Skessuhorn - 08.10.2014, Blaðsíða 14

14 MIÐVIKUDAGUR 8. OKTÓBER 2014
Öldungurinn aldrei verið sprækari og úthaldsbetri
Er mat Vilhjálms Birgissonar formanns VLFA á 90 ára afmæli félagsins
Um þessar mundir er þess minnst
með margvíslegum hætti að 90 eru
liðin frá stofnun Verkalýðsfélags
Akraness. Í gögnum og sögu félags-
ins er greint frá því að fimmtudag-
inn 9. október 1924 kom fólk sam-
an í Báruhúsi á Akranesi til að vinna
að stofnun verkalýðsfélags. Frum-
heimildir greina frá því að mætt
hafi til þessarar félagsstofnunar, all-
margir sjómenn og verkamenn og
ein kona. Það hefur vakið athygli að
sérstaklega var tilgreint að ein kona
mætti til fundarins. Framhaldsstofn-
fundur var síðan haldinn í Báruhúsi
fimm dögum síðar eða þriðjudags-
kvöldið 14. október, þar sem sam-
þykkt var frumvarp að lögum fyr-
ir félagið. Þar segir í fyrstu grein
að félagið skuli heita Verkalýðs-
félag Akraness. Í annarri grein seg-
ir að það skuli efla og styðja hag al-
þýðunnar á félagssvæðinu, með því
að vinna að eflingu sjálfsbjargarvið-
leitni almennings og ákveða vinnu-
tíma og kaupgjald. Á fundinum var
Sæmundur Friðriksson kosinn fyrsti
formaður Verkalýðsfélags Akraness.
Vilhjálmur Birgisson núverandi for-
maður félagsins segist vera þess full-
viss að verkafólk á þeim tíma sem
félagið var stofnað hafi horft á mál-
in með öðrum hætti en almenning-
ur geri í dag. „Það þurfti svo sann-
arlega að berjast fyrir sínu lífsvið-
urværi og við stöndum í ævarandi
þakkarskuld fyrir það hvað þessir
frumherjar fengu áorkað og þeim
miklu hagsbótum og ávinningi sem
fengist hefur fyrir verkafólk í gegn-
um Verkalýðsfélag Akraness um tíð-
ina,“ segir Vilhjálmur.
Sprækt afmælisbarn
Stofnfélagar í Verkalýðsfélagi Akra-
ness voru 108 og af þeirri tölu sést
að góður hljómgrunnur var fyr-
ir stofnun félagsins á sínum tíma.
Félögunum hefur stöðugt fjölgað
og aldrei meira en síðasta áratug-
inn. Vilhjálmur formaður nefnir að
þegar hann tók við formennsku með
nýrri stjórn sem kosin var í félaginu
árið 2003 hafi félagatalan ekki náð
1600. Í dag sé hún komin í rúmlega
þrjú þúsund, hefur nær tvöfaldast á
þessum tíma. „Það má segja að fé-
lagið beri aldurinn vel og öldungur-
inn hafi aldrei verið sprækari og út-
haldsbetri en hann er í dag,“ segir
Vilhjálmur og brosir. „Félagið hef-
ur kjark og þor til að berjast fyrir
réttindum og hagsmunum félags-
manna. Við byggjum á því sem
frumherjarnir höfðu að leiðarljósi
og áunnist hefur með mörgum sigr-
um á löngum tíma, ýmis réttinda-
mál sem verkafólki stendur til boða
í dag. Enn það má alltaf gera betur.
Við reynum stöðugt að sækja fram
og einkum reynum við að ná fram
þeirri sjálfsögðu kröfu að verka-
fólk fái að njóta góðs af því þegar
vel gengur í atvinnulífinu. Útflutn-
ingsgreinarnar hafa átt góðu gengi
að fagna nú um nokkra hríð og sem
dæmi má nefna að þar höfum við
náð að bæta kjör verkafólks veru-
lega síðustu árin. Við erum tilbúin
að halda þessari baráttu áfram þegar
gengið verður til kjarasamninga um
næstu áramót og teljum stöðu okkar
þar allsterka.“
Sterkt atvinnulíf er
styrkur félagsins
Vilhjálmur þakkar ekki síst öflugu
atvinnulífi á félagssvæðinu hvað
Verkalýðsfélag Akraness hafi dafnað
vel um tíðina. „Okkar styrkur und-
anfarið hefur verið öflug fyrirtæki
og atvinnuuppbygging á Grundar-
tanga. Framtíðin þar virðist björt og
æði margt sem bendir til þess að þar
muni á næstunni byggjast upp 400
manna nýr vinnustaður, sem er sól-
arkísilverksmiðja Sílicor Materi-
als. Það yrði gríðarleg innspýting
í atvinnulífið á svæðinu. Ég get al-
veg trúað að tilkoma þess fyrirtæk-
is gæti orðið til þess að skapa sam-
keppni um vinnuafl. Útgerðin og
fiskvinnslan hefur líka verið mjög
öflug um tíðina og eftir að þar hafði
hallað undan fæti um tíma virðist
HB Grandi vera að efla starfsem-
ina hér á Akranesi og fjölga störfum.
Þessi jákvæðu teikn sem virðast vera
í uppbygginu atvinnulífs hér á þessu
svæði kalla á að mörg fyrirtæki verði
í startholunum og viðbúin uppbygg-
ingu. Því fylgir krafa um góð kjör,
aðbúnað og starfsumhverfi.“
Verkalýðsfélögin
gríðarlega mikilvæg
Vilhjálmur þakkar styrk þann sem
Verkalýðsfélag Akraness byggir á um
þessar mundir, að félagsmenn hafi
sýnt mikla samstöðu og félagið ver-
ið óragt að taka þátt í þjóðfélagsum-
ræðunni. „Við höfum verið óhrædd
að benda á misskiptingu og órétt-
læti í þjóðfélaginu. Eftir okkur hefur
verið tekið og það er ekki aðeins hér
á félagssvæðinu sem félögunum hef-
ur fjölgað heldur hefur fólk héðan
og þaðan af landinu gengið í félagið.
Á þessum tíma sem ég hef gegnt for-
mennskunni, í þessi ellefu ár, hef ég
svo oft séð það svart á hvítu hversu
gífurlega mikilvægt verkalýðsfélag
er. Þótt sem betur fer gangi yfir-
leitt vel að fá leiðréttingu ýmissa
réttindamála hjá atvinnurekendum,
þá er ef því er að skipta ójafn leik-
ur milli launþegans og atvinnurek-
andans. Við höfum síðustu árin inn-
heimt um það bil 240 milljónir fyr-
ir félagsmenn. Þetta eru vangoldin
laun, kröfur vegna brota á ákvæðum
um hvíldartíma, starfsfólk hefur ver-
ið hlunnfarið með bónusgreiðslur
og þannig mætti áfram telja.“
Öflug þjónusta
Þegar Vilhjálmur er spurður hvern-
ig staða Verkalýðsfélags Akraness sé
á þessum tímamótum, segir hann
að félagið sé mjög sterkt og öflugt.
„Félagið er gríðarlega sterkt bæði
félagslega og efnalega og á trúlega
eftir að eflast enn frekar næstu árin
ef fram fer sem horfir. Eiginfjárstaða
félagsins er góð og við höfum nýtt
hana til eflingar sjóðum félagsins og
þar með þeirri þjónustu sem félags-
menn njóta. Þar nefni ég m.a. að við
stöndum undir lögfræðikostnaði ef
félagar þurfa að sækja rétt sinn með
þeim hætti. Félagar í Verkalýðsfélagi
Akraness eiga sterkan sjúkrasjóð og
fræðslusjóð sem hjálpar þeim til að
auka hæfni og kunnáttu og þar með
að afla aukinna réttinda. Við styrkj-
um félagsmenn til heilsueflingar,
tökum þátt í greiðslu bæði til tann-
lækninga og augnlækninga og þann-
ig mætti áfram telja. Eins og ég segi
þá höfum við aldrei þurft að kvarta
yfir því að samstaða félagsmanna sé
ekki næg, því í kjarabaráttunni stæð-
um við ansi berskjölduð ef hana
skorti. Við höfum líka borið gæfu til
að hafa hér frábært starfsfólk á skrif-
stofunni. Samhent fólk hefur verið í
stjórn félagsins og það er morgun-
ljóst að það skiptir gríðarlegu máli
þegar taka þarf á hlutunum og fylgja
vel eftir baráttumálum,“ segir Vil-
hjálmur.
Verðtryggingin stórt
baráttumál
Eitt helsta baráttumál Verkalýðs-
félags Akraness síðustu árin hefur
verið afnám verðtryggingar. Ýms-
um hefur sýnst að þar sé við vind-
myllur að eiga og ekki að vænta
mikils árangurs, en Vilhjálmur er
á öðru máli. „Ég er mjög bjartsýnn
á að við fáum jákvæða niðurstöðu
núna í mánuðinum í því máli sem
við höfum höfðað og er til meðferð-
ar fyrir EFTA dómstólnum. Okkar
mál snýst um það hvort lánastofn-
unum hafi verið heimilt að setja í
lánasamninga og greiðsluáætlanir
ákvæði þar sem miðað væri við 0%
verðbólgu á lánstímanum. Í mál-
flutningi fyrir dómstólnum voru
bæði framkvæmdastjórn ESB og
eftirlitsnefnd ESA sammála okk-
ur að þetta ákvæði væri ólögmætt.
Umrædd lán og samningar ná til
lána allt aftur til ársins 1993 og
eru um 90% húsnæðislán. Ef sigur
vinnst í þessu máli sem ég hef mikla
trú á, yrði það gríðarlegur sigur fyr-
ir íslenska neytendur. Niðurstaðan
ef hún verður jákvæð kæmi til með
að gjörbreyta öllu lánaumhverfi í
landinu. Ég held að það sé morg-
unljóst,“ segir Vilhjálmur Birgisson
að endingu. þá
Vilhjálmur Birgisson formaður Verkalýðsfélags Akraness fyrir utan skrifstofu félagsins við Sunnubraut.
Margt hefur breyst á Akranesi síðustu öldina. Ljósm. Friðþjófur Helgason.
Glaðir á góðri stund í vinnunni. Ljósm. Ása Birna Viðarsdóttir.
Iðnaðaruppbygging á Grundartanga er stærsta ástæðan fyrir mikilli fjölgun
félaga í VLFA síðustu áratugina. Myndin er úr Norðuráli.
Sjávarútvegurinn hefur verið einn stærsti þátturinn í atvinnulífinu á Akranesi síðustu 90 árin. Myndin er úr Laugafiski.
Ljósm. Friðþjófur Helgason.