Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2010, Page 23

XIX ÞING LYFLÆKNA
FYLGIRIT 65
í þrívíðri rækt í grunnhimnugeli mynda þær kúlulaga þyrpingar. Sé
æðaþelsfrumum bætt út í gelið verður breyting á formgerð þyrpinganna
og þær vaxa greinótt sem mirtnir á berkjur og limgnablöðrur í lungum.
Þetta bendir til þess að æðaþel geti örvað greinótta formmyndun
lungnaþekjufrumna. Við höfum áhuga á að finna þá þætti sem stýra
þessum samskiptum æðaþels og VAIO þekjufrumnanna, auk þess
að skilgreina þá boðferla innan þekjufrumnanna sem stýra greinóttri
formmyndun.Við höfum sérstakan áhuga á hlutverki FGF boðferlisins
og Sprouty próteina, en munum einnig leitast við að kanna hlutverk
annarra sameinda í þessu ferli.
V030 Skurðaðgerðir vegna lungnameinvarpa á íslandi 1984-2008
Halla Viðarsdóttir', Páll Helgi Möller2, Jón Gunnlaugur Jónasson3, Tómas Guðbjartsson4.
'Skurðlækningasviði, 2almennri skurðdeild, 3rannsóknarstofu í meinafræði, 4hjarta- og
lungnaskurðdeild Landspítala
Inngangur: Rúmur þriðjungur sjúklinga með krabbamein greinast fyrr
eða síðar með lungnameinvörp. Þegar meinvörpin eru bundin við lungu
kemur til greina að fjarlægja þau með skurðaðgerð og bæta þannig
lífshorfur. Markmið þessarar afturskyggnu rannsóknar var að kanna
algengi og árangur þessara aðgerða hér á landi.
Hfniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn sem náði til allra sjúklinga
sem gengust undir brottnám á lungnameinvörpum með lækningu
að markmiði á íslandi 1984-2008. Litið var nánar á sjúklinga með 3
algengustu frumæxlin, m.a. kannaðar ábendingar, fylgikvillar aðgerða
og reiknuð út lifun (Kaplan-Meier). Útreikningar miðuðust við 31. des.
2009 og var meðal eftirfylgni 45 mánuðir (bil: 3-311).
Niðurstöður: Alls fór 81 sjúklingur í aðgerð vegna lungnameinvarpa á
tímabilinu (aldur 55 ár, bil: 2-81 ár, 51% karlar). Algengustu frumæxlin
voru krabbamein í ristli/endaþarmi (33%, n=27), sarkmein (26%, n=21)
og nýrnafrumukrabbamein (17%, n=14) en fjórðungur sjúklinga hafði
önnur krabbamein. Hlutfall sjúklinga sem fóru í aðgerð var 1.0%, 6,5%
og 1,4% fyrir þrjár algengustu æxlisgerðimar. Þessir 62 sjúklingar
gengust undir 79 aðgerðir. Fleygskurður (n=45) og blaðnám (n=30)
voru algengastu aðgerðimar en hjá 4 var framkvæmt lungnabrottnám.
Skurðdauði var 1,2%. Miðgildi legutíma var 11 dagar (bil: 4-85). Fimm
ára lifun fyrir sjúklinga með ristil og endarþarmskrabbamein var 45%,
nýrnafrumukrabbamein 39% og sarkmein 19% (p=0,ll).
Ályktanir: Hlutfall krabbameinssjúklinga sem sem fer í brottnám á
lungnameinvörpum hér á landi var frekar lágt. Árangur þessara aðgerða
var góður og sambærilegur við erlendar rannsóknir.
V031 Styrkur ferritíns í sermi kæfisvefnssjúklinga - faraldsfræðileg
samanburðarrannsókn
Elín Helga Þórarinsdóttir', Bryndís Benediktsdóttir', Þórarinn Gíslason2, Christer Janson3,
ísleifur Olafsson4
'Læknadeild Háskóla íslands, 2lungnadeild Landspítala, 3lungnadeild Háskólasjúkrahússins í
Uppsölum, Svíþjóð, 4klínískri lífefnafræðideild Landspítala
Inngangur: Kæfisvefn er sjúkdómsástand sem einkennist af endur-
teknum öndunartruflunum í svefni. Ferritín er prótein sem bindur jám
og gerir það skaðlaust líkamanum en einnig getur hækkaður styrkur
S-ferritíns endurspeglað bráða og króníska bólgusvörun. Við kæfisvefn
er vitað að öndunarstopp og súrefnisskortur leiða til almennrar
bólgusvörunar en hvort styrkur S-ferritín tengist því hefur lítið verið
rannsakað.
Efniviður og aðferðir: Allir sjúklingar greindir með kæfisvefn frá
sept. 2005 til sept. 2009 var boðið að taka þátt í rannsókninni. Trl
samanburðar voru einstaklingar 40 ára og eldri sem tekið höfðu þátt í
rannsókn á algengi langvinnrar lungnateppu á íslandi. Hóparnir voru
rannsakaður á sama hátt fyrir utan að viðmiðunarhópurinn gegst ekki
undir svefnrannsókn. Styrkur S-ferritín var borinn saman milli sjúklinga
og viðmiða og eftir alvarleika kæfisvefnsins. Leiðrétt var fyrir helstu
áhrifaþáttum hækkaðs ferritíns og sjúkdómum tengdum kæfisvefni.
Niðurstöður: f sept. 2009 höfðu alls 754 kæfisvefnssjúklingar tekið
þátt og af þeim höfðu 300 komið í tveggja ára eftirfylgnirannsókn.
Samanburðarhópurinn samanstóð af 758 þátttakendum (81 % þátttaka).
Styrkur S-ferritín var marktækt hærri í hópi kæfisvefnssjúklinga en
viðmiða, bæði meðal karla (p=0.025) og kvenna (p<0.001) en eftir
að leiðrétt hafði verið fyrir aldri, líkamsþyngdarstuðli, reykingum
og sjúkdómum tengdum kæfisvefni var hækkunin aðeins marktæk
hjá konum með kæfisvefn (p=0.032). Styrkur S-ferritins sýndi ekki
marktæka fylgni við alvarleika kæfisvefnsins, dagsyfju né notkunn
CPAP tækis í tvö ár.
Ályktanir: Styrkur S-ferritíns var marktækt hærri meðal kvenna með
kæfisvefn en kvenna í samanburðarhópnum. Þessi munur var óháður
helstu áhrifaþáttum hækkaðs ferritíns og öðrum þekktum sjúkdómum
tengdum kæfisvefni.
V032 Þættir sem ákvarða langtímalifun sjúklinga með langvinna
lungnateppu sem lagst hafa inn á sjúkrahús
Gunnar Guðmundsson1-3, Stella Hrafnkelsdóttir1, Christer Janson2, Þórarinn Gíslason1-3
'Lungnadeild Landspítala, 2Department of Medical Sciences, Respiratory Medicine and
Allergology, Háskólasjúkrahúsinu í Uppsölum, Svíþjóð, 3læknadeild Háskóla íslands
Inngangur: Margar rarmsóknir eru til á skammtíma dánartíðni
sjúklinga með langvinna lungnateppu (LLT) sem lýsa hárri dánartíðni.
Fjöldamörgum áhættuþáttum hefur verið lýst. Takmarkaðar
upplýsingar eru til um langtímadánartíðni og tengda áhættuþætti í
þessum sjúkdómi. Tilgangur rannsóknarinnar var að greina langtíma
dánartíðni og tengda áhættuþætti í sjúklingum með LLT sem innlagðir
höfðu verið á sjúkrahús vegna bráðrar versnunar. Megináhersla var
á líkamsþyngdarstuðul, heilsutengd lífsgæði, lyf og aðra samhliða
sjúkdómskvilla.
Efniviður og aðferðir: Um er að ræða framsæja rannsókn á 256
sjúklingum með LLT í Reykjavík, Kaupmannahöfn, Danmörku og
Uppsala, Svíþjóð. Þeim var fylgt eftir í 8.7±0.4 ár eftir sjúkrahúsinnlögn
vegna versnunar á LLT á árunum 2000 og 2001.1 sjúkrahúsinnlögninni
var St. George öndunarfæraspumingalistinn lagður fyrir sjúklingana.
Aflað var upplýsinga um aðra samhliða sjúkdómskvilla og lyfjameðferð.
Niðurstöður: Á tímabilinu sem sjúklingunum var fylgt eftir höfðu
202 sjúklingar (79%) dáið og 54 (21%) voru á lífi. Aðal dánarorsök
var öndunarfæri (n=116), hjarta- og æðakerfi (n=43), krabbamein
(n=28), annað (n=10) og upplýsingar fengust ekki hjá fimm
sjúklingum. Dánartíðni tengdist vaxandi aldri, lakari lungnastarfsemi,
lægri líkamsþyngdarstuðli og sykursýki. Hærri aldur, lægri
líkamsþyngdarstuðull og sykursýki tengdust bæði öndunarfæra og
hjarta og æða dánarorsökum. Ondimarfæraorsakir tengdust lakari
öndunarfærastarfsemi. Það voru engin tengsl við lyfjameðferð, kvíða
eða þunglyndi.
Ályktanir: Langtímadánartíðni var há eftir sjúkrahúsinnlögn vegna
LLT. Helstu áhættuþættir voru hærri aldur, skert lungnastarfsemi, lægri
líkamsþyngdarstuðull og sykursýki. Frekari rannsókna er þörf á því
hvaða áhrif bætt meðferð áhættuþátta getur haft á dánartíðni.
LÆKNAblaðið 2010/96 23