Ægir

Årgang

Ægir - 01.01.2007, Side 8

Ægir - 01.01.2007, Side 8
8 Engum blöðum er um það að fletta að umhverfismálin eru og verða æ fyrirferðarmeiri í alþjóðlegri umræðu um sjáv- arútvegsmál. Þessi umræða er að vísu ekki alltaf á vitrænum grunni, oftar en ekki er hún knúin áfram af tilfinningasemi og órökstuddum tilgátum, sem eiga sér enga stoð í raunveru- leikanum. Íslendingar geta ekki frekar en nokkur önnur fiskveiðiþjóð leitt þessa umræðu hjá sér og segir Kristján Þórarinsson, stofn- vistfræðingur hjá Landssam- bandi íslenskra útvegsmanna, sem hefur um árabil fylgst náið með og tekið þátt í þess- ari umhverfisumræðu af hálfu Íslendinga, að mikilvægt sé að við Íslendingar tökum virk- an þátt í umræðunni og komum okkar sjónarmiðum á framfæri. Umræðan um umhverf- ismál úti í hinum stóra heimi, sem tengist hafinu, er af margvíslegum toga. Nefna má umræðu um mengun hafsins og einnig eru uppi háværar raddir um ofveiði á ýmsum fiskistofnum og sjávarspen- dýrum og má í því sambandi vísa til umræðunnar um hval- veiðar. „Umhverfisumræðan er vaxandi. Á því leikur ekki vafi. Þegar umhverfismál eru rædd í tengslum við sjávarút- veg snýst umræðan í auknum mæli um nýtingu fiskistofna. Ég held þó að óhætt sé að fullyrða að almenningur sé ekki vel upplýstur um þessi mál,” segir Kristján Þórarins- son í samtali við Ægi. „Ofveiði” áberandi í umræðunni Kristján segir að í umræðunni sé hugtakið „ofveiði” áber- andi. Því sé haldið á lofti að margir fiskistofnar séu í útrýmingarhættu og fiskveiði- þjóðir séu settar undir sama hatt í þessum efnum, þó svo að slíkt sé fráleitt. Kristján segist merkja að ákveðinnar óþolinmæði gæti hjá alþjóða- stofnunum í garð fiskveiði- þjóða, enda sé það svo að sumar þjóðir hafi ekki tekið fast á málum í skynsamlegri nýtingu auðlinda hafsins, en aðrar hafi gert það með ábyrgum hætti og stundi sjálf- bærar fiskveiðar undir ströngu eftirliti. Þannig krefjist menn strangari reglna þótt það sem vanti sé helst að ríki fari að þeim reglum sem þau hafa þegar samþykkt. „Í Bretlandi markast um- ræðan um að fiskistofnar séu í útrýmingarhættu töluvert af slæmri stöðu þorskstofnsins í Norðursjó. Ég get ekki merkt að umræðan um hvalveiðar blandist inn í umræður um stöðu fiskistofna. Þetta virðast vera tveir aðskildir hlutir í umræðunni,” segir Kristján. Krafan um bann við botn- vörpuveiðum Sem kunnugt er hefur verið mikil umræða um botnvörpu- veiðar og meira að segja hafa komið fram skýrar kröfur umhverfissamtaka um algjört bann við notkun botnvörp- unnar. Kristján Þórarinsson segir að Íslendingar hafi verið sjálfum sér samkvæmir í þess- ari umræðu og haldið fram þeirri stefnu að rétt sé að banna notkun botnvörpunnar á svæðum sem beri að vernda. Það eigi til dæmis við um kóralla- og hverastrýtu- svæði. Þetta hafi nú þegar verið gert í íslenskri lögsögu og um þetta ríki sátt. Hins vegar muni Íslendingar sem og aðrar fiskveiðiþjóðir ber- jast af krafti gegn því að botnvarpan verði almennt bönnuð sem veiðarfæri. Fyrir því séu engin rök. Hafa verði í huga að þó svo að sett yrði á alheimsbann við notkun botnvörpunnar séu alltaf svo- kölluð „sjóræningjaskip” á úthöfunum, sem séu utan allra reglna og laga og virði engin boð og bönn. Því þurfi að efla svæðisbundna fisk- veiðistjórnun á úthöfunum og vernda viðkvæm vistkerfi. Að mála hlutina dökkum litum Kristján Þórarinsson segir að óvönduð umræða um umhverfismál sé „keyrð” áfram af umhverfissamtökum og upplýsingarnar sem á borð séu bornar komi frá þeim að stórum hluta. Hafa verði í huga í þessu sambandi að rekstur margra af þessum umhverfissamtökum sé byggður á frjálsum framlögum almennings og fyrirtækja og því megi segja að þau séu í innbyrðis samkeppni um fjár- framlög. Í þeirri samkeppni henti oft að mála hlutina dökkum litum. „Þetta mótar vissulega umræðuna oft og tíðum og málin eru sett fram á einfaldan hátt, sem stenst enga skoðun. Umræðan verð- ur með öðrum orðum svart/ hvít. Þetta á til dæmis við um umræðuna um nýtingu hvala- stofna og veiðar með botn- vörpu,” segir Kristján. Umhverfismerki Svokallaðar umhverfismerk- ingar sjávarafurða hafa mjög verið til umræðu á und- anförnum árum, bæði hér á landi og úti í hinum stóra heimi. Á vettvangi fiskideildar FAO – Matvæla- og landbún- aðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna – hefur verið fjallað ítarlega um umhverfismerk- ingar og um þær voru sam- þykktar reglur í mars 2005. Að þeirri vinnu komu meðal annars Kristján Þórarinsson og Guðrún Eyjólfsdóttir, sem þá var í sjávarútvegsráðuneyt- inu. Breið samstaða var um þessar reglur. U M H V E R F I S M Á L Umhverfismálin fá æ meiri vigt í sjávarútvegsumræðunni: Verðum að vera á varðbergi og taka virkan þátt í umræðunni - segir Kristján Þórarinsson, stofnvistfræðingur hjá Landssambandi íslenskra útvegsmanna „Þeir sem á annað borð velta þessum málum fyrir sér með ábyrgum hætti átta sig á því fyrir hvað við Íslendingar stöndum í þessum efnum. Hins vegar má ekki gleyma því að tiltölulega fáir móta umræðuna um umhverfismál og við megum ekki vanmeta það,” segir Kristján Þórarinsson m.a. í viðtalinu. aegirJAN2007.indd 8 2/2/07 9:11:39 AM

x

Ægir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.