Fréttablaðið - 23.11.2013, Blaðsíða 38

23. nóvember 2013 LAUGARDAGUR| HELGIN | 38
Rakel Garðarsdóttir og Steinar Bragi gáfu nýverið út bókina Reimleikar í Reykjavík. Bókin er byggð á viðtölum við lifandi og í sumum tilfellum dána Íslendinga um nokkr-ar af alræmdustu draugasögum Reykjavíkur. „Ég hafði lengi safnað að mér draugasögum
úr bænum,“ segir Rakel, „eins og hann.“ Hún bendir á
Steinar Braga. „Ég hafði samband við Forlagið, kynnti
fyrir þeim hugmynd að bókinni og þau vísuðu mér á
Steinar. Við hittumst og fengum miðla í lið með okkur,
bönkuðum upp á hér og þar og fundum fleiri sögur.
Loks völdum við úr það besta og Steinar Bragi færði í
stílinn.“
Fjölmargar ljósmyndir eru í bókinni, bæði nýjar og
gamlar, og aftast er kort þar sem byggingarnar eru
merktar inn á. „Því er alveg kjörið að fara draugarúnt
með fjölskyldunni,“ segir Rakel.
Þeim finnst báðum draugasögur skemmtilegar og
þær höndli alveg áreiðanlega með furður mannsand-
ans. „Ég treysti líka fólki til þess, alla jafna, að ljúga
ekki upp á sig mörgum ærsladraugum og umskipting-
um – það er ekki eins og það njóti upphefðar af því. Ég
veit líka að skynfæri okkar spanna ekki nema brot af
litrófi verunnar, og er ekki bjánalegt að eigra aleinn
um miðnæturmyrkrið veifandi vasaljósi, neitandi
myrkri? Það rúmast fleira í þessum heimi en brauð og
ví-si-ndi!“ segir Steinar Bragi.
En skyldu þessar draugasögur sem þau hafa valið
eiga eitthvað sameiginlegt? Skyldi vera einhver rauður
þráður, sem gengur í gegnum þær allar? Rakel jánkar
því og segir: „Við lögðum upp með að finna nýjar og
sem minnst þekktar sögur, og höfðum sem skilyrði að
þær hefðu ekki áður verið skrásettar. Sumar rötuðu
á pappír með hjálp miðla sem fóru með okkur í bygg-
ingarnar. En áherslan var á þær sem féllu vel að lengri
söguþræði, væru ekki eintómar atvikalýsingar sem
nóg er af í bænum en leiða aldrei að neinu meira – brak
í gólfi, dularfull lykt, spilað á píanó þar sem enginn er.
Í stað þess að koma okkur upp tæmandi lista af braki
bæjarins vildum við persónugera vandann, nálgast
furðurnar með upphafi, miðju og endi.“
Ætlunin er að búa svo til þáttaröð úr bókinni – með
hvaða sniði verða þættirnir? Þættirnir verða ansi
ólíkir bókinni, segir Rakel sem sýslar með þáttagerð-
ina. „Stjórnandi þáttarins gengur um götur Reykjavík-
ur með hinum ýmsum viðmælendum og kynnir fyrir
áhorfandanum valdar byggingar sem allar búa yfir
draugasögum. Við spjöllum við fólk sem hefur upplifað
eitthvað óvenjulegt í byggingunum og blöndum inn í
þetta gömlu myndefni. Byggingarnar eru allar þekktar
byggingar í Reykjavík og með þessu fær áhorfand-
inn heima í stofu nýja sýn á Reykjavík og þær fallegu
byggingar sem í henni standa en vilja gleymast í hraða
dagsins.“
Þau hafa bæði áhuga á frekara samstarfi. „Drauga-
trú hefur fylgt okkur Íslendingum afar lengi – en
lítið verið tekið saman af sögum nú í seinni tíð,“ segir
Rakel, „Ég er alveg til í að safna fleiri svona frábær-
um sögum saman, með honum Steinari Braga, áður
en allar þessa sögur sem í dag eru munnmælasögur,
gleymast að eilífu,“ heldur hún áfram. „Já, það þarf að
klára þetta land,“ segir Steinar, „kíkja á það sem hefur
gerst nýlega í eyðibýlum, hellum, gljúfrum, jöklum, ám
og á söndunum og fara svo á sjóinn – það er svo margt
sokkið og sjórekið. Ég heyrði af þorsktorfu sem gengi
aftur í hausnum á forstjóra Samherja, verðum við ekki
að skoða það?“ segir Steinar Bragi að lokum.
Ólöf
Skaftadóttir
olof@frettabladid.is
Fólk lýgur ekki upp á sig ærsla-
draugum og umskiptingum
Steinar Bragi og Rakel Garðarsdóttir gáfu út bókina Reimleikar í Reykjavík nú á dögunum. Í bókinni skrásetja þau nýjar
og lítið þekktar draugasögur úr höfuðborginni. Ætlunin er að fylgja bókinni eftir með þáttaröð úr smiðju Vesturports. Stein-
ar Bragi og Rakel útiloka ekki frekara samstarf og Steinar segir fleira rúmast í þessum heimi en einungis brauð og vísindi.
HEILLAST AF DRAUGASÖGUM Rakel Garðarsdóttir og Steinar Bragi hafa gaman af draugasögum. Þau segjast vita að skynfæri okkar spanni
ekki nema brot af litrófi verunn ar. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
„Núllið í Bankastræti var opnað 17. júní árið 1930, sama dag og
Hótel Borg en með minni viðhöfn. Það var með elstu almenn-
ingssalernum Reykjavíkur og fékk nafn sitt af stöðu sinni neðst í
Bankastræti, en kannski einnig af dulvitaðri löngun til að breiða
yfir óaflátanlega losunarkröfu líkamans. Samkvæmt Sigmund
Freud er slíkt yfirklór ávísun á nevrósu.
Árið 2005 var kvennadeild Núllsins lokað en hinum megin
götunnar (Stjórnarráðsmegin) var karladeildin gerð samkynja
þartil einnig henni var lokað ári síðar. Í aðdraganda lokunarinnar
var einn klósettvarðanna með hærri laun en borgarstjórinn, og
þarmeð hæstlaunaði starfsmaður borgarinnar, vegna óhóflegs
svigrúms til yfirvinnu sem hann ku hafa nýtt sér– að sumra sögn
vegna ítrekaðra veikindaleyfa samstarfsmanns hans. Raunar er
löng hefð fyrir því að klósettverðir beggja megin götu hafi reynst
klókir í viðskiptum; framan af rekstri klósettanna gátu konur
nálgast pottaleppa, klukkustrengi og dömubindi sunnanmegin,
en karlarnir rakspíra, greiður og smokka norðanmegin.
Með tímanum urðu klósettin subbulegri, þau urðu vinsæl
hjá sprautufíklum, sniffurum, hórum, rúnkurum og unglingum,
og um helgar, þegar opið var fram á nótt, leitaði fólk af öllum
stéttum þangað inn til að halda framhjá mökum sínum eða
kasta upp. Eftir að Núllinu var lokað hefur sest að fúi í gólfi og
veggjum, flísar fallið af veggjum og brotnað og fólk brotist inn
og gengið erinda sinna alls staðar nema í klósettin. Hugmyndir
eru uppi um að opna þar myndlistargallerí. Við karlaklósettin,
bakatil, má gægjast inn um lítinn glugga og ef lýst er inn um
hann með vasaljósi sjást þar rottur og í mildu veðri má greina í
þeim tístið.
Hvað varðar reimleika á Núllinu sást þar löngum til eldri
manns í rakaraslopp sem talinn var einn af fyrstu klósettvörð-
unum. Lítið bar á honum en þó settist hann á stól í varðarklef-
anum, skipti um klósettrúllu, gekk sópandi um gólf og drollaði
stundum í gættinni. Í seinni tíð hefur sést til hans neðst í
tröppunum þar sem hann gægist upp úr þessu handanlífi sínu
og fylgist með fólkinu streyma hjá, svipurinn hvorki tiltakanlega
glaður né týndur. Kannski veltir hann því fyrir sér hversu fáir
komi nú í heimsókn, eða gáir til veðurs, og kannski er veðrið
alltaf jafn grátt. Sjáðu ljósið, maður!“
Núllið í Bankastræti– úr Reimleikum í Reykjavík
NÚLLIÐ Í BANKASTRÆTI.