Tímarit Máls og menningar - 01.06.1993, Síða 62

nýju, og önnur ný. Og litir lifna, ljómi í
glasi; og geislar þaðan glóa á ódúkuðu
borði. (263-264)
Sársaukinn yfir voðaverki dómarans fjötr-
aði skáldskapinn en nú getur sá bandingi
(dómarinn) rotnað í mold meðal orma. Ás-
mundur, og lesandinn, situr frammi fyrir
misheppnaðri þroskaferð Ásmundar og
skáldið (sögumaðurinn) hrópar til sjálfs sín
á líknandi skilning svo verði líft, svo hann
geti lifað. Skáldskapurinn vaknar í myrkri
sem tónar, skipast í vefi og fléttur sem glóa;
skáldskapurinn glóir einsog grámosinn, ylj-
ar, og framkallar vorleysingar í sálu Ás-
mundar.
En skáldskapurinn fæðist ekki sársauka-
laust. Ásmundur situr í útlandinu, nánast
ofsóttur af slæmum minningum og sam-
viskubiti yfír voðaverki dómarans. Þó hefur
hann fundið eða fyrirhitt á ferðalagi sínu
eitthvað sem hann getur ekki skilið við sig.
Hann segir við ástkonu sína: ,,Ég fer frá
öllum. Nema einni“ (264), og til að undir-
strika þetta segir hann henni stutta sögu sem
er eins konar stytt útgáfa af þroskasögu
hans;
Haust, segir hann þá: Vindurinn. Og laufið
fer hissa á nýjum litum oddaflug af trjánum,
flýgur; en skortir vængi; fellur fast til jarð-
ar, rekst í rás, og hafnar í dyngju; og svo er
það búið.
Seinna kemur nýtt vor, án þess.
Sem hann segir þetta sér hann undur ger-
ast í augum hennar.
En það verður nýtt lauf, segir hún.
Já reyndar, segir hann: en það er annað
mál. Önnur saga. (264-265)
Fyrri partur þessarar frásagnar hljómar
einsog hans eigin brotlending: hann er lauf-
ið sem í undran sinni yfír nýjum litum (hin-
um glóandi grámosa og óheyrilegu ríki-
dæmi örbirgðarinnar) ræður ekki við flug
sitt, fellur fast til jarðar og endar í dyngju í
stórborginni. Seinni parturinn er annað mál.
Onnur saga með nýjum blöðum að vori.
Þeas. lokasena verksins sem kemur strax á
eftir þessari stuttu sögu Ásmundar. Lýsing-
in á því þegar Ásmundur nær að hrista af
sér þær slæmu minningar sem ofsóttu hann.
Þessar minningar persónugerast í ræningj-
anum sem beinir löngu og mjóu hnífsblaði
að hjarta hans. Ásmundur nær að varpa
ræningjanum frá sér og þeir standa hvor á
móti öðrum:
Hann stóð kyrr viðbúinn áhlaupi kuta-
mannsins, hóf svo hendumar skyndilega
hátt, einsog hann sliti garnið og hæfi bjarg,
og myndi kasta því; en það var öskur sem
hann varpaði frá sér. Sem kvað við í auðn-
inni, og endurómaði í stómm salnum fyrir
ofan, (...)
Hvað var í þessu öskri? Kannski margt
sem honum fannst, þrátt fyrir allt, hann
myndi aldrei geta sagt, ekki einu sinni falið
í ljóði.
Við það hrökk hinn frá, og flýði einsog
mara sem væri sveiað með mögnuðum
galdri burt, heim í sitt myrkur og tóm.
Skáldið stóð með hendur á lofti, fingur
glennta til himins, og öskrið sprakk í nótt-
inni. (267)
Sem Fenrisúlfur nær Ásmundur að leysa
sig úr Læðingi, slíta gamið, álögin, sem
heldur honum föstum. Með einum magnað-
asta galdri sem fyrirfínnst, skáldskapnum,
tekst Ásmundi að sveia mörunni, hinum
slæmu minningum, burt — heim í sitt
myrkur og tóm. Eftir stendur öskrið og sú
sem hann aldrei fer frá: Skáldskapargyðjan,
sú eina og sanna. Og hér endar frásögnin af
Ásmundi, þegar hann, sem skáld, öskrar.
60
TMM 1993:2