Tímarit Máls og menningar - 01.11.1967, Blaðsíða 27

einfaldari og ljósari heildarmynd. að
hann skuli ekki hafa lagt sig meira
eftir íslenzkum skáldskap frá öllum
öldum til að fá inn i sig hrynjandi
hans og skýrleikans anda, svo að ljóð
hans hefðu öðlazt þann hljómgrunn
sem þau eiga skilið. Og ég er sann-
færður um að hann hefði getað ham-
ið sinn byltingaranda og nýtízku
sjónarmið í einfaldara formi. En þó
hefði sá einfaldleiki aldrei mátt verða
á kostnað hins frjóa ímyndunarafls,
leiftrandi hugarflugs og bjarta
vængjataks er gerir ljóð Hannesar
Sigfússonar svo heillandi.
Hótfyndni þeirra sem ekki þola að
skáld vilji leita til almennings með
einföldustu aðferðum til að hafa á-
hrif ber ekki að taka sér nærri. Bert-
olt Brecht taldi ekki eftir sér að ríma
sljórnmálaskoðanir sínar í uppeldis-
skyni til að gera þær almenningi Ijós-
ar og festa þær í minni, og mætti þá
eins telja tam. Húsamálarann Hitler,
sem Magnús Ásgeirsson þýddi eftir
hann, „leirburð“ eins og hin rímuðu
pólitísku kvæði Hannesar í Jarteikn-
um. Skáldið ætti að láta slíka gagn-
rýni sem vind um eyrun þjóta og
spreyta sig á einföldum háttum jafn-
hliða því sem hann þeysir himin-
skauta milli á háu flugi. En hitt er
ekki að undra þó að ferskeytlan reyn-
ist honum ekki síður en Einari Bene-
diktssyni þröngur stakkur til að gefa
hugsuninni nægilegt svigrúm.
Menn þurfa ekki að hugsa sér að
Eilíjð fleygrar stundar
skynja ljóð eftir Hannes Sigfússon
nema sjá speglast í þeim hvortveggja
í senn, nútíðina og horfna mynd ís-
lands. Hannes er frá upphafi leitandi
með óróa í blóði og ómótstæðilega
þrá til að komast að skilningi á heim-
inum og sjálfum sér, og það vakir
fyrir honum hið innra djúpt í vitund-
inni, heiman að frá þjóð hans og
bernsku, einhver heilleg mynd sem
hefur splundrazt en hann þráir og
saknar og veit að muni vera til og
höndlanleg og enga hugarró né ham-
ingju að finna fyrr en hún kemur í
ljós í heild sinni að nýju sem um-
lykjandi faðmur. Sú horfna eða ó-
komna veröld er í augum hans veru-
leikinn, sem hann undir niðri skynj-
ar og sér skína í, en streymir jafn-
harðan undan eða sekkur í djúpið
og fær ekki fasta mynd í lífi hans né
ljóði, því að allt sem auga er næst
er ýmist dautt og stirðnað, komið í
mola, sundrað og ótilkvæmilegt og að
hálfu óraunverulegt, í senn efnisfast,
nærri kæfandi, en þó gagnsætt og
gripið í tómt ef á að snerta það, og
hann sjálfur úr sambandi, eins og
autt rúm í kringum hann, svo ólíkt
þeirri veröld sem hann lifði í áður,
þeirri kyrralífsmynd sem ísland var,
svo fast í sínum sessi, með hverja
línu skýrt dregna og sjóndeildar-
hringinn afmarkaðan, alla hrynjandi
háttbundna eins og í Ijóðinu, með
himinþakið heilt yfir sér og hafið
umhverfis, og hann sjálfur í hátt-
233