Ægir

Árgangur

Ægir - 01.01.2007, Blaðsíða 27

Ægir - 01.01.2007, Blaðsíða 27
27 í samtali við Ægi að gríð- arlega mikil starfsemi hafi verið í slippunum í Eyjum þegar mest var. Í Sælaslipp hafi verið unnt að taka allt að 20 báta, en 10-12 báta í „Aust- urslipp”. Mitt á milli slippanna hafi síðan verið Vélsmiðjan Magni og því hafi svæðið verið iðandi af athafnasemi og mannlífi. Kristján segir að slipparnir hafi verið leiksvæði krakkanna þegar hann var að alast upp, en það sé af sem áður var. Nú sjáist krakkar ekki á þessu svæði, tölvan hafi tekið við af adráttarafli slippanna. Kristján rifjar upp að þegar byrjaði að gjósa í Vestmanna- eyjum 23. janúar 1973 hafi Grímsey ST 1 verið í smíðum í Sælaslipp – búið var að bandreisa bátinn. Þá voru góð ráð dýr. Brugðið var á það ráð að hluta bátinn í sundur og flytja í land og var lokið við smíðina í Kópavogi. Eftir gos var fyrirtækið flutt aftur til Eyja og haldið áfram þar sem frá var horfið. En síðan fór smám saman að halla undan fæti, enda hafði stálið ýtt eikinni til hliðar. Og nú er svo komið að ekki er lengur hægt að taka báta í slipp í Eyjum. Það er af sem áður var. Sem fyrr segir var Sælahús- ið rifið í desember sl. og þess í stað mun Vinnslustöðin reisa olíu- og lýsistanka á lóð- inni. Bátasmíði í Eyjum hófst upp úr aldamótum Í fróðlegri samantekt Tryggva Sigurðssonar í Sjómannadags- blaði Vestmannaeyja árið 1995 kemur fram að fljótlega upp úr aldamótunum 1900 hafi Eyjamenn hafist handa við að smíða vélbáta og áður en yfir lauk hafi þeir verið orðnir um sjötíu talsins. Fyrstu bátarnir, 8-12 rúmlestir að stærð, munu hafa verið smíð- aðir undir svokölluðum Skip- hellum, en fljótlega var farið að smíða allt að 20 rúmlesta báta og þá fluttist smíði bátanna niður í fjöru á þann stað sem Herjólfsafgreiðslan var og einnig þar sem gömlu slipparnir voru síðar settir upp. Frumkvöðlar í bátasmíð- inni í Eyjum voru m.a. Ástgeir Guðmundsson frá Litlabæ, afi Ása í Bæ, sem smíðaði tólf báta á árunum 1906-1918, og Daninn Jens Andersen, sem smíðaði sex súðbyrðinga á árunum 1913-1916, Magnús Jónsson, sem smíðaði ellefu báta, Magnús Magnússon, sem smíðaði tvo báta, Þórður Jónsson, sem smíðaði einn bát, Guðmundur Jónsson frá Háeyri, sem smíðaði fjóra báta og Gunnar Marel Jóns- son, sem smíðaði ellefu báta. Gunnar Marel var einn af stofnendum Dráttarbrautar Vestmannaeyja árið 1925 og kom lengi við sögu bátasmíði í Eyjum. Af bátum sem hann smíðaði má nefna Auði VE 3, Kristbjörgu VE 70, Skíðblaðni VE 287, Helga VE 333 – 120 tonna skip sem var þá stærsta skip sem smíðað hafði verið á Íslandi, Jötun VE 273, Blá- tind VE 21 og Hvíting VE 21 S A G A N Í ítarlegri grein í Sjómanna- dagsblaði Vestmannaeyja árið 2002 fjallar Gísli H. Brynjólfsson um smiði Helga Helgasonar VE 343 og aðdragandann að smíði hans, en faðir hans, Brynj- ólfur Einarssonar, bátasmið- ur, flutti til Eyja árið 1933 og kom síðan mjög við sögu báta- og skipasmíða í Vest- mannaeyjum. Árið 1941 fór Brynjólfur til Akureyrar og fylgdist með smíði Snæfellsins. Upp úr þessari heimsókn hóf hann að teikna stórt skip, Helga Helgasonar VE 343, 189 metra langt, og smíði þess hófst síðan árið 1943. Þetta var viðamikil smíði og um margt flókin. Skipið var sjó- sett 7. júní 1947 og hafði smíðin þá staðið í um fjögur ár. Skipið fór rakleiðis á síldveiðar fyrir Norðurlandi. „Helgi Helgason VE 343 reyndist afburða gott sjóskip og hafði mjög mikið burð- arþol. Hann var stærsta skip sem smíðað hafði verið á Íslandi. Það skip sem næst var að stærð var Edda úr Hafnarfirði sem var smíðuð þar og var 183 tonn. Með þessum skipum lauk stór- skipasmíði tréskipa á Íslandi,” segir Gísli H. Brynj- ólfsson m.a. í grein sinni í Sjómannadagsblaði Vest- mannaeyja. Helgi Helgason gekk í um tuttugu ár en þá urðu menn varir við fúa í skipinu. Skipið var sagað í sundur til þess að komast fyrir fúann, en þegar til kom þótti ekki svara kostnaði að end- urbyggja skipið, enda komn- ir nýir tímar með nýjum kröfum. Örlög skipsins urðu því þau að það var brennt norðan við Slippstöðina á Akureyri. Helgi Helgason VE 343 fjögur ár í smíðum Hafnsögubáturinn Léttir tekinn upp í slippinn í Eyjum 18. október sl., en þetta var síðasti báturinn sem var tekinn þar upp. Að því unnu Þórólfur Vilhjálmsson, Ægir Sigurjónsson og Óskar P. Friðriksson. Mynd: Óskar P. Friðriksson. Hér er Sælahúsið að hverfa og þar með var settur punktur aftan við merka sögu slippanna í Eyjum. Mynd: Kristján Egilsson. aegirJAN2007.indd 27 2/2/07 9:12:37 AM

x

Ægir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.