Listin að lifa - 01.12.2000, Blaðsíða 18

Lífið í hnotskurn
É Silfurlínunni
Hún Sigþrúður Jóhanncsdóttir er
hætt hjá Silfurlínunni. í níu ár hefur
hún haldið um símtólið á hverjum
virkum degi frá kl. 16.00 til 18.00 -
og iðulega eftir það farið og heim-
sótt einmana símavini og hjálpað
þeim með ótrúlegustu hluti. Verk
Sigþrúðar hafa farið hljótt, en hætt
er við að mörgum bregði við þegar
hún sinnir ekki lengur kalli hins
sjúka, einmana og hjálparvana.
„Ég er búin að rölta á eftir mörgum,“
segir konan sem fylgdi skjólstæðing-
um sínum eftir til hins síðasta.
Silfurlínan, símaþjónusta fyrir aldr-
aða, hóf störf 15. apríl 1991.1 upphafi
sinntu sjálfboðaliðar símaþjónustunni,
en eftir sex mánaða reynslutíma var á-
kveðið að ráða starfsmann því að
fljótlega kom í ljós að brýn þörf var á
svona þjónustu.
Segja má að vísir að Silfurlínunni
hafi kviknað á ráðstefnu Öldrunarráðs
íslands um sjálfboðastarf í þágu aldr-
aðra, en eftir hana voru nemendur í
Félagsvísindadeild Háskóla íslands
undir stjórn Guðninar Jónsdóttur
fengnir til að kanna viðhorf aldraðra
til slíkrar þjónustu.
Niðurstaðan var sú, að aldraða vant-
aði tilfinnanlega hjálp með ýmis smá-
viðvik og viðgerðir. Margir þjáðust af
einsemd og fram kom að öryggistilfinn-
ing aldraðra myndi stórlega aukast, ef
þeir fengju þjónustu með vandamál sín.
Sigþrúður hefur nú setið fyrir svör-
um hjá Silfurlínunni frá 7. október
1991 og aðeins tekið sér sumarfrí einu
sinni, þegar hún fór að heimsækja
soninn og fjölskyldu hans í Noregi, en
þangað er hún nú að flytja. „Fjárráðin
leyfðu ekki frí,“ segir hún. í veikind-
um Sigþrúðar sat maðurinn hennar við
símann og tók niður símanúmer.
„Mikið er búið að breytast þessi ár,
fólk hefur flutt í ný hús og viðhald er
minna - en einmanaleikinn er enn til
staðar," segir Sigþrúður. „Ég hef sagt
við einmana konur sem hringja nú úr
nýjum háhýsum: „Labbaðu yfir í
næstu íbúð! Hver veit nema að þú
hittir þar fyrir aðra einmana sál sem
þráir félagsskap.“
Fyrstu árin var ég alltaf með sjálf-
boðaliða á vegum Silfurlínunnar, iðu-
lega ungt háskólafólk sem taldi ekki
eftir sér að sinna eldra fólkinu. Einnig
var þó nokkuð stór hópur kvenna sem
fór vikulega í heimsóknir, studdi sjúka
í læknisvitjanir og verslaði með fólk-
inu. Vináttutengsl mynduðust og til-
hlökkun var mikil alla vikuna að fá
þessar heimsóknir. Erfitt að vera inni-
lokaður í íbúð sinni, fatlaður af elli
eða sjúkleika. Yndislegt að geta hjálp-
að þessu fólki.
I dag er vandi að fá einhvern til að
sitja hjá veiku fólki. Einstaka vel gef-
in eldri kona með lífsreynslu að baki
gefur sig í þetta, en sjaldgæft að hitta
á slíkar konur. Þjóðfélagið er svo yfir-
spennt, að menn gefa sig síður í að
gera eitthvað fyrir aðra, Silfurlínan er
bara þjóðfélagið í hnotskurn," segir
Sigþrúður.
Ritstjóri settist smástund hjá Sig-
þrúði í upphafi símatíma. Ekki leið
mínúta þar til fyrsta símtalið kom.
Síðan rak hver hringingin aðra. „Já,
elskan mín, já, vina mín.“ Sigþrúður á
greinilega marga vini á línunni.
„Nei, það er ekki hægt lengur, ég
held að hún sé að hætta,“ Sigþrúður
leggur frá sér símann. „Nú bætir mað-
ur ekki lengur buxurnar hjá körlunum
í Norðurbrún,“ segir hún, „maður var
enga stund að þessu með saumavélina
uppistandandi." Sjálfboðastörf Sig-
þrúðar á Silfurlínunni verða örugglega
ekki öll tíunduð hér.
Silfurlínan þín, Sigþrúður, er
greinilega margþætt fyrirbæri?
„Ég spurði nokkrar konur, hvað
þeim fyndist um línuna. Þær sögðu:
„Það besta við línuna er að hún er allt!
Fólk er heimsótt, huggað og setið hjá
því.“
í Silfurlínuna er hringt alls staðar
að - frá Akureyri, Vestfjörðum, Aust-
fjörðum - ekki bara úr Reykjavík.
Margir hafa misst maka sinn, vantar
ferðafélaga, dansfélaga, einhvem til
að fara út að borða með. Bréfasam-
bönd, jafnvel ástarsambönd hafa
sprottið út úr Silfurlínunni. Ég er hrif-
inn af því að karlmenn þora að tjá sig
á línunni, þeir sem yfirleitt sitja til
hliðar og segja ekki neitt.“
Hvað hefur þér fundist erfiðast
hjá símavinum þínum?
„Einmanaleikinn! Yfír öll árin hafa
þó nokkrir hringt til mín illa brenndir
á sálinni af einmanaleika. Fólk sem
þyrfti að vera undir læknishendi, en er
hætt að geta farið út - enginn sinnir
því. Þetta fólk vantar styrkan staf
sjálfboðaliðans. Alltof fáir sinna
þessu.“
Hefur vinnan tekið á þig?
„Stundum var ég útbrunnin þegar
ég kom heim, eftir að hafa keyrt út um
allan bæ og hlustað á endalausar
sjúkrasögur. Sumt fólk er þannig að
þú þarft að brynja þig, áður en þú hitt-
ir það, annars geturðu ekki staðið
uppi. Aðrir gefa alltaf af sér og þannig
fólk er yndislegt að vinna fyrir - að
hjálpa öðrum launar sig alltaf sjálft.“
Sigþrúður segist hafa verið „hund-
gömul“ þegar hún byrjaði með Silfur-
línuna, enda nokkuð víst að engin
kona gæti sinnt starfinu eins og hún
hefur gert - nema að búa yfir mikilli
lífsreynslu. Eigin lífsbaráttu vill hún
ekki bera á torg.
„Margir voru gamlir, þegar ég byrj-
aði - og ég er búin að rölta á eftir
mörgum. Oskaplegur dugnaður og
sjálfsbjargarviðleitni í þessu gamla
fólki sem stendur alltof oft eitt, þótt
bömin séu innan seilingar. Hasarinn í
18