Tímarit Máls og menningar - 01.11.1967, Blaðsíða 34

Tímaril Máls og menningat
ráðgátu og afsaka hvern óskapnað
sem þeir framleiða með því að þeir
séu að endurspegla umhverfið eða
þjóðfélagið, eftir að þeir hafa sjálfir
sett veröldina úr skorðum, slitið úr
samhengi einstaklinginn, náttúruna
og þjóðfélagið, rúm og tíma, tætt i
sundur manninn eða afskræmt hann
og þyrlað upp ryki í kringum hann,
í stað þess að leita eftir heildarsýn
eða gefa sér ró til að greiða sundur
ílækjurnar er þeir sjá og finna hina
einföldu þræði sem þær eru undnar
úr, að ekki sé talað um að hlera eftir
hjartslættinum á bak við tilveruna,
skynja sögulega framvindu eða reyna
til að skilja hin einföldu andstæðu-
lögmál þjóðfélagsins sem eru hreyfi-
afl verðandinnar. Og verk þeirra
verða háreysti, tætlur og sundurlim-
un, og gefið nafnið sannleiksást,
frelsi og hreinskilni. Ljóð Snorra eru
öfug við þá mynd sem hér er dregin
upp af módernisma sem nýjasta tízku-
fyrirbæri. Þau eru einmitt leit að
samhljómi við náttúruna og tilver-
una, að hljóðleikanum bak við eril
og þys daganna, að „eilífð fleygrar
stundar“. Þar með er ekki sagt að
módernisminn hafi ekki haft víðtæk
og örvandi áhrif á Snorra, ma. fólgin
í því að sjá hæfilega við honum og
vilja fara eigin leiðir.
Ef hugað er vel að er varla nema
á yfirborðinu að Snorri brýtur í bág
við ljóðhefðina, til þess er hann
henni alltof rótgróinn, og mætti jafn-
vel fremur segja að í þessum ljóðum
grafi liann sig dýpra eftir henni.
Hann stendur á föstum sögulegum
grunni. Fáir eru lesnari í íslenzkum
skáldskap frá upphafi, og það sem
Snorri les skynjar hann að innsta
kjarna. Engum er ljósara en honum
að á Islandi er Ijóðið tungan og nátt-
úran, land þjóð og saga, ofið einum
þræði af sama spuna, og hann á
sjálfur þessa einingu í sér, lögmál
hennar, og þau gæti hann ekki rofið.
Það er einmitt hin samfelldu dýpri
lögmál eða hrynjandi ljóðs og tungu
sem hann leitar eftir, og hann á eins
og Jónas Hallgrímsson eða JónHelga-
son þá ást á tungunni og þá hógværð
sem þekkingunni fylgir að hlera eftir
hjartslætti kynslóðanna, og mundi
sízt af öllu vilja rjúfa við þær tengsl-
in. Hins vegar hefur samtíðin lagt
að honum, erlend áhrif og frjór hug-
ur að fara ekki troðnar slóðir, svo að
hann endurnýjar með margvíslegum
hætti hin fornu bragarmál, Ijóðin
hafa fengið annan svip en áður, eins
og lýst hefur verið.
Annað sem bindur hug Snorra er
náttúran. Hann segir í einu kvæði að
gæti hann séð veröldina með hinum
„stóru skæru augum“barnsinsmyndu
„ljóð ljóða“ fljúga sér af vörum,
„vorljóð sólar og jarðar“. Þá myndi
með öðrum orðum skynjunin vera
fagnandi fersk og næm, og það er
margra trú að hinn ferskasti skáld-
240