Listin að lifa - 01.12.2000, Blaðsíða 15

grannalöndunum, sem leiðir til þess
að við getum ekki vænst sambærilegs
árangurs og þar,“ segir Baldur. „Alltof
margar konur, einkum á höfuðborgar-
svæðinu, mæta á 4-6 ára fresti eða
jafnvel sjaldnar, sem lækkar þátttöku-
hlutfallið, auk þess sem fleiri stór
krabbamein greinast í þeim hópi en
ella. Konur auka því hættuna með því
að mæta mun sjaldnar en á tveggja ára
fresti.
Nú er mikið talað um að krabba-
mein liggi í genunum. Ef móðir, systir
eða dóttir hafi fengið brjóstakrabba-
mein sé meiri hætta á að fá sjúkdóm-
inn, sem er í sjálfu sér alveg rétt. Kon-
ur draga þó oft rangar ályktanir af
þessu og segja sem svo: „Eg á enga
slíka ættingja og þarf ekki að fara í
myndatöku.“ Staðreyndin er hins veg-
ar sú að langflestar konur, um 80-
85%, sem greinast með brjóstakrabba-
mein, hafa ekki þessa ættarsögu. Get-
ur því orðið dýrkeyptur misskilningur
að treysta á slíkt.“
Kristján er spurður, hvort fleiri
hóprannsóknir séu fyrirhugaðar - til
dæmis krabbameinsleit í ristli?
„Vissulega hefur komið til umræðu
að hefja hópleit að ristilkrabbameini,
en ákveðin vandkvæði eru á því. Fólk
þyrfti þá að skila inn saursýni, sem er
ekki aðlaðandi og þátttaka gæti því
orðið lítil. Finnist blóð í hægðum þarf
að boða viðkomandi til ristilspeglunar,
þar sem ristillinn er blásinn upp og
speglaður eftir úthreinsun.
Blóð í hægðum getur bent til
myndunar slímhúðarsepa í ristli sem
eru oft forstig krabbameins. Þessa
sepa er hægt að fjarlægja við ristil-
speglunina og koma þannig í veg fyrir
myndun krabbameins.
Nú er verið að kanna í erlendum
rannsóknum hvort unnt sé að lækka
dánartölu af völdum ristilkrabbameins
með ristilspeglun eingöngu, á 5-10 ára
fresti, í stað saursýnisrannsókna á
tveggja ára fresti. Niðurstöður um
slíka leit ættu að liggja fyrir í næstu
framtíð. Myndi hún þá ná yfir bæði
kynin og aldursmörkin yrðu væntan-
lega 50-69 ára.“
Viö dyr Alpingis
Ræba Ólafs Ólafssonar á útifundi á Austurvelli 2. október 2000
Við erum ekki hingað komin til
langra ræðuhalda.
Við erum komin til þess að mót-
mæla.
Til þess að mótmæla skerðingum
á lífskjörum aldraðra.
Bilið milli eftirlauna og lægstu
kauptaxta gliðnar stöðugt og er nú
orðið um 18% frá 1992 þrátt fyrir
lagasetningar og loforð um hið
gagnstæða.
Allt að 1/3 eftirlaunaþega bera
nú úr býtum 60-70 þúsund kr./mán.
en margir ná ekki 50 þúsund kr.
A öldrunarstofnun fá aldraðir
vasapening líkt og fermingarkrakkar.
Tekjutengingar eru meiri en sög-
ur fara af, um 30% þeirra veikustu
búa í leiguíbúðum.
Útreikningum okkar hefur verið
mótmælt en þeir standast.
Ég lýsi hér högum elstu kyn-
slóðarinnar. Kynslóðarinnar sem
nútímavæddi íslenskt þjóðlíf og
lyfti íslandi í hóp tíu auðugustu
þjóða heims.
Miðaldra kynslóðin tók við góðu
búi og stendur sig vel á mörgum
sviðum, en hún rýrir kjör aldraðra
og öryrkja leynt og ljóst. Með því
að breikka bilið á milli lífeyris og
meðaltekna verkamanna ná stjóm-
völd svokölluðum duldum skött-
um. Svipaðar aðgerðir tíðkast mjög
í V-Evrópulöndum, m.a. hjá ný-
jafnaðarfólki.
Hver er ástæðan?
Virðingarleysi, skilningsleysi?
Valdþurrð eftirlaunafólks?
Eða mótast afstaða manna æ
meir af naktri eigingirnd og
stjórnlyndi? A minn herra þá
engin ráð?
Ef þessari aðför lýkur ekki og
við fáum ekki réttmæta afgreiðslu
munum við sameinast í órjúfanlega
fylkingu.
Eða ætlast menn til að vanda-
málin leysist hinum megin?
Nei, eftirlaunaþegar eru nú yfir
30.000, vel læsir, skrifandi og
hugsandi einstaklingar.
Krafan um pólitíska virkni, jafn-
vel stofnun flokks, hefur verið
rædd. Sú krafa verður háværari.
Við biðjum ekki um ölmusu eða
samúð. Við krefjumst réttlætis og
sanngirni. Við segjum okkur úr
svokallaðri samráðsnefnd við ráð-
herrahópinn ef þeirra skilningur á
orðinu samráð breytist ekki.
’Úlaftw'Mlafesoiv
fonnaður FEB
15