Ægir - 01.01.2007, Blaðsíða 13

13
anir og háskóla og höfum í
þeim efnum ákveðna fyr-
irmynd frá háskólanum í
Nýfundnalandi. Þar hefur
verið settur mikill kraftur í
hagnýtar rannsóknir í skel-
rækt og það hefur skilað
góðum árangri. Ég veit að í
Háskólanum á Akureyri hafa
menn áhuga á að koma á
slíku samstarfi við skelrækt-
endur hér á landi, sem er
mjög jákvætt,” segir Jón Páll.
Tímamót í greininni
Á margan hátt má segja að
hérlend skelrækt sé á ákveðn-
um tímamótum. Grunnrann-
sóknir eru að baki, sem fyrr
segir, og aflað hefur verið
margvíslegra upplýsinga sem
koma sér vel fyrir framhaldið.
Jón Páll segir ljóst að fleiri en
Norðurskel hafi hug á því að
taka skref framávið í skelrækt.
Fyrirtækið Breið ehf í Breiða-
firði hefur fengið góða ásetu,
vöxt og gæði í tilraunarækt.
Fleiri aðila mætti nefna sem
hafa hug á því að stækka við
sig á næstunni. Sama eigi við
um skelræktendur í Patreks-
firði, Tálknafirði, Ísafjarð-
ardjúpi, Mjóafirði og Hamars-
firði. „Það má orða það svo
að menn séu komnir með
ákveðið sjálfstraust og reynslu
til þess að taka næstu skref
og ef horft er 10-15 ár til baka
voru menn ekki vissir um að
verðið fyrir skelina myndi
bera reksturinn. En það hefur
breyst. Eftirspurnin hefur
verið að aukast og verð fyrir
bláskel á Evrópumarkaði
hefur hækkað um 70% á síð-
ustu þremur árum. Það hefur
hreinlega verið erfitt að anna
eftirspurninni, ekki síst vegna
þess að eiturþörungatimabilin
hafa verið að lengjast við
strendur Evrópu vegna trú-
lega hækkandi hitastigs sjáv-
ar. Þetta hefur leitt til minnk-
andi framleiðslu ræktenda á
meginlandi Evrópu, sem aftur
hefur orðið til þess að kaup-
endur á bláskel eru farnir að
horfa í aðrar áttir og þá fyrst
og fremst hingað norður, þar
sem sjórinn er kaldari.”
Skelræktin hefur marga kosti
„Markaðurinn fyrir bláskel er
fjölbreytilegur. Í fyrsta lagi
heil fersk bláskel, í öðru lagi
forsoðin, fryst skel og í þriðja
lagi lifandi skel í lofskiptum
umbúðum, en flutningur á lif-
andi skel hefur verið að þró-
ast. Innan Evrópusambands-
ins er sú aðferð orðin við-
urkennd að flytja skel til
umlagningarstöðvar þar sem
hún er sett í sjó og hresst við.
Ég tel að við Íslendingar
eigum að stefna að útflutningi
á ferskri, lifandi hágæðaskel.
Hæsta verðið fyrir ferska, lif-
andi skel er komið í þrjár
evrur á kílóið,” segir Jón Páll
og bætir við að markaðurinn
fyrir bláskel sé stór í Evrópu
og svo virðist sem hann sé
stöðugur og vaxandi. „Stærsti
munurinn á skelrækt og fisk-
eldi almennt er fóðrunar-
kostnaður. Þó svo að kíló-
verðið fyrir skelina sé lægra
en fyrir eldisfisk, þá ber að
hafa í huga að framleiðslu-
kostnaður pr. kíló fyrir skel er
ekki nema um fjórðungur af
framleiðslukostnaði við eld-
isfisk. Í fiskeldinu eru sjúk-
dómar ákveðin ógn, en ekki
er um það að ræða í skel-
ræktinni. Að öllu samanlögðu
hefur skelræktin marga kosti
umfram fiskeldið, þar sem
menn hafa óneitanlega verið
og eru að glíma við ákveðin
vandamál,” segir Jón Páll.
Eigum að skapa okkur gæða-
ímynd
Erlendir kaupendur horfa til
Íslands sem gæðalands varð-
andi sjávarafurðir, að sögn
Jóns Páls. „Þess vegna teljum
við að við eigum að markaðs-
setja íslenska bláskel sem
gæðavöru og freista þess að
ná hæstu verðum fyrir hana.
Vissulega hefur það kostað
töluverða fjármuni að halda
okkur í „ólympíuflokknum”,
en á móti er þar mikil eft-
irspurn og bestu verðin. Nú
þegar hefur verið sýnt fram á
að hér getum við framleitt
gæðaskel með mikla holdfyll-
ingu. Hreinleiki umhverfis
hjálpar mikið. Hér erum við
ekki að glíma við þau meng-
unarvandamál sem gerir í æ
meira mæli vart við sig í Evr-
ópu. Þetta reiknast okkur til
tekna,” segir Jón Páll.
Ef allt gengur upp er unnt
S K E L R Æ K T
Víðir Björnsson, framkvæmdastjóri Norðurskeljar í Hrísey (t.v.), og Björn Theodórs-
son, fiskeldisfræðingur.
Jón Páll Baldvinsson, formaður Skelræktar, hagsmunasamtaka skelræktenda.
„Það má segja að Norðurskel sé eina fyrirtækið enn sem komið er sem stefnir ein-
dregið á útflutning. Síðan eru önnur fyrirtæki sem hafa verið í skelrækt í minna
mæli og sett út allt frá 1 og upp í 10-15 línur fyrir innanlandsmarkað,” segir Jón
Páll Baldvinsson.
aegirJAN2007.indd 13 2/2/07 9:11:50 AM