Skessuhorn - 22.01.2014, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 22. JANÚAR 2014
Skessuhorn gerði í liðinni viku
könnun á stöðu dvalarheim-
ila aldraðra á Vesturlandi. Með-
al annars voru þrjár spurningar
sendar til forstöðumanna allra
heimilanna. Spurningarnar voru
þessar:
1. Hversu margt fólk er í vist
hjá ykkur? (bæði hjúkrunar- og
dvalarrými)
2. Hvernig er staðan varð-
andi biðlista? Hefur fækkað eða
fjölgað?
3. Hvernig er fjárhagsleg staða
stofnunarinnar?
Niðurstöðurnar sýna einróma að
staða dvalarheimilanna er afar erf-
ið um þessar mundir. Öll rými eru
fullsetin og biðlistar. Sum heim-
ilanna hafa verið rekin með miklu
tapi á síðustu árum. Stjórnendur
hafa gripið til niðurskurðaraðgerða
og ýtrasta sparnaðar. Þeir telja öll
tormerki á að lengra verði gengið í
þeim efnum og flestir telja dvalar-
gjöld frá ríkinu of lág. Þau þurfi að
hækka um 15%.
Mikið tap á Höfða
Stærsta dvalar- og hjúkrunarheim-
ilið á Vesturlandi er Höfði á Akra-
nesi. Þar eru samtals 78 íbúar, 48
í hjúkrunarrýmum og 30 í dvalar-
rýmum. Auk þess eru 20 dagdval-
arrými. Kjartan Kjartansson fram-
kvæmdastjóri upplýsir að biðlistinn
hafi frekar styst en lengst undan-
farin misseri og eru um 20 manns
á honum í dag. Rekstrarleg staða
Höfða er mjög erfið. Taprekstur
undanfarinna tveggja ára er um 200
milljónir króna eins og fram kemur
í viðtali við Kjartan hér í blaðinu.
Biðlistar lengjast í
Borgarnesi
Alls búa 50 einstaklingar á hverj-
um tíma í Brákarhlíð, dvalarheim-
ili aldraðra í Borgarnesi. Þar af eru
30 í hjúkrunarrýmum og 18 í dval-
arrýmum. „Við höfum einnig leyfi
fyrir tveimur í hvíldarrýmum í senn
sem hafa nýst mörgum afar vel sem
tímabundin lausn, t.d. eftir veikindi
og/eða til að brúa bilið eftir sjúkra-
hússdvöl. Einnig erum við með þrjú
dagdvalarrými. Það úrræði er í boði
á virkum dögum til kl. 16:00,“ segir
Björn Bjarki Þorsteinsson forstöðu-
maður í samtali við Skessuhorn.
„Biðlistinn er frekar að lengj-
ast en styttast, þrátt fyrir að margir
heimilismenn hafi fallið frá á und-
anförnum mánuðum. Einstakling-
ar geta þurft að bíða lengi, allt upp
undir ár í brýnni þörf. Núna eru
að minnsta kosti tólf á biðlista. Þar
af bíða átta eftir hjúkrunarrými.
Þetta er mjög hátt hlutfall af heild-
arfjölda hjúkrunarrýma á heim-
ilinu. Þörfin er meiri því við vitum
að það er verið að vinna mat fyrir
væntanlega íbúa í framtíðinni. Bið-
in og ásóknin í hvíldarrýmin hef-
ur einnig aukist. Fólk sem kemur
í hvíldarinnlögn dvelst oftast hjá
okkur í 3 til 6 vikur í senn.“ Björn
Bjarki dregur enga dul á að rekst-
urinn sé mjög þungur í Brákarhlíð.
„Eins og hjá nánast öllum hjúkr-
unar- og dvalarheimilum á land-
inu,“ bætir hann við. Hann þakk-
ar frábæru starfsfólki sem hafi axl-
að ábyrgðina af mikilli festu og fag-
mennsku að rekstrarerfiðleikar hafi
ekki komið niður á faglegum gæð-
um starfseminnar.
Ráðuneyti svarar ekki
Forstöðumaður Brákarhlíðar í
Borgarnesi segir að tap sé nú á
rekstrinum og hafi verið undan-
farin ár. Athygli ráðuneytis heil-
brigðismála hafi ítrekað verið vakin
á vandanum án þess að brugðist sé
við. „Stór hluti rekstrarvandans er
að þróun daggjalda hefur ekki fylgt
þróun verðlags. Einnig eru tölu-
verður hluti þeirra sem hér dvelja á
dvalarrýmum með hjúkrunarrýmis-
mat og fær þjónustu sem slíkt. Dag-
gjöldin sem fylgja þeim eru hins
vegar miðuð við dvalarrými. Mun-
ur á daggjöldum dvalarrýma og
hjúkrunarrýma er rúmlega tvöfald-
ur. Okkar mat er að ef næðist við-
urkenning á stöðunni hér og við
fengjum 38 til 40 hjúkrunarrými
samþykkt og dvalarrýmin yrðu 10
til 12 þá væri reksturinn í jafnvægi.
Við höfum fengið óháða rekstrar-
úttekt sem styður þetta. Rekstur-
inn er því afar þungur þó við séum
hvergi í vanskilum í augnablikinu.
Hverjum steini er velt til þess að
halda sjó. Lítið má út af bera til að
illa fari.“
Stjórn Brákarhlíðar hefur hald-
ið bakhjörlum heimilisins upp-
lýstum um stöðuna á rekstri þess.
Þetta eru sveitarfélögin Borgar-
byggð, Eyja- og Miklaholtshrepp-
ur og Skorradalshreppur, auk Sam-
bands borgfirskra kvenna. „Þess-
ir aðilar hafa ekki komið með fjár-
framlag enn sem komið er til rekst-
urs. Það er og alfarið hlutverk rík-
isins að standa undir rekstri hjúkr-
unar- og dvalarheimila. Sveitar-
félögin leggja þó árlega fram fjár-
muni til húsnæðis heimilisins. Það
framlag stendur t.d. undir kostnaði
við þær miklu endurbætur sem nú
fara fram á húsakosti Brákarhlíðar.
Þeim lýkur í vor. Félög og klúbb-
ar hafa og staðið afar vel við bak-
ið á heimilinu hvað varðar kaup á
búnaði fyrir heimilismenn,“ segir
Björn Bjarki.
Slæm staða í Dölum
Dvalar og hjúkrunarheimil-
ið Silfurtún í Búðardal er með 9
heimilismenn í hjúkrunarrými, tvo
í dvalarrými og einn í hvíldarrými.
Heimilið hefur óskað eftir dagvist-
unarrýmum en ekki fengið við-
brögð. „Það er töluverð vöntun á
dagvistunarrýmum í Dalabyggð. Í
dag er enginn á biðlista í hjúkrun-
arrými en einn á biðlista í dvalar-
rými,“ segir Eyþór Gíslason rekstr-
arstjóri Silfurtúns.
Eyþór segir að fjárhagsstaða
heimilisins sé afar slæm þrátt fyr-
ir aðhaldsaðgerðir liðinna ára.
„Rekstrarhallinn var rúmar 16 millj-
ónir árið 2012. Það liggja ekki fyrir
endanlegar tölur vegna ársins 2013.
Þó lítur út fyrir að hallinn verði 11
til 12 milljónir króna. Samanlagð-
ur hallarekstur síðustu þriggja ára
er um 58 milljónir. Þetta hefur ver-
ið greitt af sveitarsjóði og er veru-
lega íþyngjandi fyrir rekstur Dala-
byggðar,“ segir Eyþór. Að hans
sögn er ekki hægt að ganga lengra
í hagræðingu. Daggjöld verði að
hækka um minnst 15% til að kom-
ast megi hjá hallarekstri.
Uppsafnað tap og hús-
næðisvandi að auki
Þröng rekstarstaða hrjáir einnig
dvalarheimili aldraðra á norðan-
verðu Snæfellsnesi. Þau eru í Stykk-
ishólmi, Grundarfirði og Snæ-
fellsbæ. Dvalarheimilið í Stykkis-
hólmi hefur alls 18 rými. Þar af eru
13 hjúkrunarrými og fimm dvalar-
rými. Við þetta bætast svo tvö dag-
vistunarrými. „Að jafnaði eru um
þrír á biðlista fyrir hjúkrunarrými
og einn til tveir í dvalarrými. Rekst-
ur heimilisins er í járnum. Dvalar-
heimilið skuldar 70 milljónir vegna
taprekstrar fyrri ára,“ segir Hildi-
gunnur Jóhannesdóttir forstöðu-
kona.
Eins og fram kemur í grein um
heimsókn blaðamanns Skessuhorns
í Dvalarheimili aldraðra í Stykkis-
hólmi hér í blaðinu þá glímir heim-
ilið einnig við húsnæðisvanda.
Allt í járnum
í Grundarfirði
Fellaskjól í Grundarfirði hefur
tólf heimilismenn. Þar af eru níu
í hjúkrunarrými og þrír í dvalar-
rými. „Fjórir einstaklingar eru nú á
biðlista. Frá árinu 2012 hefur sigið
á ógæfuhliðina þar sem ráðuneytið
tók af heimilinu eitt hjúkrunarrými
það ár. Því er ekki hægt að taka
inn fólk í hvíldarinnlagnir. Heim-
ilið hefur þannig orðið af þeim
tekjum sem af þeim hefði hlotist.
Það er ekki heldur möguleiki að
færa fólk af dvalarrými yfir á hjúkr-
unarrými þegar heilsa þess versn-
ar. Rekstrarlega séð eru lítil heim-
ili viðkvæmari en þau stóru. Það
má lítið út af bera til að öll starf-
semi fari úr skorðum. Árum saman
hefur verið velt við hverjum steini
á Fellaskjóli til að spara. Rekstur-
inn var t.a.m. jákvæður um 85.000
krónur við árslok 2012. Það urðu
ekki neinar meiriháttar breytingar
á rekstrinum á nýliðnu ári. Ég sé
ekki að lengra verði gengið í hag-
ræðingu hér. Tap ársins stefnir í að
verða um fimm prósent eða sem
nemur hjúkrunarrýminu sem tek-
ið var af heimilinu,“ segir Hildur
Sæmundsdóttir formaður stjórnar
Fellaskjóls.
Auð rými í Snæfellsbæ
vegna fjárskorts
Á Jaðri í Ólafsvík eru tíu íbúar í
hjúkrunarrými og fimm í dvalar-
rými. Auk þess eru sjö í leigufyr-
irkomulagi og einn í dagvistun.
Tveir eru á biðlista eftir hjúkrun-
arrými og tveir eftir dvalarrými. Að
auki eru nokkrir einstaklingar, sem
hafa óskað eftir plássi, nú í færni-
og heilsumati.
„Undanfarin ár hefur Jaðar ver-
ið rekinn með halla. Ástæðan er að
heilbrigðisráðuneytið hefur enn
ekki staðið við samninga um fjölda
hjúkrunarrýma, sem var forsend-
an fyrir því að farið var í nýbygg-
ingu hjúkrunarheimilis við Jað-
ar. Frá því að nýbyggingin var tek-
in í notkun hafa tvö hjúkrunarrými
staðið auð og ónotuð. Hallarekst-
urinn er brúaður með framlagi frá
Snæfellsbæ. Þetta er afar óeðlilegt
þar sem sveitarfélög eiga ekki að
bera kostnað af rekstri hjúkrunar-
heimila,“ segir Sigrún Erla Sveins-
dóttir hjúkrunarfræðingur á Jaðri.
Þokkaleg staða
á Reykhólum
Dvalarheimilið Barmahlíð á Reyk-
hólum virðist standa einna best
dvalarheimilanna á Vesturlandi.
„Við höfum að mestu verið með
öll okkar pláss nýtt. Hér eru 13
hjúkrunarrými og tvö dvalarrými.
Einnig erum við með eitt hvíldar-
innlagnarými. Dagvist er fyrir tvo
einstaklinga, dvöl frá klukkan 8 til
16 á virkum dögum. Biðlistinn er
ekki langur. Yfirleitt hefur mað-
ur komið í manns stað hjá okkur.
Fjárhagsleg staða okkar er nokkuð
góð. Jafnvægi hefur verið á dagleg-
um rekstri. Við finnum þó fyrir því
að viðhald og endurnýjun á tækjum
og öðrum búnaði sem og viðhald á
húsnæði er þungur baggi. Við höf-
um lagt áherslu á mannauðinn og
að vera með gott fólk í vinnu,“ seg-
ir Hrefna Hugósdóttir hjúkrunar-
forstjóri í Barmahlíð.
mþh
Fréttaskýring:
Dvalarwheimili aldraðra á Vesturlandi
glíma við ýmsa erfiðleika
Hjúkrunarrými Dvalarrými Samtals rými Á biðlista
Höfði, Akranesi 48 30 78 20
Brákarhlíð, Borgarnesi 30 18 48 12
Silfurtún, Búðardal 9 2 11 1
Dvalarheimili aldraðra, Stykkishólmi 13 5 18 5
Fellaskjól, Grundarfirði 9 3 12 4
Jaðar, Snæfellsbæ 10 12 22 4
Barmahlíð, Reykhólum 13 2 15 0
Samtals: 132 72 204 36
Fjöldi dvalarrýma og hjúkrunarrýma og áætlaða biðlista á dvalarheimilum á Vesturlandi. Ekki eru tekin með rými í dagvistun
og hvíldarrými. Tölur um fjölda á biðlista eru með fyrirvara um að staðan getur breyst á skömmum tíma ef íbúar dvalar-
heimila falla frá.