Fréttablaðið - 08.11.2013, Blaðsíða 54

8. nóvember 2013 FÖSTUDAGUR| MENNING | 30
„Þetta er í fyrsta sinn sem CAPUT
hópurinn flytur verk eftir John
Speight,“ segir Eydís Franzdótt-
ir, óbóleikari hópsins. „Hann
hefur einhvern veginn alveg orðið
útundan hjá okkur þannig að það
er okkur mikil ánægja að heiðra
hann með portretttónleikum. Verk
hans eru afar litrík, sönghæf og
falleg og því sérstakt tilhlökkun-
arefni hjá hópnum að takast á við
þau og leika fyrir áheyrendur,“
segir Eydís.
Tónleikarnir hefjast á nýju
verki; Canto Doloroso til minn-
ingar um Þorkel Sigurbjörnsson.
Verkið er samið fyrir einleiksóbó
og verður þetta frumflutningur
þess. Þá verður fluttur lagaflokk-
urinn The Lady in White frá 1997
við ljóð Emily Dickinson, Verses
and Cadenzas fyrir klarínettu,
fagott og píanó frá 1979, Out of a
Gothic North fyrir fiðlu, selló og
píanó frá 1996 og loks frumflutn-
ingur verksins Cantus V – saxó-
fónkonsert fyrir tenórsaxófón
og kammersveit. Lokaverk tón-
leikanna verður svo kraftmikið
kammerverk, Proud Music of the
Storm, fyrir flautu, klarínettu og
strengjakvartett frá 1995.
Einleikari er Ólafur Jónsson
tenórsaxófónleikari, Eydís Franz-
dóttir óbóleikari frumflytur verk-
ið Canto Doloroso, einsöngvari er
Ingibjörg Guðjónsdóttir sópran en
stjórnandi Guðni Franzson.
- fsb
Heiðra John Speight
CAPUT hópurinn heldur tónleika til heiðurs tónskáldinu John Speight í 15:15
tónleikasyrpunni í Norræna húsinu á sunnudaginn klukkan 15:15.
CAPUT HÓPURINN „Það er okkur mikil ánægja að heiðra John Speight með portretttónleikum,” segir Eydís Franzdóttir.
BÆKUR ★★★★★
Fiskarnir hafa enga fætur
Jón Kalman Stefánsson
BJARTUR
Nýjasta skáldsaga Jóns Kal-
mans Stefánssonar, Fiskarnir
hafa enga fætur, ber undirtitil-
inn Ættarsaga. Þar er sögð saga
ættar sem á uppruna sinn aust-
ur á Norðfirði og þó einkum eins
lauks þeirrar ættar, rithöfundar-
ins og bókaútgefandans Ara. Ari
er alinn upp í Keflavík, „svart-
asta stað á Íslandi“ þar sem höf-
uðáttirnar eru þrjár, „vindurinn,
hafið og eilífðin“. Öðrum þræði
er þetta uppvaxtarsaga Ara en
þetta er líka breið ættarsaga og
tímaplönin í henni eru mörg, við
fylgjumst með unglingsárum
Ara og hjónabandsvandræðum
í nútímanum, en jafnframt er
sögð saga ættingja hans austur
á Norðfirði og í Keflavík eftir
að stór hluti fjölskyldunnar er
fluttur þangað. Fortíðarkaflarn-
ir eru margir hverjir gullfalleg-
ir, en jafnframt átakanlegir, ekki
síst ástarsaga afa hans og ömmu,
skipstjórans og útgerðamanns-
ins Odds og eiginkonu hans Mar-
grétar.
Sagan er sögð af sögumanni
sem stendur Ara nærri, en er
annars nokkuð dularfull persóna.
Kannski er hann hliðar sjálf Ara
sjálfs. Hann á það í það minnsta
til að tala í fleirtölu og minnir
þá mjög á sögumannsröddina í
Vestfjarðaþríleik Jóns Kalmans
sem hófst með Himnaríki og hel-
víti. Sögumaður á það líka til
að bresta í vangaveltur um lífið
og dauðann, um sögur og örlög
í nútíð og fortíð. Rétt eins og í
fyrri bókum Jóns Kalmans dansa
þessar vangaveltur oft og tíðum
á mörkum tilfinningaseminnar.
Það er vandasöm jafnvægislist
að hætta sér á þessi djúp, en það
er list sem Jón Kalman hefur náð
fullkomnum tökum á í síðustu
bókum sínum. Þetta er bók sem
hrífur og getur gert harðgerustu
lesendur klökka á köflum, en hún
er aldrei yfirdrifin eða
væmin.
Það er ekki langt síðan
Jón Kalman hélt erindi
við Háskóla Íslands
sem ol l i pínulit lu
fjaðrafoki í íslensk-
um bókmenntaheimi.
Þar talaði Jón meðal
annars gegn ofur-
áherslu á söguþráð
sem hann taldi til
greinilegra hnign-
u n a r merkja á
skáldsögum sam-
tímans. Það er
þess vegna nokk-
uð merkilegt að
lesa þessa nýj-
ustu skáldsögu
hans sjá lfs .
Þótt hún sé öðrum
þræði breið ættarsaga sem
spannar megnið af tuttugustu
öldinni þá þéttist hún í lokin um
örlög Ara sjálfs, ákvarðanir sem
hann hefur tekið, það sem hann
hefur gert og það sem hann hefur
látið ógert. Og lokasnúningur-
inn er býsna snjöll og áhrifarík
söguflétta sem lokar bókinni
og gefur henni, nokk-
uð óvænt, tals-
verðan (kynja)
pólitískan slag-
kraft.
Jón Kalman
heldur áfram að
þróa og þroska
hæfileika sína og
tækni sem skáld-
sagnahöfundur í
þessari bók. Því
er ekki að neita að
sá sem þetta ritar
opnaði bókina með
blöndu af tilhlökkun
og kvíða eftir stórbrot-
inn Vestfjarðaþríleik
Jóns Kalmans. Kvíðinn
reyndist óþarfur, þetta
er mögnuð skáldsaga og
hún er margbrotnari en
fyrri verk Jóns Kalmans. Hér má
finna allt það sem lesendur þekkja
frá hendi höfundarins, magnaðan
stíl og sterkar tilfinningar en líka
ákveðna og beitta samfélagsrýni
sem fellur fullkomlega að stíl og
anda sögunnar.
Jón Yngvi Jóhannsson
NIÐURSTAÐA: Mögnuð skáldsaga
sem sýnir meistaratök höfundar á
formi skáldsögunnar.
Vindurinn, hafið og eilífðin
RAFTÆKJAVERSLUN • SÍÐUMÚLA 2 • SÍMI 568 9090 • WWW.SM.IS
HEIMABÍÓ Í EINUM HÁTALARA
JBL Cinema SB200
59.990 VERÐ
HELSTU KOSTIR
• Getur notað sömu fjarstýringu og sjónvarpið
• Harman Display Surround tækni
• Þráðlaus Bluetooth tenging
• Einfalt í uppsetningu
TÓNSKÁLDIÐ Hildi-
gunnur segist hafa haft
sérlega gaman af því að
takast á við Magnificat
sem fjölmörg önnur
tónskáld hafa samið
tónlist við.
Tónlistardögum Dómkirkjunnar
lýkur á laugardaginn þegar Dóm-
kórinn frumflytur glænýtt kórverk
í tólf köflum eftir Hildigunni Rún-
arsdóttur á tónleikum í Dómkirkj-
unni. Einnig verða flutt nokkur
íslensk lög eftir Önnu S. Þorvalds-
dóttur, Báru Grímsdóttur og fleiri.
„Þetta er Magnificat með texta
beint úr Biblíunni og snýst um
boðun Maríu,“ útskýrir Hildigunn-
ur. „Þau komu til mín frá Dómkórn-
um fyrir um ári síðan og báðu mig
að gera þetta og ég varð að sjálf-
sögðu við því. Þetta er kórverk án
undirleiks og hægt að flytja kaflana
hvern í sínu lagi þannig að þetta eru
í raun tólf ný kirkjuleg verk.“
Hildigunnur segist oft hafa
samið kirkjuleg tónverk áður, sem
sé raunar dálítið skrítið þar sem
hún sé trúlaus. „En það skiptir
engu, ég vinn að þessu af heilind-
um og með opnum hug og fannst
sérlega gaman að takast á við þetta
verkefni. Það hafa mjög margir
samið Magnificat og frægast er
að sjálfsögðu verk Bachs. Þetta er
nú ekki alveg jafnlangt og það en
næstum því,“ segir Hildigunnur
og hlær.
Dómkórinn hefur í um 30 ár
staðið fyrir tónlistardögum kirkj-
unnar undir heitinu Soli Deo
Gloria, Guði einum dýrð og af því
tilefni hafa á hverju ári verið frum-
flutt ný tónverk sem samin eru sér-
staklega fyrir kórinn eða organ-
istann. Kórstjóri á tónleikunum er
Kári Þormar dómorganisti. - fsb
Í raun tólf ný verk
Dómkórinn frumfl ytur á laugardaginn nýtt íslenskt
tónverk, Magnifi cat eft ir Hildigunni Rúnarsdóttur.
JÓN KALMAN STEFÁNSSON