Frjáls verslun - 01.05.2013, Blaðsíða 53

FRJÁLS VERSLUN 5. 2013 53
Hvað er að gerast í Kauphöllinni eftir fjörug
hlutabréfaútboð tryggingafélaganna?
TexTi: Sigurður Már JónSSon / Myndir: geir ólafSSon o.fl.
HLuTABRéFAmARKAðuRINN:
ofmeTin
fjárfesTar
bóla og ráðvillTir
K
auphöllin heldur
áfram að valda fjár ­
festum heila brot um.
Eftir mikið tal um
bólu hefur hægst
á hækkunum og
þær reyndar gengið
til baka í sumum
tilfellum. Hugsanlega er það til marks um
að hlutabréfamarkaðurinn hafi þrátt fyrir
allt leitað jafnvægis og verðlagningin sem
slík sé ásættanleg. Um leið og fjárfestar
hlupu upp til handa og fóta yfir útboðum
trygg ingafélaganna (sem hafa skilað um
30% ávöxtun frá skráningu) hafa aðrir selt
út og í félagi eins og Vodafone hefur fækkað
verulega í hluthafahópnum. Þeir sem eftir
eru þurfa að melta slakt uppgjör hjá þessu
eina fjarskiptafyrirtæki Kauphallarinnar. Um
leið hefur hægt á bréfum Icelandair, helsta
hástökkvara kauphallarinnar, þótt enginn
geti kvartað yfir þeirri tæplega 60% ávöxtun
sem bréf félagsins hafa náð á þessu ári. Á
meðan rýna fjölmörg fyrirtæki í markaðinn
og reyna að tímasetja skráningu með heppi ­
legum hætti.
Umsvif í Kauphöllinni þessar vikurnar
bera þess reyndar merki að fjárfestar eru
marg ir hverjir komnir í sumarfrí. Veltan
hefur dregist mikið saman og flökt á gengi
bréfa er tiltölulega lítið. „Aðgerðir ríkis­
stjórn arinnar gætu þó breytt þessu, til dæm­
is í tengslum við íbúðabréfaflokkanna, en
annars er líklegt að ládeyða ríki fram að
tilkynningum hálfsársuppgjöra skráðra
fyrir tækja,“ sagði Már Wolfgang Mixa fjár­
málasérfræðingur þegar hann var spurður
um sumarstemninguna. En hvort sem það
er sumarstemning eða eitthvað annað þá býr
íslenska Kauphöllin við það ástand að starfa
innan þeirra marka sem gjaldeyrishöft og
veik króna skammta henni.
Pétur Einarsson, ráðgjafi og fyrrverandi
forstjóri Straums, sagði að þessi staðreynd
mótaði markaðinn öðru fremur. „En að
lokum eru það framtíðarmöguleikar ís­
lenskra fyrirtækja sem skipta mestu máli.
Hafa fjárfestar trú á vaxtarmöguleikum
þeirra í núverandi ástandi, það er spurn ing­
in,“ sagði Pétur.
hinn dýpri vandi kaup-
hallarinnar
En það er einmitt þessi sýn á framtíðina sem
vefst fyrir fjárfestum. Líklegt er að stjórn­
arskiptin í vor muni efla tiltrú fjármála­
mark aðarins á framtíðina en margt annað
er til að trufla fjárfesta. Stundum virðist
sem svo að þeir viti ekki með öllu hvernig
eigi að meta ástandið, hvort íslenskt fjár­
mála umhverfi sé í alvörunni eins og börn­
in myndu segja. Allir vita að hér eru of
margar krónur að elta of fá bréf. Við því
hefur verið brugðist með nokkrum nýjum
skráningum en það dugar skammt. Um leið
ríkir óvissa um það hvernig lífeyrissjóðirnir
eiga að haga sér í þessu ástandi en þeir eru
langstærsti eigendahópurinn á íslenska
hlutabréfamarkaðnum. Þeir komast ekki úr
hagkerfinu með fjármuni sína og þar sem
fjárfestingageta þeirra er áætluð um 135
milljarðar króna á ári eru þeir stór fiskur í
lítilli tjörn.
Einn sérfræðingur vildi reyndar meina
að lífeyrissjóðirnir væru ekki of stórir fyrir
Kauphöllina íslensku – það væri hún sem
væri of lítil fyrir þá! Lífeyrissjóðirnir hafa
hins vegar bætt við hlutdeild sína í flestum
félögum á aðallista kauphallarinnar það sem
af er ári. Lífeyrissjóðirnir áttu í apríl um 230
milljarða króna í innlendum hlutabréfum
og hlutabréfasjóðum. Þar af áttu þeir 125
milljarða króna í félögum á aðallista. Líf­
eyrissjóðirnir verða að halda áfram að kaupa
hlutabréf og það vita fjárfestar.
En margir telja að vandi kaup hall­arinnar sé djúpstæðari en svo að hann verði eingöngu útskýrður út frá sjónarhorni lífeyrissjóðanna.
„Vandi íslenska hlutabréfamarkaðarins
virðist vera krónískur. Markaðurinn er
grunnur – það eru lítil viðskipti og fáir
leik endur, sem gerir það áhættusamara en
ella fyrir einstaklinga að fjárfesta í hluta­
bréf um. Gjaldeyrishöftin magna þennan
vanda enn frekar. Þegar stórir fjárfestar, líkt
og lífeyrissjóðirnir, eiga fáa aðra möguleika
en að kaupa hlutabréf er mikil hætta á
bólumyndun og við sjáum merki þess á
hluta bréfamarkaðinum í dag. Eðlileg verð­
myndun á markaði er forsenda þess að
hægt sé að tala um raunverulegan hluta­
bréfa markað. Það er fátt sem bendir til að
sú sé raunin,“ sagði Óli Björn Kára son,
hagfræðingur og varaþingmaður Sjálf­
stæðis flokksins, og bætti við: „Ég hef alla tíð
verið sannfærður um nauðsyn þess að til sé
öflugur opinn markaður fyrir skráð hluta ­
„Öfgakennd niðurstaða
í útboðum TM og VÍS
skýrist einkum af því að
gríðarlegt magn króna
er inni í kerfinu.“