Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2010, Page 21

XIX ÞING LYFLÆKNA
FYLGIRIT 65
V023 Azitrómycín ver öndunarfæraþekju gegn Pseudomonas
aeruginosa, óháð bakteríudrepandi verkun
Ólafur Baldursson1, Skarphéðinn Halldórsson1, Þórarinn Guðjónsson3, Magnús Gottfreðsson4,
Guðmundur Guðmundsson2, Pradeep Singh5
'Lungnadeild Landspítala, 2líffræðistofnun, 3lífvísindasetri Læknagarðs, 4læknadeild Háskóla
íslands, 5University of Washington, Seattle, Bandaríkjunum
Inngangur: Þéttitengi (e. tight junctions) milli þekjufrumna viðhalda
styrk öndunarfæraþekju og verja hana gegn innrás örvera. Sjúklingar
með LLT eða slímseigjusjúkdóm (ss.) (e. cystic fibrosis) glíma oft við
langvinnar lungnasýkingar vegna Pseudomonas aeruginosa (PA) sem
framleiðir efni til innrásar í vefi, m.a. rhamnolípíða (rhl). Azithromycin
(azm) bætir líðan og lungnastarfsemi ss. sjúklinga, án áhrifa á vöxt PA,
en skýring á þessum jákvæðu áhrifum liggur ekki fyrir. Fyrri rannsóknir
okkar sýna að azm hækkar rafviðnám lungnaþekju in vitro.
Efniviður og aðferðir: Við notuðum líkan af öndunarfæraþekju (VAIO)
og mældum rafviðnám hennar og tjáningu þéttitengslaprótína, fyrir
og eftir árás PA eða PA-delta rhl (afbrigði sem framleiðir ekki rhl). Við
hreinsuðum einnig bakteríur úr æti sínu og mældum þannig áhrif
seyttra þátta án baktería.
Niðurstöður: I ljós kom að árásarþættir PA lækkuðu rafviðnám
þekjunnar, breyttu tjáningarmjmstri þéttitengjaprótína og gerðu hana
viðkvæmari fyrir innrás PA. Rhl höfðu snemmbær og mikil áhrif af
þessu tagi á þekjuna. Athygli vakti að þessi áhrif voru mun minni ef
þekjuvefur var meðhöndlaður með azm fyrir árás.
Ályktanir: Niðurstöðurnar benda til þess að azm dragi úr rofi
þéttitengsla við PA sýkingu og gætu átt þátt í að skýra hin óvæntu
jákvæðu áhrif lyfsins á sjúklinga með langvinna PA sýkingu í
lungum. Rannsaka þarf nánar mögulegar leiðir til eflingar varna
öndunarfæraþekju gegn sýkingum.
V024 Greining og meðferð lungnabólgu fullorðinna í heilsugæslu á
höfuðborgarsvæðinu
Ágúst Óskar Gústafsson1, Jón Steinar Jónsson1-1, Steinn Steingrímsson1, Gunnar
Guðmundsson2-3
’Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, 2læknadeild Háskóla íslands, 3lungnadeild Landspítala
Inngangur: Lungnabólga er algeng sjúkdómsgreining hjá fullorðnum
í heilsugæslu. Lítið er vitað um klínísk einkenni,greiningaraðferðir
og meðferð lungnabólgu í heilsugæslu hérlendis. Tilgangur rann-
sóknarinnar var að kanna greiningaraðferðir, sýklalyfjanotkun og aðra
meðferð.
Efniviður og aðferðir: Safnað var saman upplýsingum frá Heilsugæsl-
unrti á Seltjamarnesi, Garðabæ og Hamraborg hjá einstaklingum eldri
en 18 ára. Leitað var eftir greiningum um lungnabólgu í sjúkraskrárkerfi
fyrir tímabilið 1. september 2008 til l.september 2009. Stuðst var við
samskiptaseðla, lyfseðla, röntgensvör og niðurstöður blóðrannsókna
sem og ræktunarsvör og mótefnamælingar.
Niðurstöður: Alls vom skoðuð gögn hjá 215 einstaklingum, 64% konur.
Meðalaldur var 50,2 ár. 22% höfðu þekktan lungnasjúkdóm fyrir. Alls
komu 47% í bókaðan tíma. Lengd veikinda var undir viku hjá 64%.
Algengustu einkennin voru hósti (71,6%), hiti (40,0%) og kvefeinkenni
(29,8%). Blóðþrýstingur var skráður hjá 26 (14%) einstaklingum
sem komu á stofu, hjartsláttur hjá 24 (13%) og líkamshiti hjá 7 (4%).
Lungnahlustun var lýst hjá 188 (98%) og voru 53% með brak og
30% með slímhljóð. Alls fóru 23 (11%) í blóðrannsókn og 68 (32%) í
röntgenmynd við fyrstu komu. Hjá 7 (3%) sjúklingum voru gerðar aðrar
rannsóknir þar af tekið hrákasýni hjá 3 (1%). Amoxicillin var fyrsta val
í 33% tilfella, amoxicillin-clavulansýra hjá 24% og azithromycin hjá
23%. Nokkur munur var á sýklalyfjanotkun á milli heilsugæslustöðva.
Innúðalyf voru gefin hjá 13% sjúklinga sem hluti af meðferð.
Ályktanir: Lungnabólgugreining virðist í flestum tilfellum fengin útfrá
sjúkrasögu og lungnahlustun. Skráning lífsmarka var minni en búast
mátti við. Marktækur munur var á milli heilsugæslustöðva við val á
sýklalyfjum og einungis í þriðjungi tilfella var fyrsta val amoxicillin.
V025 Öldrunarrannsókn Hjartaverndar - fylgni er milli skertrar
fráblástursgetu og lungnaþéttleika á tölvusneiðmynd
Ólöf Birna Margrétardóttir1, Sigurður Sigurðsson1, Gyða S. Karlsdóttir1, Grímheiður F.
Jóhannsdóttir', Thor Aspelund1-2, Vilmundur Guðnason1-2, Gunnar Guðmundsson2-3
'Hjartavemd, 2læknadeild Háskóla íslands, 3lungnadeild Landspítala
Inngangur: Algengast er að langvinn lungnateppa sé greind með skertu
fráblástursprófi en þéttleiki lungna mældur með tölvusneiðmyndum er
næm aðferð til að greina lungnaþembu. Ekkert er vitað um fylgni milli
þessara tveggja rannsóknaaðferða hjá öldruðum en fyrri rannsóknir
hafa sýnt fylgni í blönduðu þýði.
Efniviður og aðferðir: I öldrunarrannsókn Hjartaverndar var gerð
fráblástursmæiing hjá hluta þátttakenda. Tölvusneiðmyndir af lungum
voru teknar af öllum þátttakendum. Sérstakur hugbúnaður var
notaður til að lesa þéttleika lungnanna. Fylgni milli lungnaþéttleika og
fráblástursgilda var könnuð. Urtakinu var skipt í fimm hópa eftir því
hversu mikil lungnaþemban var.
Niðurstöður: Alls voru 659 einstaklingar sem gerð hafði verið á
fráblástursmæling og mældur lungnaþéttleiki. Um var að ræða 325
karla og 334 konur. Meðalgildi FEVl/FVC hlutfalls var 0.70 hjá körlum
og 0.71 hjá konum. Hlutfall þéttleika undir -950 HU var að miðgildi
4.5% (fjórðungamörk 2.4% - 7.5%). Fylgnistuðull (Spearman) milli
þéttleika og FEVl/FVC hlutfalls var -0.35 (p<0.0001).
Ályktanir: Fylgni er á milli skertrar fráblástursgetu á blástursprófi
og lungnaþéttni mældri á tölvusneiðmyndum í öldrunarrannsókn
Hjartavemdar. Mun fleiri einstaklingar hafa farið í tölvusneiðmyndir
en blásturspróf og einnig hafa verið gerðar langsum rannsóknir með
tölvusneiðmyndum. Þetta býður því upp á mikla rannsóknamöguleika.
V026 Öndunarfæraeinkenni hjá ungu fólki á höfuðborgarsvæðinu
1990 og 2007
Stefán Sigurkarlsson1, Michael Clausen2, Davíð Gíslason1-2, Þórarinn Gíslason1-2
'Læknadeild Háskóla íslands, 2göngudeild í lungna- og ofnæmissjúkdómum, Landspítala
Inngangur: Talið er að ofnæmi og ofnæmissjúkdómar hafi verið að
aukast á Vesturlöndum á undanförnum áratugum. Við samanburð
á ungu fólki á höfuðborgarsvæðinu 1990 við jafnaldra í Evrópu
voru ofnæmissjúkdómar í öndunarfæmm sjaldgæfara á íslandi en
í samanburðarlöndunum. Við rannsókn á 10-11 ára börnum árið
2000 kom ekki fram slíkur munur við nágrannalöndin. Tilgangur
þessarar rannsóknar var að bera saman algengi ofnæmissjúkdóma í
öndunarfærum hjá ungu fólki árið 2007 við jafnaldra árið 1990.
Efniviður og aðferðir: Árið 1990 voru 3600 einstaklingar af
Reykjavíkursvæðinu valdir af handahófi til að svara spumingum um
öndunarfæraeinkenni af póstlista. Svarhlutfall var 80,6%. Rannsóknin
var hluti af evrópski rannsókn (ECRHS I). Árið 2007 voru 2811
einstaklingar á sama aldri (20-44 ára) og af sama svæði valdir af
handahófi til að svara sömu spumingum af póstlista. Spurningarnar
LÆKNAblaðið 2010/96 21