Skessuhorn - 24.04.2013, Blaðsíða 43

43MIÐVIKUDAGUR 24. APRÍL 2013
Auð legð Ís lend inga ligg ur í land­
inu okk ar og fólk inu sem það bygg­
ir. Kost irn ir sem prýða þetta land og
íbúa þess eru marg ir en til að þeir nýt­
ist okk ur til góðs verð um við nýta þá á
skyn sam an hátt. Gild ir einu hvort um
ræð ir nátt úru auð lind ir eða þann auð
sem býr í þekk ingu og færni lands­
manna. Nátt úru auð lind irn ar er mik­
il vægt að nýta en um leið án þess að
valda ó aft ur kræf um spjöll um þannig
að þær gagn ist einnig kom andi kyn­
slóð um. Á sama hátt er mik il vægt að
koma í veg fyr ir stöðn un og land flótta
því án mannauðs ins má land ið sín lít­
ils. Þeg ar að krepp ir eins og núna ríð­
ur á að for gangs raða þannig að auð ur
Ís lands hjálpi okk ur yfir erf ið asta hjall­
ann og skili okk ur á end an um við un­
andi lífs skil yrð um. Sam an burð ur við
frænd þjóð ir okk ar sýna að við höf um
dreg ist hressi lega aft ur úr hvað varð­
ar lífs kjör og við verð um að finna leið­
ir til að stöðva þá þró un svo ungt fólk
sjái á stæðu til að búa hér. Það er ó á­
sætt an legt að búa við tvö falt verð á
hús næði og mun hærra mat væla verð
en þekk ist í ná granna lönd un um.
Með all ar okk ar nátt úru auð lind ir og
mannauð erum við í þess ari stöðu sem
seg ir okk ur að við höf um ekki hald­
ið rétt á spil un um. Mis tök fyrri ráða­
manna eiga að vera námskrá dags ins
í dag. Við vilj um nefni lega ekki alltaf
velja ís lenskt, hver vill ís lenskt vaxta­
stig, ís lensk ar efna hags sveifl ur og
hverj ir vilja á fram not ast við ís lensk­
ar skamm tíma lausn ir? Verð ug ir full­
trú ar fólks ins taka þjóð ar hag fram yfir
einka hags muni, það er hið eig in lega
lýð ræði sem þjóð in á skil ið.
Við fram bjóð end ur Lýð ræð is vakt­
ar inn ar vilj um bæta ís lenskt sam fé­
lag og um leið ís lensk stjórn mál. For­
senda þess að ís lenskt sam fé lag fái not­
ið sín er ein fald lega sá að far ið sé að
vilja al menn ings. Svik in kosn inga­
lof orð eru sam of in þeirri van virð­
ingu lýð ræð is ins sem við búum við.
Nú er lag að hverfa frá stjórn kerfi þar
sem sér þarf ir valda mik illa þröng hags­
muna hópa eru tekn ar fram yfir hags­
muni hins al menna borg ara. Það get­
um við gert með auk inni að komu í bú­
anna að á kvarð ana tök um í þeim mál­
um sem skipta þjóð ina og fram tíð
henn ar mestu. Þjóð ar at kvæða greiðsl­
ur eru gott verk færi í slíkri veg ferð.
Nátt úra lands ins, allt frá nytja fisk­
um, loft­ og vatns gæð um til okk ar
fjöl breytta og fal lega lands, er banka­
inni stæða lands manna, auð ur sem
nota þarf á sjálf bær an og skyn sam an
máta. Á sama hátt þarf að skapa starfs­
skil yrði þannig að mannauð ur þjóð­
ar inn ar nýt ist og við hald ist. Það ger­
um við með því að styrkja at vinnu­
grein ar sem geta leyst af hólmi stór­
iðju stefn una sem er geng in sér til húð­
ar. Mik il sókn ar færi liggja í upp bygg­
ingu á þekk ing ar iðn aði og ný sköp un
sem teng ist sjáv ar út vegi, land bún aði
og ferða þjón ustu. Von andi ber okk ur
gæfa til að nýta það sem okk ur er gef ið
og leið in að því marki felst í skyn sam­
leg um lang tíma lausn um.
Sól rún Jó hann es dótt ir.
Höf. er fram bjóð andi fyr ir Lýð ræð-
is vakt ina og skipa 3. sæti í Norð vest ur-
kjör dæm inu.
Á Ís landi hafa menn lengi stát að sig af
góðu mennta kerfi og að all ir hafi jafn­
an rétt til náms. Þeg ar lit ið er hins veg­
ar yfir mennta kerf ið sést að brott fall úr
fram halds skól um er um tals vert eða
rúm lega fjórð ung ur þeirra sem inn rita
sig. Brott fall á há skóla stigi er einnig
mik ið eða um 15% sam kvæmt Hag­
stofu Ís lands. Sam kvæmt þessu eru því
um 40% nem enda sem helt ast úr námi
á með an á skóla göng unni stend ur og
því er greini legt að end ur skoða þarf
nú ver andi mennta kerfi.
Leita þarf leiða til að gera nám­
ið á huga vert og að stoða þarf nem­
end ur við að finna þá leið sem hent­
ar þeim í námi. Sú hug mynda fræði að
sama kennslu að ferð nýt ist öll um er
orð in úr elt og við þurf um að horfast
í augu við að ein stak ling ar eru mis­
mun andi og mæta þarf þörf um hvers
og eins. Nýja námskrá in er góð byrj un
en standa þarf bet ur á bak við kenn ara
sem vilja leita nýrra leiða við kennslu
og breyta þarf skóla kerf inu svo það
hvetji til náms frek ar en letji.
Náms form ið og brott fall ið er hins
veg ar ekki það eina sem veld ur vand­
ræð um hjá náms fúsu ungu fólki. Fjár­
mögn un náms ins get ur kom ið í veg
fyr ir að náms menn, þá sér stak lega á
lands byggð inni, hafi kost á að sækja
skóla. Nú hef ur ver ið hægt að sækja
um svo kall að an dreif býl is styrk fyr ir
þá nem end ur sem vilja stunda fram­
halds skóla utan sinn ar heima byggð ar
en hann dug ir skammt með hækk andi
leigu­ og mat ar verði. Þar að auki eru
náms lán á há skóla stigi frá Lána sjóði ís­
lenskra náms manna (LÍN) ekki til þess
fall in að hægt sé að lifa af þeim enda
grunn fram færsl an langt und ir við mið­
un ar mörk um Vel ferð ar ráðu neyt is ins.
Þessi upp setn ing hlýt ur að stang­
ast á við hug mynd ina um jafn an rétt
til náms þeg ar ein stak ling ar utan þétt­
býl iskjarna lands ins hafa ekki kost á að
sækja skóla sök um kostn að ar. Hér er
því um hreina og klára mis mun un eft­
ir byggð ar lagi að ræða og lands byggð­
in er að hluta til úti lok uð frá námi ef
fjöl skyld an get ur ekki stað ið á bak við
náms mann inn. Þetta á stand er ekki
við un andi og því þarf að end ur skoða
lána sjóðs kerf ið í heild og ekki ein vörð­
ungu hvað há skól ann varð ar held ur
einnig fram halds skól ann.
Grunn fram færsl una þarf að hækka
enda stang ast upp hæð in, 140.600, á við
öll við mið un ar mörk fyr ir grunn fram­
færslu. Fella þarf nið ur tekju skerð ingu
svo náms mað ur inn geti unn ið á sumr­
in og með fram skól an um eins og hann
hef ur getu og löng un til, enda eru lán­
in háð náms ár angri. Greiða þarf lán ið
fyr ir fram en ekki eft ir á með til heyr­
andi kostn aði við yf ir drátt, enda á LÍN
ekki að stuðla að upp bygg ingu banka­
kerf is ins. Styrkja skal þá nem end ur
sem sækja skól ann af kappi, óháð því
hvort þeir taka náms lán eða ekki, og
klára á til sett um tíma enda hljóta skól­
arn ir sjálf ir greiðslu við út skrift nem­
enda sem ættu að hluta að ganga til
nem end anna sjálfra. Rann saka þarf
hvern ig hægt er að koma til móts við
nem end ur í fram halds skóla sem þurfa
á fjár hags stuðn ingi að halda.
Gæta þarf, við þess ar breyt ing ar, að
eng um sé mis mun að á grund velli bú­
setu, ald urs eða ann arra for senda. Við
búum í Nor rænu vel ferð ar sam fé lagi
þar sem jafn rétt ur til náms er lyk il­
at riði við upp bygg ingu nýs og betra
þjóð fé lags. Pírat ar gefa eng an af slátt
á grund vall ar rétt ind um fólks og mun­
um við því beita okk ur af krafti fyr ir að
eyða út allri mis mun un í skóla kerf inu.
Hild ur Sif Thoraren sen
Höf. er í 1. sæti á lista Pírata í
Norð vest ur kjör dæmi.
At vinna
Öfl ugt at vinnu líf er for senda þess
að Ís land verði á fram eft ir sótt til
bú setu og heim sókna. Efl ing at­
vinnu lífs ins verð ur best tryggð með
sam tali og sam vinnu stjórn valda og
þeirra sem eiga og reka stór og smá
fyr ir tæki. Mögu leik ar Ís lands eru
nán ast ó þrjót andi ef sam starf þess­
ara að ila er með eðli leg um hætti.
Það er tómt mál að tala um öfl ugt
vel ferð ar kerfi eða ann að sem kost ar
sam fé lag ið fjár muni ef eng inn er til
stað ar að búa þá fjár muni til. Fjár­
mun ir þeir sem þarf til að reka sam­
fé lag ið verða fyrst og fremst til í öfl­
ugu at vinnu lífi. Tæki færi til að efla
fjár fest ingu, skapa at vinnu og búa
til verð mæti fyr ir ís lenskt sam fé­
lag verð um við að nálg ast for dóma­
laust, hvort sem þau telj ast lít il eða
stór, allt verð ur að skoða.
Heim il in
Það að leið rétta verð tryggð fast­
eigna lán sem stökk breytt ust í fjár­
mála hrun inu er for senda þess að
heim il in geti aft ur orð ið virk ur
þátt tak andi í efna hags lífi lands ins.
Það er hægt að gera með samn ing­
um, með því að skatt leggja þá fjár­
muni sem t.d. vog un ar sjóð ir vilja
fara með úr landi, með því að skatt­
leggja hagn að fjár mála stofn ana
o.fv. Þetta er hægt ef vilj inn er fyr ir
hendi. En það þarf að grípa til fleiri
að gerða en leið rétt ing ar. Við lögð­
um fram frum varp á Al þingi þar
sem m.a. er lagt til að þak t.d. 4%
verði sett á verð trygg ing una sem
þýð ir að fari verð bólg an um fram
það sé á hætt an lán veit and ans og
að op in ber ir að il ar hætti að tengja
gjalda hækk an ir við vísi tölu. Það er
ó eðli legt að hækk un á bens íni eða
á fengi hækki hús næð is lán in.
Byggða mál
Fram sókn ar flokk ur inn vill að full­
trú ar rík is valds og sveit ar fé laga
móti í sam ein ingu stefnu í byggða­
mál um sem m.a. bygg ir á norskri
hug mynda fræði. Land inu verði
skipt upp í á kveð in dreif býl is svæði
og á þeim grunni lagð ar til al menn­
ar byggða jafn rétt is að gerð ir. Þess ar
að gerð ir byggja á því að t.d. skatt ar,
gjöld á ein stak linga og fyr ir tæki, af­
borg un ar byrði náms lána, barna bæt­
ur, orku kostn að ur o.fl. er hag stæð­
ara eft ir því sem lengra er kom ið frá
þétt býlli svæð um. Reynsla Norð­
manna sýn ir að með bættri um gjörð
og al menn um byggða að gerð um er
mögu legt að nýta þau fjöl mörgu
sókn ar færi sem lands byggð in býð­
ur uppá. Al menn ar byggða að gerð­
ir efla ekki ein ung is dreif býl svæði
lands ins held ur fær rík is sjóð ur og
þjóð in öll þetta marg falt til baka í
auk inni verð mæta sköp un og gjald­
eyr is tekj um. Þá leggj um við til að
kom ið verði á fót sér stök um jöfn­
un ar sjóði raf orku sem fjár magn að­
ur yrði með 0,10 kr skatt lagn ingu á
hverja kWst. Fjár magn ið yrði síð an
not að til að nið ur greiða flutn ing og
dreif ingu á raf orku til hit un ar í búð­
ar hús næð is í dreif býli og á köld um
svæð um.
Heil brigð is mál
Heil brigð is mál eru einn mik il­
væg asti þátt ur inn í grunn þjón ustu
lands manna. Þar skipt ir engu hvar
á land inu við búum. Öll um má vera
ljóst að ekki verð ur meira skor­
ið nið ur í heil brigð is mál um. Mik­
il vægt er að þjón ustu þörf á hverju
svæði sé skil greind í sam starfi
við not end ur þjón ust unn ar og að
tryggt sé fjár magn til þeirr ar þjón­
ustu. Slíkt sam starf þarf að kom ast
á sem allra fyrst. Hús næði og tæki
Lands spít al ans verð ur að bæta en
nú ver andi hug mynd ir verð ur að
end ur skoða og leita hag kvæm ari og
fljót legri lausna.
Evr ópu sam band ið
Fram sókn ar flokk ur inn vill hætta
við ræð um við Evr ópu sam band­
ið og að þær verði ekki hafn ar að
nýju nema að und an geng inni þjóð­
ar at kvæða greiðslu. X­B er nei við
ESB.
Gunn ar Bragi Sveins son, 1. sæti
Fram sókn ar í Norð vest ur kjör dæmi
Ás mund ur Ein ar Daða son, 2. sæti
Fram sókn ar í Norð vest ur kjör dæmi
Elsa Lára Arn ar dótt ir, 3. sæti
Fram sókn ar í Norð vest ur kjör dæmi
Jó hanna Mar ía Sig munds dótt-
ir, 4. sæti Fram sókn ar í Norð vest ur-
kjör dæmi
Væri heim ur inn ekki betri ef all­
ir fengju bara að gera það sem
þeir elska að gera? Af hverju er
svona margt ungt fólk sem veit
ekki hvað það vill gera í líf inu?
Væri hægt að breyta því? Hvern­
ig væri ef nem end ur í grunn skóla
fengju að læra meira um það sem
þeir hafa á huga á og styrkja sína
hæfi leika og á huga svið. Eru ekki
meiri lík ur á því að nem end­
ur sem út skrif ast úr grunn skóla
þekki sig sjálf að eins bet ur ef það
hef ur far ið meiri tími í að sinna
verk efn um tengd um sínu á huga­
sviði í grunn skól an um? Skóla­
kerf ið í dag minn ir of mik ið á
sög una um dýra skól ann sem var
ein hvern veg inn svona:
Einu sinni þurftu dýr in að fara
í skóla og þá var á kveð ið að búa
til náms skrá sem hent aði öll um
dýr un um og voru því val in fjög­
ur fög sem hent uðu öll um dýr­
un um. Það voru hlaupa, klifra,
synda og fljúga. Öll dýr in lærðu
auð vit að öll fög in. Önd in var
mjög góð í sundi, betri en kenn­
ar inn í raun. Önd in náði sundi
og hlaupi en var von laus í klifri.
Hún var því lát in sleppa tím­
um í sundi og verja meiri tíma í
að æfa klif ur. Eft ir smá tíma var
hún orð in með al góð í sundi, en
miðl ungs er nógu gott í skól um
til að kom ast á fram, en eng inn
hafði á hyggj ur af því nema önd­
in. Örn inn var á lit inn vand ræða­
krakki. Í klif ur tím um var hann
fyrst ur allra upp tréð en hann fór
sína leið þang að en það var ekki
sam kvæmt regl um skól ans. Hann
þurfti alltaf að sitja eft ir í skól­
an um og skrifa fimm hund ruð
sinn um á töfl una „það er rangt
að svindla". Það hélt hon um frá
því að svífa eins og hann elskaði,
skóla verk efni hafa for gang.
Björn inn féll í skól an um af því
að þeir sögðu að hann væri lat­
ur, sér stak lega á vet urna. Sum ar­
ið var tími bjarn ar ins en þá voru
skól arn ir lok að ir. Sebra hest in um
var strítt mjög mik ið af öðr um
hest um út af rönd un um sín um.
Kengúr unni gekk mjög vel í upp­
hafi þeg ar hún keppti í hlaupi en
missti svo hug rekk ið þeg ar henni
var sagt að nota all ar fjór ar lapp­
irn ar eins og hin ir. Í korn inn var
mjög spennt ur fyr ir klifr inu enda
ofsa lega góð ur í því, en fljúg andi
kenn ar inn hans vildi að hann
myndi byrja klifrið frá trjárót um
og upp en ekki frá toppi og nið ur.
Bý flug an var stærsta vanda mál ið
svo að hún var send til uglu lækn­
is ins í próf sem sagði að væng­
ir bý flug unn ar væru of litl ir og á
röng um stað. Bý flug an sá aldrei
skýrsl una frá uglu lækn in um svo
að hún flaug bara samt.
Börn hafa öll sína ein stöku
hæfi leika og per sónu leika, af
hverju eig um við að bæla það
nið ur til að all ir verði bara eins?
Vilj um við að börn in verði miðl­
ungs í öllu og stand ist þannig
kröf ur mennta kerf is ins eða vilj­
um við að börn in fái að vera sér­
fræð ing ar í því sem þau elska að
gera? Með því að nám verði ein­
stak lings mið að frá byrj un verð ur
minni sóun og meira alls kon ar.
Eitt af því sem myndi hjálpa til
í þessu væri að koma mark þjálf­
un fyr ir alla inn í mennta kerf ið,
fyr ir nem end ur, fyr ir kenn ara og
skóla stjórn end ur. Mark þjálf un
hjálp ar fólki að finna sitt, finna
lausn ir, greiða úr flækj um og að­
ferð ir til að fram kvæma. Að ferð­
inni má lýsa mynd rænt með því
að segja að í mark þjálf un séu ský­
in dreg in frá sól inni og sá sem fer
í mark þjálf un fái að heyra í hjart­
anu sínu og fái kraft til að fram­
kvæma það sem hjart að seg ir
hon um að fram kvæma.
Erna Guð munds dótt ir, mark-
þjálfi og meist ara nemi í mennta-
og menn ing ar stjórn un.
Höf. er í 8. sæti á lista Bjartr ar
fram tíð ar í Norð vest ur kjör dæmi.
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Pennagrein
Minni sóun og meira alls kon ar
At vinna er vel ferð
Auð ur er lít ils virði ef hann
er ekki nýtt ur skyn sam lega
Rétt ur til náms er lyk il at-
riði við upp bygg ingu nýs
og betra þjóð fé lags