Skessuhorn - 24.06.2009, Síða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 24. JÚNÍ
Ekki virð ist krepp­
an vera al veg skil­
in við okk ur enn
þó vænt an lega vildi
marg ur óska þess að
svo væri. Hlut irn­
ir eru held ur ekki al­
veg eins ein fald ir og þeg ar fólk bjó í
meira ná vígi við nátt úr una og hafði
meiri mögu leika á að bjarga sér með
bein teng ingu við hana þó þar gæti
svo s em geng ið á ýmsu eins og karl­
inn kvað:
„All an bú skap mig hef ur minn“
- mælti forð um karl tetr ið;
„ Neitt ei brost ið nokk urt sinn
- nema mat, hey og eldi við.“
En það gat nátt úr lega kom ið fyr­
ir hjá öll um að það yrði skort ur á
slík um varn ingi. Svona eitt hvað líkt
og hjá mann in um sem tók að sér að
leggja mið stöðv ar lagn ir í hús á fyrstu
árum þeirr ar tækni hér lend is. Að­
spurð ur hvort það væri satt að lagn ir
eft ir hann vildu leka svar aði hann því
til að það væri ekki. Ja, kannske að­
eins um sam skeyt in.
Það var gam alla manna mál að
lang ví an væri allra fugla svefn létt­
ust en það þótti líka kost ur á hverj­
um manni að liggja ekki á sig lús um
há vor dag inn. Um Pét ur Pét urs son á
Mal ar rifi, lík lega þann elsta því þeir
munu hafa ver ið nokkr ir í röð, var
ein hvern tím ann ort:
Þeg ar fært á flyðru vang
fróma drótt in met ur
lúr ir meira Lóns í drang
lang ví an en Pét ur.
Ekki man ég hvort eft ir far andi vísa
er eft ir þann sama Pét ur en ein hvern
veg inn tengi ég þetta þó sam an en
alla vega ber hún vott um nægju semi
sem er líka kost ur og ekki síst í dag:
Þeg ar ég kom þreytt ur inn
þá var nóg um forða.
Há karls bita og harða kinn
hafði ég til að borða.
Vona ég að Snæ fell ing ar hafi sinnu
á að leið rétta mig ef ég er að þvæla
ein hverja vit leysu eins og mér er
tamt.
Hrogn kelsa veiði var mörg um
drjúg bú bót og hafði auð vit að veru­
lega þýð ingu fyr ir mörg heim ili.
Stöku mað ur hafði orð fyr ir að geta
villst á tross um í morg unsár ið ef fáir
aðr ir voru vakn að ir og jafn vel að aðr­
ir teldu hafa ó drýgst eitt hvað í sín um
net um. Mig minn ir að það hafi ver ið
Eyjólf ur Ljós toll ur sem orti:
Lif ir á farða lún ótt ur
og lamba sparða méli.
Hegg ur skarð í hrogn slepp ur
Högni í Garða seli
Mér finnst að ég hafi séð svar vísu
við þess ari en hvorki man ég á þess­
ari stundu hvern ig hún var eða hver
orti en ef ein hver kann ast við þenn an
kveð skap þá endi lega haf ið sam band
við mig. Til munu líka fleiri orða­
lags út gáf ur af þess ari vísu enda orða­
lag henn ar ekki í hvers manns munni
nú á tím um.
Þor steinn Magn ús son frá Gil haga,
fað ir Ind riða G., var eitt sinn á yngri
árum sín um fyr ir vinna sem kall að
var eða nokk urs kon ar ráðs mað ur hjá
konu sem Her sel ía hét og bjó ó gift á
Hóli í Skaga firði. Er Þor steinn hafði
ver ið þar um hríð vildi hann ekki
vera leng ur en hús freyja vildi halda
starfs krafti sín um. Er ekki gekk sam­
an hjá þeim um ráðn ing ar mál in seg ir
hún loks í fússi að hann megi svo s em
fara, hún sjái ekki eft ir hon um „enda
þótt mig vanti mann sem stend ur.“
Þor steinn orti þá í orða stað henn ar:
Síst er ég að syrgja þig
sem við margt ert kennd ur
Þó ég viti vel að mig
vant ar mann sem stend ur.
Bróð ir Þor steins, Jó hann Magn ús­
son á Mæli fellsá orti af sama til efni:
Hóll inn get ur gæfu veitt
og gull á báð ar hend ur.
Hersu vant ar að eins eitt;
ung an pilt sem stend ur.
Hið ár lega kvenna hlaup er nú ný­
af stað ið og hef ég ekki ann að en góð­
ar fregn ir af öll um þess fram farn aði.
Fyr ir nokkrum árum hlupu kon ur
í Kjarna skógi í Eyja firði og var tal­
að um að þús und kon ur hefðu tek­
ið þátt. Dag inn eft ir gekk Hjálm ar
Frey steins son um svæð ið og hugs­
aði með sér:
Hjart að í mér hlær
er hugsa ég um þær
tíu þús und tær
sem töltu hér í gær.
Lík lega hef ur það ver ið um svip­
að leyti að ís lensk ur reið kenn ari fór
til Fær eyja þeirra er inda að upp fræða
gilda limi í fær eysku ríð inga manna­
fé lagi um hin ar æðri reiðlist ir. Stuttu
síð ar kom hann til baka og gekk þá
við hækj ur. Fljót lega eft ir þessa við­
burði komst eft ir far andi kvið ling­
ur á kreik sem Birg ir Hart manns son
snar aði laus lega úr fær eysku:
Ís lend ing arn ir er skrambi skýr,
þær skrölt ir um heim ur inn víða.
Það kom hér en lít ill og ljót ur fýr
að lær´ossur til að ríða.
Hann hopp aði bak po en hest ell-
er kýr
eða hvað það nú hét þetta fer lega
dýr.
Men bykkjur inn fart aði í fjórða gír
so féll vesl ing ur inn po klöpp inn
og braut á sér báð an löpp inn.
Æði mikl ar breyt ing ar hafa orð­
ið á mörk um sveit ar fé laga á seinni
árum og ef ekki er ver ið að sam eina
sveit ar fé lög þá eru sam ein að ir meiri­
og minni hluti svo úr verð ur ein­
hvers kon ar fjöl nota fram hluti. Fyr ir
nokkrum árum var rætt um út hlut­
un lóð ar til Kaup fé lags Borg firð inga
í sveit ar stjórn og lét Guð rún Fjeld­
steð bóka at huga semd við út hlut­
un ina. Haft var eft ir Guð steini Ein­
ars syni að bók un in væri fyr ir neð­
an belt is stað. Reynd ur fund ar rit ari
skráði síð an í skjöl:
Eng inn nema Guð steinn get ur
greini lega upp lýst hvað
Guð rún Fjeld steð færði í let ur
fyr ir neð an belt is stað.
Oft hef ur nú heyrst eitt hvað lít­
il lega í sveit ar­ og bæj ar stjórn ar­
mönn um á fund um og vænt an lega
eru ekki all ir bún ir að gleyma öll­
um vand ræða gang in um í borg ar­
stjórn Reykja vík ur á und an förn um
árum. Eft ir far andi lim ru kall ar Jónas
Árna son ,,Á lits gerð frá gam alli tjarn­
ar rönd:“
Þó álft irn ar lát um ei linni
í bölv aðri brauð græðgi sinni,
útum glugga ég heyri
oft há vaða meiri
í bless aðri borg ar stjórn inni.
Á hverju ári tek ur um ferð in sinn
toll og meiri en við kær um okk ur
um. Stund um er tal að um að ung ir
öku menn séu hættu leg ir í um ferð­
inni en ekki voru þeir all ir betri sem
tóku öku próf seint á æv inni. Heið­
rek ur Guð munds son frá Sandi tók
ekki bíl próf fyrr en hann var orð­
inn nokk uð full orð inn og fékk sér þá
Saab bif reið en þótti ekki mjög ör­
ugg ur öku mað ur. Um hann og öku­
lag hans kvað vin ur hans Rós berg
Snæ dal:
Heið rek ur á sín um Saab
suð ur úr bæn um æddi.
Suma meiddi, suma drap,
suma bara hræddi.
Björn Þór leifs son var held ur ekki
í vafa um hvað væri mesta hætt an í
um ferð inni:
Hið versta fár á veg un um
sem verð ur fólki að bana
að þurfa að keyra inn an um
alla hálf vit ana.
Þó all marg ar hesta vís ur hafi ver­
ið kveðn ar á Ís landi bæði að fornu
og nýju fer minna fyr ir lof vís um um
bif reið ir en hér kem ur þó ein eft ir
Andr és Val berg:
For dinn blái fer á stjá
Fróns um háar lend ur,
stein um grá um stikl ar á
stýra kná ar hend ur.
Lát um hér stað ar numið að sinni.
Með þökk fyr ir lest ur inn,
Dag bjart ur Dag bjarts son
Hrís um, 320 Reyk holt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Vísnahorn
Þó ég viti vel að mig ­ vant ar mann sem stend ur
Heilsan Höf uð verk ir
Höf uð verk­
ur minnk ar lífs­
gæði og ber því
að taka höf uð­
verk al var lega. Hann er senni lega
al geng asta sjúk dóms ein kenni sem
við þekkj um. Þó marg ir þjá ist af sí­
end ur tekn um höf uð verk er oft lát­
ið hjá líða að leita lækn is. Á stæð an
get ur ver ið að ann að hvort er höf­
uð verk ur inn á lit inn sak laus kvilli
sem ber að harka af sér eða ein­
fald lega hræðsla við að verk ur inn
sé ein kenni al var legs sjúk dóms.
Höf uð verk ur get ur átt upp­
runa sinn í vöðv um og lið um á
hálsi, kinn beina­ eða enn is hol­
um, kjálka lið um, tönn um, eyr um
eða aug um. Þrýst ings breyt ing ar í
mið tauga kerfi geta einnig vald ið
höf uð verk. Æðar í heil an um eru
við kvæm ar fyr ir þrýst ingi og togi
og heila himn urn ar, sem um lykja
heil ann eru mjög við kvæm ar fyr­
ir togi og bólgu. Sjálf ur heila vef­
ur inn er hins veg ar til finn inga laus
vegna þess að þar eru hvorki sárs­
auka nem ar né sárs auka taug ar.
Al geng asti höf uð verk ur inn er
svo kall að ur spennu höf uð verk­
ur, en vöðva spenna, t.d. í kjálka,
gagn aug um, enni og hálsi er senni­
lega að al or sök spennu höf uð verkj­
ar. Streita og and legt álag geta
líka leitt til spennu höf uð verkj­
ar. Spennu höf uð verk ur er yf ir leitt
langvar andi og með æða slætti.
Mígreni er þó al var legra en
venju bund inn höf uð verk ur og set­
ur veru legt mark á þann sem þjá­
ist af því. Um 10% Ís lend inga fær
a.m.k. eitt mígrenkast á ári og
helm ing ur þeirra fær eitt eða fleiri
köst í mán uði. Mígreni er þrefalt
al geng ara með al kvenna en karla.
Verkja köstin byrja yf ir leitt í æsku
eða á yngri árum og sjald an eft ir
35 ára ald ur. Mígreni er skil greint
sem verkja köst sem standa venju­
lega yfir í 6­24 klst. og fylg ir oft
ljós fælni. Auk þess fá flest ir ó gleði
og upp köst. Á und an verkjakast inu
fá sum ir fyr ir boða ein kenni, sem
koma yf ir leitt fram sem sjón trufl­
an ir, t.d. sikk­sakk mynst ur, ljós
eða blikk andi mynd ir sem breið ast
smám sam an yfir sjón svið ið. Fyr ir­
boði get ur einnig falið í sér svima,
mál trufl an ir eða dofa sem byrj ar á
af mörk uð um stað, t.d. í vísi fingri
og breið ist síð an út, upp hand legg­
inn og í and lit á 20 mín út um. Þessi
for ein kenni standa venju lega yfir í
5­30 mín út ur. Verk ur inn er um
allt höf uð ið eða bara öðru meg­
in og hjá sama ein stak lingi get ur
hann færst til eða ver ið alltaf sömu
meg in. Verk ur inn er yf ir leitt mjög
sár, stöð ug ur eða með æða slætti
þeim meg in í höfð inu sem verk ur­
inn er, og ger ir sjúk ling inn ó fær­
an til vinnu. Fleiri gerð ir af höfðu­
verk þekkj ast, líkt og Hortons höf­
uð verk ur, sem er sjald gæf ur en er
einn sá sár asti sem til er.
Reglu leg notk un verkja still andi
lyfja get ur vald ið því að sjúk ling­
ur inn verð ur næm ari fyr ir sárs­
auka en áður. Þetta get ur vald ið
því að stöðugt þarf stærri skammta
af verkja lyfj um til að slá á verk­
inn. Auk in notk un verkja lyfja
get ur vald ið dag leg um höf uð­
verk og það eina sem slær á verk­
inn er meira af lyfj un um. Dæmi
um lyf sem geta vald ið höf uð verk
er para seta mól og asetylsalisyl­
sýra ( Magnýl, Treo, Alka­Seltz er).
Þessi lyf fást öll án lyf seð ils. Höf­
uð verkj ar vegna verkja lyfa verð ur
oft vart eft ir töku 6­8 verkja taflna
á dag, en stund um duga 2­3 töfl ur
til að við halda höf uð verk. Mörg
önn ur lyf geta vald ið höf uð verk
og er höf uð verk ur al geng auka­
verk un margra lyfja, eink um blóð­
þrýst ings lækk andi lyfja og lyfja við
hjarta sjúk dóm um.
Sjálfs hjálp við
höf uð verk
Or sök höf uð verkj ar get ur í
sum um til vik um ver ið al var leg ur
sjúk dóm ur þar sem þörf er á taf­
ar lausri lækn is að stoð, en er sem
bet ur fer sjald gæft. Áður en hægt
er að með höndla höf uð verk með
ein hverj um ár angri er nauð syn­
legt að búið sé að greina hvers eðl­
is verk ur inn er. Gott er að punkta
hjá sér helstu at riði varð andi hvert
verkjakast. Lækn ir á þá auð veld ara
með að greina höf uð verk inn hafi
hann þess ar upp lýs ing ar til hlið­
sjón ar. Höf uð verk get ur stund­
um ver ið hægt að setja í sam band
við matar æði, á feng is neyslu, tíða­
blæð ing ar, lík am lega á reynslu eða
streitu. Vöðva bólga get ur vissu­
lega vald ið höf uð verk. Gott er að
grípa til bólgu eyð andi verkja lyfja
sem fást án lyf seð ils, slaka á í heitu
vatni, hreyfa sig reglu lega til að
létta lund, draga úr streitu og síð­
ast en ekki síst fyr ir al mennt heil­
brigði. Slök unaræf ing ar geta líka
ver ið gagn leg ar.
Har ald ur Á Sig urðs son, lyfja fræð-
ing ur hjá Lyf og Heilsu á Akra nesi.
Hrepps laug in við Efri­Hrepp í
Anda kíl, sem varð átt ræð á síð asta
ári, hef ur nú ver ið opn uð að nýju.
Síð ustu árin hef ur rekst ur henn­
ar ver ið leigð ur út en er nú kom­
inn aft ur í hend ur eig and ans, sem
er Ung menna fé lag ið Ís lend ing ur.
Ekki tókst að hafa laug ina opna síð­
asta sum ar en það tókst ung menna­
fé lag inu núna með góð um stuðn­
ingi Skorra dals hrepps. Að und an­
förnu hafa fé lag ar í Ís lend ingi ver­
ið að mála, skúra, skrúbba og bóna
og nú er allt orð ið klárt til að taka
á móti gest um í þessa vin sælu sund­
laug í skjól góðu og fögru um hverfi,
sem marg ir hafa not ið í gegn um
tíð ina. Opið er mánu daga­föstu­
daga kl. 15­22 og um helg ar frá 12­
22.
hb
Djass dúótón leik ar verða í Skrúð­
garð in um, Kirkju braut 8 á Akra­
nesi laug ar dagskvöd ið 27. júní
klukk an 22. Danski kontra bassa­
leik ar inn Andr e as Dreier, sem bú­
sett ur er í Osló, leik ur á tón leik un­
um á samt gít ar leik ar an um Andr ési
Þór Gunn laugs syni. Þeir fé lag ar
koma til með að leika ýmsa þekkta
jazzslag ara í bland við eig ið efni.
Þeir hafa starf að mik ið sam an uppá
síðkast ið en þar ber helst að nefna
að Andr és er með lim ur í kvar­
tett bassa leik ar ans í Osló og hafa
þeir leik ið víða í Nor egi og í mars
2009 kom út disk ur inn „Stew“ með
Andr e as Dreier kvar tett. Disk ur inn
verð ur til sölu á tón leik un um. Að­
gangs eyr ir er 1000 krón ur. Tón­
leik arn ir eru í sam starfi við Blús­
og djass fé lag Akra ness.
-frétta til kynn ing
Andr e as Dreier kontra bassa leik ari.
Jazz í Skrúð garð in um
á laug ar dag inn
Það er ekki ama legt um hverf ið við Hrepps laug.
Búið að opna Hrepps laug