og þær fjárhæðir þurfi að ganga til
heimilanna. Nú liggi um 216 milljarðar í
hagnaðar tölum bankanna sem auðvelt sé
að ná í að mati Dögunar.
„Það er ekkert í þessu sem er á nokk-
urn hátt ósanngjarnt gagnvart vogunar-
sjóðum eða lánveitendum,“ segir Andrea
og vísar meðal annars til þess að hag-
fræðingurinn Steve Keen hafi talað fyrir
slíkum aðgerðum á heimsvísu vegna þess
að hagkerfi séu uppfull af bólupeningum
vegna of mikillar peningaprentunar líkt
og hér.
„Það er ekki bara pen-
ingahliðin á þessum
málum sem skiptir
máli, heldur líka
siðferðislega og
réttlætislega hlið-
in. Það er ákveðin
siðferðisleg endur-
reisn sem fólk
verður að finna
til að fá trú á því
að atkvæði þess hafi
nokkuð að segja. Þess
vegna eru þessar kosn-
ingar svo mikilvægar og fólk
verður að átta sig á hve mikið
vald það hefur.“
Þrátt fyrir að leggja upp
með málefni sem standa kjós-
endum nærri hefur Dögun ekki
mælst hátt í könnunum og var
með innan við eins prósents fylgi í
síðustu könnun Fréttablaðsins.
Andrea segir þó margt gefa til-
efni til bjartsýni, meðal annars hafi
umræðuþættirnir á RÚV kynnt
nýju framboðin fyrir landsmönn-
um.
„Ein skýringin liggur í nýju
framboðunum, en mér hefur
sýnst í samtölum mínum við
fólk síðustu daga að það ætli
að velja eitt af nýju fram-
boðunum, en hafi ekki enn
valið á milli þeirra. Ég er
að vonast til þess að eftir
helgi, þegar listar liggja
fyrir, geri fólk upp hug
sinn og ég leyfi mér að
vera bjartsýn, því að stór
hluti þjóðarinnar gerir
sér grein fyrir því hversu
mikilvægt það er að endur-
nýja á þingi.“
Mikilvægt að fá ný öfl inn á þing
Andrea Ólafsdóttir hjá Dögun segir mikilvægast að leiðrétta lán heimilanna og afnema verðtryggingu þannig að byrðum hruns-
ins verði dreift með jafnari hætti. Þeirra tillögur séu alls ekki ósanngjarnar. Vonast til þess að nýju framboðin hljóti brautargengi.
Upphaf Lýðræðis-vaktarinnar er að finna í stjórnlagaráði, en átta fyrrverandi liðsmenn ráðsins eru þar í framboði. Þar
á meðal er hagfræðingurinn Þor-
valdur Gylfason sem segir að víg-
orð flokksins sé sótt í upphafsorð
frumvarps stjórnlagaráðs.
„Við viljum skapa réttlátt sam-
félag þar sem allir sitja við sama
borð. Við erum þess vegna kven-
frelsisflokkur, flokkur sem leggur
áherslu á jafnt vægi atkvæða sem
og að þjóðin fái arð af nýtingu
auðlinda sem eru í hennar eigu og
ekki síst á jafnan aðgang að upp-
lýsingum.“
Þar fyrir utan segir Þorvaldur
að Lýðræðisvaktin byggi stefnu
sína á stjórnarskrárfrumvarpinu
„sem þjóðin kaus og þingið sveik,“
en þó sé ekkert meitlað í stein
hvað það varðar. Stefnan sé sífellt
í þróun.
„Helsti galdurinn í því sem við
erum að gera, er að okkar stefnu-
skrá hefur afar breiða skírskotun
og ætti að geta höfðað til flestra,
sama hvar í flokki menn kunna
áður að hafa staðið,“ segir Þor-
valdur og bætir því við að flokkun
í hægri og vinstri eigi ekki við
Lýðræðisvaktinni.
Ný stjórnarskrá er ekki efst á
lista yfir þau mál sem kjósendur
leggja mest upp úr, en Þorvaldur
segir að flokkurinn hafi víðari
skírskotun en það. „Til dæmis
ætti áhersla okkar á auðlinda-
ákvæðið að ná í gegn til fólksins,
sem og ákvæðið um jafnt vægi
atkvæða. Ég held að sú staðreynd
að áhuginn á stjórnarskrármál-
inu hafi dofnað ætti ekki að skipta
sköpum.“
Varðandi stærstu kosninga-
málin, skuldastöðu heimilanna,
verðtryggingu og fleira segir Þor-
valdur að mestu skipti að skýra
stöðu þjóðarbúsins áður en lengra
verður haldið.
„Staða þjóðarbúsins er afar
mikið á reiki. Nýjar upplýsingar
eru sífellt að koma fram og þess
vegna munum við í Lýðræðisvakt-
inni láta það verða okkar fyrsta
verk, ef við fáum umboð til þess,
að láta erlenda sérfræðinga taka
stöðuna út. Þá fyrst höfum við
klettinn til að standa á til að geta
ákveðið hversu langt er hægt
að ganga til að leiðrétta skuldir
heimilanna og þar fram eftir göt-
unum. Þess vegna viljum við ekki
að svo komnu segja hreint út að
verðtrygginguna ætti að afnema,
þó að þörf sé á að breyta henni
og endurmeta. Það þýðir kannski
afnám, en það væri ábyrgðarleysi
að fullyrða nokkuð um það án þess
að vita hvernig raunveruleg staða
er.“
Lýðræðisvaktin hefur ekki
náð flugi í könnunum og mældist
aðeins með 2,8% í síðustu könnun
Fréttablaðsins. Þorvaldur segir
kosningaundirbúninginn aðallega
hafa farið fram innan flokksins
þar sem verið var að leggja lín-
urnar.
„En nú er samtalið við kjós-
endur að komast á skrið,“ segir
Þorvaldur og boðar ferðalag um
landið þar sem stefnan verður
kynnt. Hann segist nokkuð bjart-
sýnn um að úr rætist.
„Ég er ekki í minnsta vafa um
að ef fólk læsi stefnuskrána mynd-
um við sópa að okkur fylgi. Ég
geri mér auðvitað grein fyrir því
að allt gæti farið á annan veg.“
En gerir fjöldi nýrra framboða
þeim erfitt að marka sér sérstöðu?
„Framboðin eru fleiri en ég
bjóst við, sumpart því að ég var
að vonast til þess að einhverjir
gömlu flokkanna myndu sjá sóma
sinn í að draga sig í hlé,“ segir
Þor valdur, en telur að keppnin við
gömlu flokkana verði erfiðari.
„Nú eigum við í höggi við flokka
sem fara fram með miklum blekk-
ingum og við þurfum að keppa
við þá um hylli kjósenda. Því gæti
svo farið að okkar boð-
skapur um víð-
feðma, ópólitíska
hreyfingu og
stefnuskrá,
komist ekki
til skila til
kjósenda.“
Mesta
hættan að mati
Þorvaldar er
að Sjálfstæðis-
flokkur og Framsókn
komist aftur í stjórn.
Efnahagstillögur
þeirra séu ábyrgðar-
lausar, til dæmis
skattalækkunarlof-
orð sjálfstæðismanna,
sem „lögðu sjálfir
ríkis búskapinn í rúst“.
Þá hafi tal framsóknar-
manna um hrægammasjóði
„holan hljóm frá flokki sem
hefur aldrei viljað snerta hár á
höfði íslenskra hrægamma“.
Varðandi væntingar fyrir kjör-
dag segir Þorvaldur að liðs-
menn Lýðræðisvaktarinnar
hafi fundið þunga undir-
öldu í samfélaginu frá
upphafi.
„En það er óljóst
hversu hátt hún mun rísa
og hverju hún mun
skila okkur. Aðalmál-
ið er að þjóðin hefur
valdið á sinni hendi og
ef hún kýs aftur yfir
sig gömlu skúrkana
þá er ekkert við því að
segja.“
Samtalið við kjósendur að hefjast
Þorvaldur Gylfason segir Lýðræðisvaktina byggja stefnu sína á stjórnarskrárfrumvarpinu og markmiðið sé að byggja
réttlátt samfélag. Boðar úttekt á stöðu þjóðarbúsins áður en lánaleiðréttingar og framtíð verðtryggingar verði ákveðin.
Þorgils
Jónsson
thorgils@frettabladid.is
2013
Skuldastaða heimilanna
og verðtrygging
„Það er ekkert í þessu sem
er á nokkurn hátt ósann-
gjarnt gagnvart vogunar-
sjóðum eða lánveitendum.“
1
Ný stjórnarskrá
„Við leggjum áherslu
á nýja stjórnar-
skrá sem kemur frá
fólkinu, eins og 67%
þjóðarinnar vilja.“
2
Nýtt lánakerfi
Fimm prósenta vaxtaþak
og afnám stimpilgjalda
stuðli bæði að stöðug-
leika í fjármálakerfinu
og öryggis fyrir heimilin.
3
0,6%
fylgi
Dögunar
í skoðana-
könnun
Frétta-
blaðsins
5. apríl.
2,8%
Fylgi
Lýðræðis-
vaktarinnar
í könnun
Frétta-
blaðsins
5. apríl.
1
Ný stjórnarskrá
Byggja stefnumál
á frumvarpi stjórn-
lagaráðs „sem þjóðin
kaus og þingið sveik.“
Eignarhald auðlinda
„Við erum flokkur
sem leggur áherslu á
að þjóðin fái arð af
nýtingu auðlinda sem
eru í hennar eigu.“
2
Skuldir heimilanna
og verðtrygging
„Það væri ábyrgðar-
leysi að fullyrða
nokkuð um það án
þess að vita hvernig
raunveruleg staða er.“
3