Ægir - 01.11.2005, Side 15

15
S A M K E P P N I S H Æ F N I S J Á VA R Ú T V E G S
og hvetur til hagkvæmari fjárfest-
inga.
Hins vegar hafa Norðmenn
vinninginn þegar horft er á haf-
rannsóknir, enda er mun meira
fjármagni varið til hafrannsókna
þar en á Íslandi. Aftur á móti
telja íslenskir útgerðarmenn að
eftirlit með veiðarfærum,
veiðislóð og löndun sé skilvirkara
en hjá norskum starfsbræðrum
þeirra. Ottó segir þetta reyndar
koma nokkuð á óvart, því hér-
lendir útgerðarmenn hafi einmitt
verið að kvarta töluvert yfir óhóf-
legu eftirliti.
Hagstjórnin fær hærri ein-
kunn í Noregi en á Íslandi
Ottó segir að varðandi hagstjórn
og almenn áhrif stjórnvalda á
rekstrarumhverfi fyritækja í sjáv-
arútvegi sé samanburðurinn
Norðmönnum í vil, en þar er
horft til gengisbreytinga, gengis-
flökts, verðbólgu, vaxta og ríkis-
fjármála. Hins vegar virðist
skattaumhverfi vera hagstæðara
hér á landi fyrir fyrirtækin en í
Noregi og sveigjanleikinn á
vinnumarkaði hér er mun meiri
en í Noregi, bæði hvað varðar
innlent og erlent vinnuafl.
Norðmenn eru hins vegar klár-
lega fremri Íslendingum þegar
kemur að stuðningi til rannsókna
og þróunar í gegnum skattakerfið.
Ef horft er á stjórnsýsluna í
heild er ekki talinn teljanlegur
munur milli landanna.
Ósáttir við háan
flutningskostnað
Þegar horft er til innviða samfé-
lagsins og umhverfis fyrirtækj-
anna fá Norðmenn eilitið hærri
einkunn, sem kemur ekki síst til
af háum flutningskostnaði hér á
landi - bæði innanlands og milli
landa. Stjórnendur hérlendra sjáv-
arútvegsfyrirtækja lýsa ánægju í
rannsókninni með samgöngur og
flutninga innanlands og til og frá
landinu, en hins vegar sé flutn-
ingskostnaðurinn ósamkeppnis-
hæfur.
Á svipuðu róli í fiskveiðum
Í samanburði á fiskveiðum þjóð-
anna er ekki marktækur munur.
Íslendingar virðast vera sáttari við
eftirlit með fiskveiðunum en
Norðmenn. Báðar þjóðir fá lága
einkunn fyrir að hindra að erlend
félög geti keypt sig inn í útgerðir.
Framleiðni íslenskra sjómanna er
um 18% hærri en hjá starfsbræðr-
um þeirra í Noregi. Veltuhraði í
útgerð á Íslandi, þ.e. betri nýting
á fjárfestingu í skipum, er sömu-
leiðis meiri en í Noregi. Norð-
menn hafa hins vegar vinninginn
með rannsóknir tengdar fiskveið-
um. Í þann þátt er varið mun
meira fjármagni í Noregi en á Ís-
landi.
Sterkari samkeppnisstaða ís-
lenskrar fiskvinnslu
Íslensk fiskvinnslufyrirtæki fá, að
sögn Ottós, hærri einkunn en þau
norsku, þ.e. samkeppnisstaða ís-
lenskrar fiskvinnslu er sterkari en
þeirrar norsku.
Eitt af því sem styrkir íslenska
fiskvinnslu er gott samstarf við
íslenska framleiðendur fisk-
vinnslubúnaðar og má þar nefna
fyrirtæki eins og Marel, Skagann
og 3X-Stál.
Þá er það staðfest í skýrslunni,
eins og menn höfðu talið, að afli
berst að landi mun jafnar á Ís-
landi en í Noregi. Samspil veiða
og vinnslu er meira hér á landi en
í Noregi. Skýrslan leiðir ótvírætt
í ljós að mun meira framboð er á
menntuðu fólki í fiskvinnslu í
Noregi en á Íslandi og í raun
gildir það sama um fiskveiðarnar.
Ísland fær mínus fyrir það í
skýrslunni í samanburði við Nor-
eg að hér á landi er leyfð aðeins
óveruleg erlend fjárfesting í fisk-
vinnslu, en engar slíkar hömlur
eru í Noregi.
Mun meira verðmæti þorks og
ýsu á Íslandi
Erfiðara reyndist að meta saman-
burð á markaðsmálum sjávarút-
vegsins, en skýrsluhöfundar telja
að þegar á heildina sé litið hafi ís-
lenskur sjávarútvegur forskot í
markaðssetningu miðað við þann
norska. Útflutningstekjur Íslend-
inga á þorski miðað við fisk úr sjó
er um 19% hærra og um 38% í
ýsu. Einnig flytja Íslendingar
mun minna út af óunnum eða lítt
unnum fiski en Norðmenn.
Vonandi aðeins byrjunin
Valtýr Þór Hreiðarsson segist
ekki vita til þess að sambærileg
skýrsla hafi verið unnin áður.
Hann segist vænta þess að fyrir
íslenskan sjávarútveg komi hún
að góðum notum við að bæta það
sem megi augljóslega bæta í sam-
anburði við Norðmenn. Þess sé
vænst að þessi skýrsla sé aðeins
byrjunin á víðtækari áframhald-
andi vinnu, sem muni á næsta ári
leiða til þess að gerður verði sam-
anburður á samkeppnishæfni í
fleiri löndum við Norður-Atl-
antshaf. Nú sé komið ákveðið
„módel“ til þess að vinna slíkan
samanburð, þótt vissulega verði
það alltaf til endurskoðunar.
Verðlagsstofa skiptaverðs á Akureyri vann skýrsluna af Íslands hálfu. Þeir báru hitann
og þungann af þeirri vinnu - Ottó Biering Ottósson, verkefnisstjóri (t.v.) og Valtýr Þór
Hreiðarsson, forstöðumaður Verðlagsstofu skiptaverðs.
aegir11_des2005.qxd 16.12.2005 15:46 Page 15