Skessuhorn - 24.04.2013, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL 2013
Dag ur meist ara nema var hald inn
við Land bún að ar há skóla Ís lands
á Hvann eyri föstu dag inn 5. apr íl
síð ast lið inn. Þar kynntu níu nem­
end ur meist ara verk efni sín sem
voru afar fjöl breytt og spenn andi
að þessu sinni. Skessu horn kaf aði
dýpra ofan í fjög ur þess ara verk efna
og komst með al ann ars að því að
80% ís lenskra jólatrjáa eru inn flutt,
tæp lega 82 árs verk eru við skóg­
rækt á Ís landi að með al tali, að jarð­
vegseig in leik ar í tún um tengj ast
gjarn an magni snefil efna í jarð veg­
in um og hægt er að nota hröð un ar­
mæla og há hraða mynd ir til að meta
gang teg und ir ís lenskra hrossa.
Seg ir Ís lend inga geta
rækt að sín eig in jóla tré
Else Möll er, frá Vopna firði, rann­
sak ar í meist ara verk efni sínu hrað­
rækt un jólatrjáa á ökrum. Hug­
mynd in er einmitt að danskri fyr ir­
mynd en Dan ir hafa rækt að jóla tré
á ökrum í mörg ár og flytja með­
al ann ars á bil inu 40 til 50 þús und
jóla tré til Ís lands á hverju ári. „Mig
lang aði að at huga hvort Ís lend ing­
ar gætu ekki sjálf ir rækt að jóla tré
á ökrum og byrj aði á því að velta
fyr ir mér hvaða að ferð ir og teg­
und ir hent uðu best til þess. Í ljós
kom að stafa fur an hent ar best hér
á landi en ég próf aði einnig blá­
greni og rauð greni. Gróð ur sett
var á þrem ur stöð um; á Hvann eyri
2009, í Skaga firði og á Kirkju bæj­
ar klaustri 2011 því á huga vert er að
vita hvort ein hver lands hluta mun­
ur sé í þessu. Nið ur stöð urn ar sýna
að jólatrjáa rækt hent ar best inn til
lands ins og helst í sem mestri fjar­
lægð frá sjón um."
Else kem ur frá Dan mörku en
hef ur ver ið bú sett á Vopna firði frá
1999. Hún er lærð ur hjúkr un ar­
fræð ing ur og hafði starf að lengi
sem slík ur þeg ar hún á kvað að
breyta til og skrá sig í skóg fræði
við Land bún að ar há skól ann. Hún
lauk B.Sc gráðu í grein inni 2010
og hélt strax á fram í meist ara nám­
ið. „Ég hef alltaf haft mik inn á huga
á nátt úr unni," seg ir hún. Að spurð
hvers vegna hún hafi val ið þetta rit­
gerð ar efni seg ir Else: „Mér finnst
heimsku legt að flytja inn svona
mik ið af efni til lands ins sem við
get um vel fram leitt sjálf. Inn flutn­
ing ur eyk ur einnig hættu á að við
flytj um inn allskyns skað valda sam­
hliða trján um en ís lensk rækt­
un get ur skap að at vinnu, bund ið
kolefni og auk ið sjálf bærni."
Else hef ur feng ið afar já kvæð við­
brögð við nið ur stöð um rann sókn­
ar inn ar. Með al ann ars hafa Lands­
sam tök skó g eig enda (LSE) ráð ist
í á taks verk efni í jólatrjáa rækt un á
ökrum, þar sem um fjör tíu bænd ur
víða um land taka þátt. „Í dag fram­
leiða Ís lend ing ar ein ung is 20% af
sín um jólatrjám en rest in er inn­
flutt. Mín von er að Ís lend ing ar fái
auk inn á huga á jólatrjáa rækt un hér
á landi og að þessi pró senta snú ist
við inn an nokk urra ára. Ís lend ing ar
verði þá farn ir að rækta að minnsta
kosti 80% af sín um jólatrjám,"
sagði Else Möll er að lok um.
Vill styrkja skóg rækt
sem at vinnu grein
Lilja Magn ús dótt ir er fædd á
Tálkna firði og býr þar enn. For­
eldr ar henn ar eiga jörð ina Kvíg­
ind is fell og fóru þau í skóg rækt árið
2000 þeg ar „Skjól skóg ar á Vest­
fjörð um", eitt af fimm lands hluta­
verk efn um í skóg rækt, voru stofn­
að ir. „Þau voru áður sauð fjár bænd­
ur en voru hætt bú skap og fannst
skóg rækt in til val in til að við halda
verð mæti jarð ar inn ar til fram tíð­
ar þar sem eng ar lík ur voru á að
hefð bund inn bú skap ur yrði stund­
að ur á jörð inni á ný. Ég að stoð aði
þau við skóg rækt ina og fékk þannig
á huga á henni," seg ir Lilja sem fór í
fram hald inu í skóg fræði við Land­
bún að ar há skól ann á Hvann eyri en
hún hafði áður unn ið í bönk um og
spari sjóð um í rúm tutt ugu ár. „Ég
hélt síð an á fram í meist ara nám og
valdi að rann saka hvern ig til hefði
tek ist með at vinnu upp bygg ingu í
skóg rækt á starfs tíma lands hluta­
verk efn anna. Á stæð an fyr ir þessu
vali var fyrst og fremst sú að eng­
ar upp lýs ing ar voru í raun til um
hversu mik il vinna hefði skap ast
við til komu lands hluta verk efn anna.
Einnig vissi ég af fyrri reynslu úr
fjár mála heim in um að töl ur eru
nauð syn leg ar til að sýna fram á ár­
ang ur og von mín með verk efn­
inu var að nið ur stöð ur þess yrðu til
að styrkja skóg rækt sem at vinnu­
grein."
Nið ur stöð ur rann sókn ar Lilju
sýna fram á að 81,4 árs verk að með­
al tali hafa orð ið til í skóg rækt á ár­
un um 2001 til 2010 á veg um lands­
hluta verk efna í skóg rækt um allt
land. Þessi störf eru öll unn in úti á
landi, hjá bænd um, hjá lands hluta­
verk efn un um þar sem flest ir starfs­
menn eru há skóla mennt að ir og
hjá gróðr ar stöðv un um sem rækta
skógarplönt ur fyr ir lands hluta verk­
efn in. „Það mun ar því mik ið um
þessa at vinnu í dreifð um byggð­
um þar sem oft er fá breytt at vinnu­
líf," seg ir Lilja Magn ús dótt ir skóg­
ar bóndi að lok um.
Rann sak ar snefil efni
í jarð vegi
Snorri Þor steins son er al inn upp
á Kví um í Þver ár hlíð og hef ur að
eig in sögn alla tíð ver ið sveita mað­
ur og mik ið nátt úru barn. „Eft­
ir grunn skóla lauk ég sveins prófi í
raf einda virkj un og vann við fag ið í
nokk ur ár áður en ég á kvað að skella
mér í há skóla nám. Eft ir við komu í
mennta skóla lá leið in á Hvann eyri
þar sem ég lauk B.Sc. prófi í Nátt­
úru­ og um hverf is fræði. Í því námi
kvikn aði á hugi minn á jarð vegi
en loka verk efn ið mitt fjall aði um
tengsl jarð vegsönd un ar við magn
nit urs og kolefn is í jarð vegi. Að því
loknu var stefn an tek in á meist ara­
nám á sömu braut en á hersla lögð á
jarð vegs fræði," seg ir Snorri. Meist­
ara verk efn ið hans bygg ir í stuttu
máli á því að færa upp lýs ing ar um
á kveð in snefil efni í hey sýn um inn í
landupp lýs inga kerfi. Eft ir að upp­
lýs ing arn ar hafa ver ið stað færð ar
gef st mögu leiki á því að bera þær
sam an við ýms ar jarð vegs upp lýs­
ing ar sem til eru hjá Land bún að ar­
há skól an um og tengd um að il um.
„Mark mið ið er með al ann ars að
skýra breyti leika í magni valdra
snefil efna sem mæld ur hef ur ver­
ið í hey sýn um og finna hvaða jarð­
vegs þætt ir eru mik il væg ir til að spá
fyr ir um þenn an breyti leika. Nær­
ing ar efn um í jarð vegi er gjarn an
skipt upp í tvo flokka, ann ars veg­
ar meg in efni sem gróð ur þarf í tals­
verðu magni og hins veg ar snefil­
efni sem gróð ur þarf ein ung is í litlu
magni. Frá jarð vegi ber ast snefil­
efn in í gróð ur sem aft ur er fæða
fyr ir dýr og menn," seg ir Snorri og
bæt ir við að snefil efni hafa á hrif á
holl ustu fóð urs fyr ir bú pen ing. Því
sé mik il vægt að geta skýrt hvaða
um hverf is þætt ir ráða breyti leika
þar um, með al ann ars til þess að
auð velda breyt ing ar eða inn grip.
„ Vinna við verk efni sem þetta gef­
ur yf ir grips mikla þekk ingu á nær­
ing ar fræði jarð vegs sem er sá hluti
jarð vegs fræð inn ar sem ég hef hvað
mest an á huga á," seg ir Snorri Þor­
steins son.
Tækn in leys ir á grein-
ings mál dóm ara og
knapa
Gunn ar Reyn is son er fædd ur og
upp al inn á Sig mund ar stöð um í
Hálsa sveit. Eft ir stúd ents próf flutti
hann til Þýska lands og starf aði við
reið kennslu og þjálf un ís lenskra
hesta frá 1992 til 2004. „Eft ir að ég
flutti heim vann ég við tamn ing ar í
Húna þingi vestra um nokk urra ára
skeið er árið 2007 skráði ég mig í
nám í hesta fræði við Land bún að ar­
há skól ann og út skrif að ist með B.Sc
gráðu 2010," seg ir Gunn ar sem
hef ur frá út skrift starf að við end ur­
mennt un ar deild Land bún að ar há­
skóla Ís lands. Þar hef ur hann með­
al ann ars unn ið að þró un og upp­
bygg ingu „Reið manns ins," á samt
um sjón bók lega hluta náms ins.
Gunn ar er einnig í meist ara­
námi þar sem lögð er á hersla á
stoð­ og hreyfifræði hesta. Mark­
mið meist ara verk efn is hans er að
bera sam an gæði gang teg unda, ein­
kunna gjaf ar og hrein leika gang teg­
und anna tölts og skeiðs sam kvæmt
nú ver andi skil grein ing um. „Ég
skoða nán ar breyt ur sem skil greina
gang teg und irn ar og vinn hlut læga
Fjöl mörg spenn andi meist ara verk efni
við Land bún að ar há skól ann
Else Möll er.
Stafa fura gróð ur sett á Hvann eyri 2009.
Tæp lega 82 árs verk að með al tali hafa orð ið til í skóg rækt á síð ustu árum.
Lilja Magn ús dótt ir.
Snorri mæl ir breyti leika í magni valdra snefil efna í hey sýn um.
Snorri Þor steins son.