Skessuhorn - 07.12.2011, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 7. DESEMBER
Karla kór inn Svan ir á Akra­
nesi var starf andi á ár un um 1915
til 1980. Á vel mekt ar ár um kórs­
ins var hann í hópi bestu karla kóra
í land inu, eink um á sjö unda ára­
tugn um þeg ar hann var í hönd um
ungs og metn að ar fulls stjórn anda
Hauks Guð laugs son ar. Lít ið hef­
ur ver ið til af efni með söng kórs­
ins, eink um sök um þess að hljóð­
upp tök ur, svo sem frá af mæl is tón­
leik um kórs ins 1965, fund ust ekki
um ára bil í hljóm banda safni Rík­
is út varps ins. Fyr ir til stilli Svav ars
K. Garð ars son ar bryta á Akra nesi,
á huga manns um björg un þess ara
menn ing ar verð mæta, var gang­
skör gerð að finna þess ar upp­
tök ur á samt fleira efni með söng
Svana. Það tókst með að stoð góðra
manna eins og Hreins Valdi mars­
son ar hjá tón list ar deild RÚV og
Hauks Guð laugs son ar sem hafa
end ur unn ið þetta efni og er það nú
að koma í við hafnar út gáfu; tveim­
ur geisla disk um og á gripi af sögu
kórs ins í mynd skreytt um bæk lingi
sem fylg ir geisla disk un um. Þar rit­
ar Gest ur Frið jóns son sögu kórs­
ins fram yfir 1965 og Hall grím­
ur Árna son tek ur þar við. Hauk ur
Guð laugs son rifj ar upp minn ing­
ar frá árum sín um við tón list ar­ og
kór stjórn un á Akra nesi og spjall að
er við Stef án Bjarna son fyrrv. yf ir­
lög reglu þjón sem var kór for mað ur
um ára bil. Einnig eru í bæk lingn­
um text ar við lög in, en á disk un um
tveim ur er um tveggja tíma efni í
söng og tón um.
Svav ar Garð ars son frum kvöð­
ull inn að þessu fram taki er son ur
eins kór fé lag ans í Svön um, Garð­
ars Ósk ars son ar. Svav ar sagði í
sam tali við Skessu horn að hann
hafi lengi haft á huga fyr ir því að
bjarga þess um menn ing ar verð­
mæt um frá glöt un. Ekki hafi það
dreg ið úr á huga sín um og á form­
um þeg ar Álfta gerð is bræð ur úr
Skaga firði sungu yfir mold um föð­
ur síns. Eft ir þá at höfn barst í tal
söng ur Svana og í því sam bandi
luku bræð urn ir frá Álfta gerði
miklu lofs orði á söng Svana sem
þeir sjálf ir urðu vitni að á tón leik­
um kórs ins á Ak ur eyri 1962. Þá fór
mikl um sög um af frá bær um söng
kórs ins á af mæl is tón um 1965 sem
tekn ir voru upp af Rík is út varp inu,
en sú upp taka hef ur ekki ver ið til­
tæk þar til fyr ir stuttu þeg ar hún
fannst.
Fyrstu ár Svana
Í sögu á gripi Gests Frið jóns­
son ar seg ir að hinn14. októ ber
1915 hafi ver ið að til hlut an nokk­
urra söngá huga manna á Akra nesi
stofn að Söng fé lag ið Svan ir. Einn
að al hvata mað ur að stofn un inni var
Ó laf ur Fin sen, síð ar hér aðs lækn ir.
Fyrsti for mað ur var kjör inn Axel
Böðv ars son, en alls voru stofn fé­
lag ar tíu.
„ Fyrsti söng stjóri sem söng fé­
lag ið réð til sín, var ung frú Petr­
ea G. Sveins dótt ir, org anisti við
Akra nes kirkju, og stjórn aði hún
fyrsta sam söng þess, sem var á ann­
an dag jóla sama ár og fé lags stofn­
un in fór fram. Næsti söng stjóri var
Ó laf ur B. Björns son, sem tók við
haust ið 1918, en skömmu eft ir að
æf ing ar hófust, tók Spánska veik in
að geisa og féllu þá æf ing ar nið ur.
Næstu þrjú ár starf aði kór inn lít ið.
Haust ið 1922 hófust reglu bundn ar
æf ing ar að nýju und ir stjórn Ó lafs,
og var hald inn sam söng ur á ann­
an dag jóla það ár og sömu leið­
is næstu þrjú árin, til 1925. Eft­
ir þetta lá starf semi söng fé lags ins
niðri um ára bil, en fé lag arn ir tóku
hins veg ar marg ir þátt í sön gæf ing­
um og sam söngv um bæði í blönd­
uð um kór um og karla kór um á veg­
um ým issa ann arra fé laga sam taka.
Haust ið 1934 hóf söng fé lag­
ið starf semi sína að nýju og gekk
þá í Sam band ís lenskra karla kóra,
að til hlut an Ó lafs B. Björns son ar.
Þá fékk það til liðs við sig Sig urð
Birk is, söng kenn ara frá S.Í.K. til að
kenna kór fé lög um radd beit ingu. Á
næstu árum dofn aði aft ur yfir söng­
starf inu og hætti Ó laf ur B. Björns­
son sem söng stjóri um sinn. Voru
nú sí felld ir erf ið leik ar með út veg­
un á söng stjór um og var eng inn
sjálf stæð ur sam söng ur hald inn, en
sung ið var nokk uð á skemmt un um
ým issa fé laga. Haust ið 1936 fékk
söng fé lag ið Sig urð Birk is aft ur til
söngkennslu.Var síð an sam söng­
ur 24. októ ber það ár, und ir stjórn
Ó lafs B. Björns son ar. Nokkrum
dög um síð ar söng kór inn í Rík is­
út varp inu og end ur tók síð an söng­
skemmt un ina 19. des em ber sama
ár.“ Þannig seg ir Gest ur frá fyrstu
tveim ur ára tug un um í sögu Karla­
kórs ins Svana, en hér á eft ir verð­
ur grip ið nið ur í þetta sögu á grip á
stöku stað.
Sam keppni
Næstu árin voru ekki öfl ug í
starfi Svana, sem fyrr reynd ist erfitt
að fá söng stjóra, og einnig virð ist
hafa gætt nokk urr ar ó á nægju inn­
an kórs ins. Þessi ó á nægja er m.a.
rak in til meintra stjórn mála legra
á hrifa á stjórn kórs ins. Þessi staða
varð til þess að ann ar karla kór var
stofn að ur á Akra nesi 1943, Karla­
kór Akra ness. Það ýtti á Svani að
þétta rað ir sín ar og efla kór starf ið.
Kór arn ir voru svo fljót lega sam­
ein að ir.
Árið 1946 var Geir laug ur Árna­
son ráð inn stjórn andi og stjórn aði
hann kórn um til hausts ins 1954.
Þá var Magn ús Jóns son, söng kenn­
ari, ráð inn stjórn andi, og stjórn­
aði hann kórn um næstu þrjú árin.
Und ir stjórn hans var minnst 40
ára af mæl is, með sam söng í Bíó­
höll inni, og síð an var af mæl is há tíð
að Hót el Akra ness.
Haust ið 1960 kem ur svo nýr
söng stjóri, Hauk ur Guð laugs­
son, skóla stjóri Tón list ar skól ans
og org anisti við Akra nes kirkju, en
með því má telja, að brot ið hafi
ver ið blað í sögu kórs ins, því þá
tek ur við stjórn inni ung ur, á huga­
sam ur og há mennt að ur tón list ar­
mað ur, sem ekki stund aði hana sem
tóm stunda starf, eins og for ver ar
hans höfðu þurft að gera, þótt þeir
hafi unn ið kórn um með því mjög
gott starf, vegna á huga og eðlis­
kosta. Færð ist nú mik ið líf í söng­
starf ið og voru haldn ir sam söngv­
ar und ir stjórn Hauks á Akra nesi,
í Reykja vík og víða úti um land ið
á næstu árum. Sung ið var í Gamla
bíói í Reykja vík við hús fylli og frá­
bær ar und ir tekt ir. Þá var m.a. far­
Úr val laga og saga karla kórs ins
Svana gef in út fyr ir jól in
Karla kór inn Svan ir árið 1965. Efsta röð: Gísli Sig urðs son, Há kon Björns son, Garð ar Ósk ar son, Árni Run ólfs son, Ár mann Gunn ars son, Hall ur Gunn laugs son, Bjarni Að al steins son, Bragi Ósk ars son, Hann es Jóns son,
Sveinn Þórð ar son. Næst efsta röð: Pét ur Jónsson,Gestur Friðjónsson,Rafn Hjart ar son, Hall grím ur Árna son, Árni þor steins son, Helgi Andresson,Ólafur Jóns son, Magn ús Lár us son, Magn ús Guð munds son. Næst
fremsta röð: Páll Gunn ar Sig urðs son, Sig urð ur Ó lafs son, Adam Þor geirs son, Hörð ur Páls son, Sveinn Teits son, Svav ar Har alds son, Helgi Júl í us son, Matth í as Jóns son, Gísli Stef áns son, Bene dikt Vest mann. Sitj andi
röð: Bald ur Ó lafs son, Al freð Ein ars son, Jón Gunn laugs son, Stef án Bjarna son, Hauk ur Guð laugs son söng stjóri, Fríða Lár us dótt ir und ir leik ari, Jón Sig munds son, Þor vald ur Þor valds son, Þor steinn Ragn ars son, Ó laf­
ur Frí mann Sig urðs son, Hall dór Jörg ens son.
Hauk ur Guð laugs son sem stjórn aði Svön um á
sjötta ára tugn um og fram á þann sjö unda.
Stef án Bjarna son fyrr ver andi yf ir lög reglu þjónn var manna lengst
stjórn ar for mað ur Karla kórs ins Svana.
Svav ar Garð ars son, for víg is mað ur við hafnar út gáf unn ar, þakk ar öll um þeim
sem að henni komu.