Fréttablaðið - 23.11.2013, Blaðsíða 8

23. nóvember 2013 LAUGARDAGUR| FRÉTTIR | 8
Haustfundur Jarðhitafélags Íslands í samstarfi við Íslenska orkuháskólann
í Háskólanum í Reykjavík verður haldinn þriðjudaginn 26. nóvember kl. 14.
EINFÖLDUN REGLUVERKS
JARÐHITANÝTINGAR
DAGSKRÁ
14:00 Setning fundarins
Bjarni Pálsson, formaður Jarðhitafélags Íslands,
deildarstjóri virkjanadeildar Landsvirkjunar
14:10 Ávarp
Sigurður Ingi Jóhannsson, umhverfis- og auðlindaráðherra
14:30 Inngangsorð fundarstjóra
Halla Hrund Logadóttir, framkvæmdastjóri Íslenska orkuháskólans
14:40 Regluverk jarðhitanýtingar
Kristín Haraldsdóttir, forstöðumaður Auðlindaréttarstofnunar HR
15:00 Kynning á starfi starfsskilyrðahóps Jarðvarmaklasans
Auður Andrésdóttir, sviðsstjóri, umhverfi og öryggi, Mannviti
15:30 Lokaorð fundarstjóra og fundarslit
15:40 Kaffiveitingar
Staður: Háskólinn í Reykjavík, Menntavegi 1, stofa M101.
Fundurinn er öllum opinn og aðgangur ókeypis
VÍSINDI Verkefni ungs íslensks vís-
indamanns og samstarfsfólks hans
getur orðið til þess að það dragi úr
fátækt og hungri í heiminum um
leið og matvælaverð lækki.
Verkefnið, sem nefnist „Verk-
fræðileg hönnun á efnahvötum:
Áburður framleiddur á hagkvæmari
hátt“, fékk í vikulokin Hagnýtingar-
verðlaun Háskóla Íslands. Að verk-
efninu standa Egill Skúlason, lektor
við Raunvísindadeild Háskólans, og
samstarfsfólk hans.
Egill áréttar að verkefnið sé enn
á tilraunastigi, en rannsóknirnar
miða að því að nýta rafmagn eða sól-
arljós til að breyta nitri úr andrúms-
lofti og vatni í ammóníak sem síðan
megi nota til áburðarframleiðslu.
„Þetta hefur verið svona mission
impossible sem núna er allt í einu
orðið mjög spennandi,“ segir Egill,
en hann hefur unnið að verkefninu
síðustu tíu ár, með samstarfsfólki
við Háskólann, Tekniske Univers-
itetet og Stanford-háskóla.
„Þetta er svona draumaefnahvarf
sem hingað til hefur ekki tekist að
gera,“ segir hann, en tilraunir til að
búa til ammoníak með rafsellu hafa
hingað til bara skilað vetnisgasi.
„En með tölvureikningum gátum
við núna farið að leita að nýjum allt
öðruvísi tegundum af efnahvötum.“
Á síðustu misserum duttu svo Egill
og samstarfólk hans niður á efna-
hvata sem koma betur út en nokk-
ur þorði að vona. „Á síðustu mán-
uðum og vikum erum við búin að sjá
kannski fjóra af þeim hundrað efna-
hvötum sem við byrjuðum með, sem
ekki nóg með að búi til amm óníak
á lágri spennu, heldur búa ekki til
neitt vetni.“ Sú niðurstaða lofar
mjög góðu því talið var að einung-
is tækist að búa til eitt prósent af
ammoníaki meðfram vetni. „Að fá í
staðinn hundrað prósent ammoníak
og ekkert vetni er nánast ótrúlegt.“
Núna standa svo yfir tilraunir til
þess að búa til ammoníak með þess-
um hætti bæði í Danmörku og í til-
raunastofu Háskólans hér á landi.
Niðurstöður úr þeim tilraunum
segir Egill að ættu að liggja fyrir á
næstu vikum og mánuðum.
„Í framhaldinu ætti svo að vera
auðvelt að hagnýta aðferðina á
almennum markaði.“ Þá tekur við
ferli við að ganga frá einkaleyfi og
svo yrði gengið til samstarfs, annað-
hvort við fyrirtæki hér á landi eða
stór orku- eða efnahvatafyrirtæki í
útlöndum. „Þetta yrði þá þróað og
búin til einhver vara.“
Til iðnaðarframleiðslu á amm-
oníaki er í dag og hefur síðustu
hundrað ár verið notuð svonefnd
Haber-Bosch aðferð. Uppgötvunin
bylti matvælaframleiðslu í heimin-
um á sínum tíma. Möguleikum nýju
aðferðarinnar hefur verið líkt við
Haber-Bosch II, með áhrifum um
heim allan, sér í lagi í þróunarlönd-
um þar sem bændur gætu framleitt
sinn eigin áburð. Umfangsmikil og
kostnaðarsöm áburðarframleiðsla
og flutningur áburðar um heiminn
gæti líka heyrt sögunni til.
„Aðalhugmyndin er að hver sem
er geti gert þetta, heima hjá sér, á
bóndabænum eða jafnvel í bílnum.“
Bóndi í sólríku þróunarlandi gæti
mögulega búið til áburð úr vatni,
lofti og sólarljósi. „Það þarf ekki
einu sinni rafmagn.
Hér á Vesturlöndum verður
áburður kannski eitthvað ódýrari
þannig að matvæli lækki aðeins
og mengun minnki aðeins á heims-
vísu, en mest verða áhrifin á þróun-
arlöndin með minnkandi fátækt og
hungursneyðum.“ olikr@frettabladid.is
Í ÖRTÆKNIKJARNA HÍ Líney Árnadóttir, Egill Skúlason og Sveinn Ólafsson í
örtæknikjarna Háskólans þar sem standa yfir tilraunir til að smíða efnahvata sem
byggja á tölvuútreikningum Egils og samstarfsfólks hans. MYND/EGILL SKÚLASON
Íslensk uppgötvun gæti unnið
á hungursneyð á heimsvísu
Ungur íslenskur vísindamaður og samstarfsfólk hans telja sig hafa dottið niður á aðferð til þess að búa til
áburð með einfaldari hætti en áður hefur þekkst. Uppgötvunin gæti valdið breytingum á heimsvísu.
SAMNINGAVIÐRÆÐUR „Okkur er
ekkert að vanbúnaði. Ég á því von
á að samningaviðræður fari á fulla
ferð strax eftir helgi,“ segir Þor-
steinn Víglundsson, framkvæmda-
stjóri Samtaka atvinnulífsins.
Samningaviðræður hafa síðustu
daga strandað á því að Alþýðusam-
bandið vildi skýrari svör varðandi
nokkra þætti fjárlagafrumvarps-
ins. Forystumenn sambandsins
hafa í vikunni átt fundi með ráð-
herrum, nú síðast fjármálaráð-
herra og félags- og húsnæðis-
málaráðherra. „Ég tel mig hafa
fullvissu fyrir því að stjórnvöld
ætli að koma til móts við þá lykil-
þætti sem við höfum lagt áherslu
á í frumvarpinu,“ segir Gylfi Arn-
björnsson, forseti Alþýðusam-
bandsins.
Hann telur að það verði bætt í
varðandi heilbrigðiskerfið og það
verði komið til móts við atvinnu-
leitendur, bæði þá sem eru að leita
að vinnu og þá sem hafa klárað
bótarétt sinn. Þá ætli stjórnvöld
að endurskoða afstöðu sína til
menntamála og sjóða sem félagar í
verkalýðshreyfingunni hafa getað
sótt í.
Gylfi segir að aðildarsam-
bönd ASÍ ætli að ganga sameinuð
til kjaraviðræðna við Samtök
atvinnulífsins.
„Við ætlum að gera sameigin-
legan aðfarasamning til skamms
tíma og hefjast svo handa við gerð
samnings til lengri tíma.“
Gylfi segir að það verði ekki
hægt að landa samningi með
tveggja prósenta launahækkun.
„Verðbólgan er 3,3 prósent svo
það þarf meira en tvö prósent til
að kaupmáttur aukist. Við og Sam-
tök atvinnulífsins erum sammála
um að það eigi að auka kaupmátt,“
segir hann.
Þorsteinn Víglundsson segir að
launaliður hafi ekkert verið rædd-
ur.
„Það er hins vegar einhugur um
að gera samning til tólf mánaða,“
segir hann. johanna@frettabladid.is
Viðræður að
komast í gang
Verkalýðshreyfingin ætlar að ganga sameinuð til
kjara viðræðna við atvinnurekendur. Semja á til tólf
mánaða. Ekki enn verið rætt um launahækkanir.
TIMINN AÐ RENNA ÚT Kjarasamningar renna út um mánaðamótin. Eiginlegar
kjaraviðræður hefjast eftir helgi. Reyna á að gera skammtímasamning til eins árs.
FRETTABLAÐIÐ/VILHELM
Þetta
hefur
verið svona
‚‚miss ion
impossible‘‘
sem núna
er allt í einu
orðið mjög spennandi.
Egill Skúlason,
lektor við Raunvísindadeild HÍ.
SAMGÖNGUR Annar hver farþegi
í leigubílum spennir ekki belt-
ið. Þetta kom fram í talningu
sem bílstjórar hjá Hreyfli/Bæj-
arleiðum gerðu fyrir VÍS um
helgarnótt nú í haust.
Mikill munur er svo á því
hvort fólk notar öryggisbelti
innan- og utanbæjar. Síma-
könnun Samgöngustofu bendir
til að fjórðungur bílstjóra og
farþega hafi verið í bíl án belt-
is hálfu ári eða skemur áður en
könnunin var gerð. Utanbæjar
hafði einn af tíu verið í bíl án
beltis.
- skó
Könnun í leigubifreiðum:
Helmingurinn
er ekki í belti
SAMGÖNGUR Hlutfall bíla með
nagladekk var 28% á móti 72%
naglalausum í Reykjavík í taln-
ingu sem gerð var 14. nóvem-
ber síðastliðinn. Á síðasta ári
var hlutfallið 26% á móti 74%.
Hlutfalls sóts úr bílum og ösku í
svifryki hefur aukist verulega.
Reykjavíkurborg lætur
reglulega kanna hlutfallið á
milli negldra og ónegldra hjól-
barða og mest hefur það farið
í 34-36% í febrúar og mars.
Nagladekk eru aðeins leyfileg í
borginni á tímabilinu 1. nóvem-
ber til 15. apríl, því þau valda
auknu svifryki og sliti á mal-
biki.
- skó
Hlutfall sóts og ösku eykst:
Fjórðungur á
nagladekkjum